یک بام و دوهوای سینمای ایران
گروه فرهنگی
سیو نهمین جشنواره فیلم فجر، در نحوه برگزاری تحتالشعاع ویروس کرونا قرار گرفت و پس از برگزاری نیز درگیر حواشی شد. حواشی که حول محور انتقاداتی درباره چرایی برگزاری، شکل، کیفیت فیلمها و چهبسا داوری بود. اگرچه حواشی جشنواره فیلم فجر اتفاق تازهای نیست و به دلیل اختلافسلیقه، حتی میشود به برخی انتقادات حق داد، اما ضرورت دارد تا طرح و پرسش هر انتقاد شکلگرفته، با پاسخ مناسب روبهرو شود. انتقادات درباره چرایی و نحوه برگزاری ازجمله موضوعات مطرحشده نسبت به این جشنواره بود. اگرچه موافقان و مخالفان این موضوع پیش از برگزاری نظراتشان را بیان کردهاند و درنهایت امر نیز تصمیم به برگزاری با شکلی متفاوت گرفته شد اما هنوز نقد بر نحوه برگزاری جشنواره حاکم است. پیشازاین مخالفان این جشنواره بارها عنوان کردند که در شرایط خاص کرونایی کشور، برگزاری
سی و نهمین دوره فاقد اهمیت است تا اینکه در روز اول جشنواره و در حاشیه مراسم عکسبرداری فیلم «بیهمهچیز» حادثهای تأملبرانگیز رخ داد. ازدحام عکاسان و از طرفی سهل گرفتن استفاده از ماسک و فاصلهگذاری اجتماعی توسط برخی از سینماگران، روز اول جشنواره را با انتقادات جدی در این زمینه همراه کرد اما با اجماع نظر موافقان مبنی بر اینکه داوریهای نیاز به صحنه و تماشای فعالان و صاحبنظران این حوزه دارد و اصلاح ساختار و سختگیری بیشتر در این موضوع سی و نهمین دوره از جشنواره فیلم فجر برگزار و خاتمه یافت.
در حاشیه اختتامیه نیز سؤالات و نقدهایی مطرح شد. بهجز آن بخش از نقدها که مربوط به مسائل اجرایی جشنواره بود، عمده موضوعات به برندگان سیمرغ معطوف بود. وقتی نامزدهای سیمرغ اعلام شد برخی از اهالی رسانه و سینما دوستان در فضای مجازی نظراتی انتقادی مطرح کردند. البته عمده این موارد متمرکز در دو یا سه بخش بود. برای مثال برخی سینماگران ازجمله غلامرضا موسوی نسبت به عدم توازن در تعداد نامزدها در رشتههای مختلف اعتراض کرد و در توییتی نسبت به این موضوع اشاره کرد. موسوی معتقد است چرا باید در برخی رشتهها سه کاندیدا وجود داشته باشد و در برخی پنج نفر نامزد دریافت سیمرغ شوند؟
بیرنگی نهادهای سرمایهگذار در سیونهمین دوره جشنواره فیلم فجر
در سیونهمین جشنواره فیلم فجر، دو فیلم «یدو» و «بی همه چیز» با نامزد شدن در ۱۳ بخش بهعنوان رکوردداران این دوره از جشنواره شناخته شدند و در مرحله بعد فیلم «زالاوا» با نامزدی در ۱۰ شاخه و «ابلق» با نامزد شدن در
۹ بخش در رتبههای بعدی قرار گرفتند. همچنین فیلمهای «مصلحت» و «روزی روزگاری آبادان» نیز هریک در ۷ شاخه نامزد دریافت جایزه هستند و بهعنوان دیگر رکوردداران این دوره از جشنواره معرفی شدند. فیلم «مامان» با نامزدی در
پنج بخش دیگر فیلمی است که موردتوجه داوران سیونهمین جشنواره فیلم فجر قرار گرفته است. رتبههای بعدی به فیلمهای «شیشلیک» و «روشن» اختصاص دارد که هر یک در چهار بخش نامزد شدهاند. فیلمهای «تی تی»، «روشن»، «تک تیرانداز» هریک در سه بخش نامزد دریافت جایزه هستند. همچنان که فیلمهای
«ستاره بازی»، «خط فرضی»، «گیجگاه»، «رمانتيسم عماد و طوبی» و «منصور» نیز در دو بخش نامزد دریافت جایزه شدند.
