هوش مصنوعی فناوری نوظهوری است که همه صنایع را در سراسر جهان تحت تأثیر خود قرار داده است. این فناوری طیف گسترده‌ای از وظایف، از خودکارسازی کارهای تکراری گرفته تا تصمیم‌گیری‌های پیچیده را که پیش‌تر نیازمند هوش انسانی بودند، انجام می‌دهد. مراقبت‌های بهداشتی، امور مالی، تولید، خرده‌فروشی، حمل‌ونقل و آموزش از جمله صنایعی هستند که با برنامه‌های کاربردی گسترده و متنوع هوش مصنوعی متحول شده‌اند. توانایی هوش مصنوعی در تجزیه و تحلیل مجموعه کلان داده‌ها، شناسایی الگوها و تصمیم‌گیری‌های پیچیده، کارایی و نوآوری را افزایش می‌دهد. با این حال، پیشرفت سریع این فناوری سؤالات و نگرانی‌های مهمی را نسبت به تأثیر آن بر نیروی کار ایجاد کرده است. جایگزینی انسان‌ با ماشین‌، نیاز به داشتن مهارت‌های جدید و پیامدهای اخلاقی استقرار هوش مصنوعی از جمله مسائل مهمی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند. در این یادداشت، ضمن بررسی آثار هوش مصنوعی بر مشاغل و الگوهای اشتغال، چگونگی تحول بخش‌های مختلف به واسطه این فناوری و پیامدهای آن برای کسب‌وکارها بررسی می‌شود.
هوش مصنوعی در بهداشت و درمان
به گزارش زاویه؛ هوش مصنوعی در مراقبت‌های بهداشتی با افزایش دقت تشخیص بیماری‌ها، شخصی‌سازی برنامه‌های درمانی و بهبود عملکرد مراقبت از بیمار، نقش مهمی ایفا کرده است. الگوریتم‌های یادگیری ماشین، حجم زیادی از داده‌های پزشکی را برای شناسایی الگوها و پیش‌بینی نتایج تحلیل می‌کنند. سیستم‌های مبتنی‌ بر هوش مصنوعی علائم اولیه بیماری‌هایی مانند سرطان را با دقت بیشتری نسبت به عامل انسانی تشخیص می‌دهند. این فناوری فرصت‌های شغلی جدیدی در این حوزه ایجاد کرده است که مدیریت و تفسیر داده‌های تولید شده توسط هوش مصنوعی و اطمینان از استفاده اخلاقی و مؤثر این سیستم‌ها از جمله آن‌ها به شمار می‌رود. با این ‌حال، فناوری مذکور نگرانی‌هایی نیز درباره امکان حذف و جایگزینی برخی نقش‌های موجود، مانند کادر پزشکی به وجود آورده است.
 هوش مصنوعی در تولید
خودکارسازی وظایف تکراری از مدت‌ها پیش آغاز شده و هوش مصنوعی به ارتقاء و توسعه آن کمک شایانی کرده است. ربات‌های مبتنی ‌بر هوش مصنوعی با انجام وظایف پیچیده مانند نصب و سرهم کردن قطعات، کارایی را افزایش و میزان خطا را کاهش می‌دهند. استفاده از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی خرابی تجهیزات در به حداقل رساندن مشکلات و افزایش طول عمر ماشین‌آلات نیز تأثیر بسزایی دارد. این فناوری علاوه‌ بر کاهش نیاز به کار یدی در فعالیت‌های تکراری، تقاضا برای متخصصان مدیریت، برنامه‌ریزی و نگهداری سیستم‌های هوش مصنوعی را ایجاد و کارگران را به کسب مهارت‌های جدید مرتبط ترغیب می‌کند.
هوش مصنوعی در امور مالی
تجارت الگوریتمی، مدیریت ریسک، کشف تقلب و بانکداری شخصی از جمله موارد استفاده از هوش مصنوعی در امور مالی است. الگوریتم‌های هوش مصنوعی روند بازار را تجزیه و تحلیل می‌کنند، معاملات را برای معامله‌گران انجام می‌دهند و موجب افزایش کارایی و سود می‌شوند. این فناوری همچنین الگوها و رفتارهای غیرعادی در تراکنش‌ها را شناسایی می‌کند. این پیشرفت‌ها می‌تواند منجر به حذف نقش‌های شغلی مختلفی از جمله معامله‌گری و تحلیل‌گری شود؛ اما نیاز به نقش‌هایی مانند متخصصان هوش مصنوعی، دانشمندان داده و کارشناسان امنیت سایبری را برای توسعه و نظارت بر این سیستم‌ها افزایش می‌دهد.
هوش مصنوعی در خرده‌فروشی
خرده‌فروشان از هوش مصنوعی برای مصارف گوناگونی استفاده می‌کنند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی با پیش‌بینی تقاضای مصرف‌کننده و میزان موجودی او علاوه ‌بر مدیریت حساب، میزان هدر رفت منابع را نیز کاهش می‌دهند. چت‌بات‌ها و دستیارهای مبتنی هوش مصنوعی ضمن ارائه پشتیبانی به مشتریان، به آن‌ها توصیه‌های شخصی ارائه می‌دهند و تجربه تعاملی لذت‌بخش را برای کاربران به ارمغان می‌آورند. به‌کارگیری این فناوری در بخش مذکور نیاز به برخی از نقش‌های خدمات مشتری و تدارکات را کاهش می‌دهد و فرصت‌های شغلی جدیدی در زمینه توسعه سیستم هوش مصنوعی، تجزیه و تحلیل داده‌ها و مدیریت تجربه مشتری ایجاد می‌کند.
 هوش مصنوعی در حمل‌ونقل
هوش مصنوعی از طریق وسایل نقلیه خودران و هوشمند موجب نوآوری در صنعت حمل‌ونقل می‌شود. کاهش تصادفات ناشی از خطای انسانی و بهبود بهره‌وری سوخت از جمله مزایای ورود هوش مصنوعی به این صنعت است که انقلاب در انواع حمل‌ونقل را نوید می‌دهد. این فناوری موجودیت بسیاری از مشاغل در حوزه خدمات رانندگی و تحویل بار را تهدید می‌کند و از سوی دیگر تقاضا برای توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی، متخصصان مدیریت ترافیک و تکنسین‌های تعمیر و نگهداری سیستم‌های هوش مصنوعی را افزایش می‌دهد.
اثرات بالقوه بر مشاغل و الگوهای استخدام
ادغام هوش مصنوعی در صنایع، شمشیری دولبه برای اشتغال است. از یک طرف، این فناوری قابلیت جایگزینی با کارگرانی را دارد که کارهای معمول و تکراری انجام می‌دهند. از سوی دیگر، فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد می‌کند که نیازمند مهارت‌های فنی پیشرفته هستند.
از همین روی، شاغلان باید مهارت‌های جدید متناسب با هوش مصنوعی کسب کنند و کارفرمایان و مؤسسات آموزشی نیز برای ارائه برنامه‌های آموزشی با آن‌ها همکاری نمایند. آموزش «STEM» (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) همراه با مهارت‌هایی مانند تفکر انتقادی و حل مسئله برای کارکنان بسیار حائز اهمیت است.
 سخن پایانی
هوش مصنوعی در حال دگرگون ساختن صنایع مختلف است؛ امری که منجر به افزایش بهره‌وری، نوآوری و رشد اقتصادی می‌شود. این فناوری با خودکارسازی وظایف، افزایش کارایی و شخصی‌سازی، صنایع مختلف را متحول می‌کند. این فناوری همان‌گونه که چالش‌هایی را از نظر جایگزینی مشاغل و نیاز به کسب مهارت‌های جدید ایجاد می‌کند، فرصت‌های شغلی جدیدی نیز به وجود می‌آورد. چالش‌هایی که هوش مصنوعی برای نیروی کار ایجاد می‌کند، نیازمند رویکردی فعال برای مدیریت جابه‌جایی شغلی، افزایش نقش‌های موجود و آماده‌سازی نیروی انسانی برای فرصت‌های جدید است.
ادغام این فناوری در صنایع، مؤید تغییری جدی در نحوه عملکرد و رقابت مشاغل است. توانایی هوش مصنوعی برای افزایش کارایی، نوآوری و دقت، غیرقابل‌انکار و مزایای آن در صنایع گوناگون در حال تحقق است. در چنین شرایطی، لزوم سازگاری نیروی کار با این فناوری از طریق کسب مهارت‌های مورد نیاز و آموزش مستمر در استفاده بهینه از این فناوری مشهود است.