اما در ادامه حواشی مطرحشده، سید جمال ساداتیان، عضو هیئتداوران سیونهمین جشنواره فیلم فجر در گفتوگویی و در وهله نخست ضمن مطرح کردن انتقادات، تأثیر نهادهای سرمایهگذار در فیلمهای منتخب این دوره از جشنواره بر آرای هیئتداوران را تکذیب کرد.
وی درباره شایعات انتخاب هیئتداوران گفت: «من در طول جشنواره خیلی چیزهای عجیبوغریبی میشنیدم. مثلا میدیدم
دو روز از قبل از اینکه لیست نهایی را منتشر کنیم دوستان با ما تماس میگرفتند که چرا به فلانی جایزه دادید به فلانی ندادید. درحالیکه ما هنوز تصمیم نهایی را نگرفته بودیم.»
اکران فیلمهای نوروزی یا پایان یک بوم و دو هوای سینمای ایران؟
اما پس از صحبتهای سید جمال ساداتیان عضو هیئتداوران سیونهمین جشنواره فیلم فجر پرسش و نقدهایی دیگر در اذهان عمومی شکل گرفت که دور از منطق و تفکر نبود. اگرچه صحبتهای نماینده داوران جشنواره فیلم فجر در رسانهها و برنامههای تلویزیونی نشان داد که این دور از جشنواره فیلم فجر مانند بیشتر ادوار گذشته تلاش شده است تا رضایت جمعی کارگردانان و فیلمسازان در نظر گرفته شود تا همه بهنوعی از این جشنواره راضی باشند. هنگامیکه ساداتیان در یکی از گفتوگوها اشاره کرد بعضی فیلمها به دلیل کیفی و بعضی فیلمها به دلیل محتوایی وارد آن لیست نشد. او خاطرنشان کرد که بعضی فیلمهای دیگر هم بودند که هیچکدام از آن دو مشکل را نداشت اما در اولویتبندی امتیاز بالاتری کسب نکردند به همین دلیل آنها را وارد فهرست نکردیم که به همین دلیل نقدها مجدد وارد و پرسشها مطرح شد. البته پسازاین گفتوگو، این تهیهکننده سینمای ایران در برنامهای دیگر اشاره میکند که بهعنوان نمونه فیلم سیاهباز ازنظر فیلمبرداری و فنی به نظر من قابلیت بالایی داشت که متأسفانه نظرم افاقه نکرد و امکان حضور در جشنواره فیلم فجر را پیدا نکرد. در حقیقتگویی این تهیهکننده سینمای ایران میگوید که از میان فیلمهای راه نیافته به جشنواره فیلم فجر آثاری وجود داشته است که ازنظر فنی شایستگی حضور در مسابقه را داشته است. حالا اینکه این فیلمها نتوانستند وارد این دور از مسابقه سودای سیمرغ شوند را شاید باید در محتوای فیلمها دانست. البته او عنوان میکند که در اولویتبندی، برخی از فیلمها شایستگی حضور را نداشتند اما از سوی دیگر فیلمهای راهیافتهای که با اعلام قبلی حتما در یکی از بخشها نامزد شدهاند نیز بودند که یا تنها یک جایزه بردند یا تنها نامزد شدند. آیا فیلمهای دیگر آنقدر ازنظر امتیازبندی سطح پایین بودهاند و در این صورت چرا همان فیلمها در سینمای ایران و در طول سال اکران میشوند؟
در همین روزها که اخبار فیلمهای اکرانی نوروز نشان میدهد که برخی از این فیلمها که در ارزیابی فیلمهای انتخابی جشنواره رد شدهاند قرار است که اکران شوند. آیا امتیاز فنی برخی از آنها به حدی پایین بوده است که قابلیت حضور در جشنواره را نداشتند؟ پس چرا چنین فیلم بیکیفیتی باید اکران شود؟ اگر هم مشکل محتوایی دارد که بدون شک اکران این فیلمها در سینما مردود است. این یک بام و دوهوایی سینمای ایران تا کی باید ادامه پیدا کند؟ اگرچه صاحبنظران بسیاری در عرصه سینما و تئاتر کشور حضور دارند اما برخی تصمیمگیریهای اینچنینی، اثبات میکند که این محفل تنها گردهمایی بزرگتر از سینماست و از یک دستورالعمل و مبنای جامع و روشن متناسب با سینمای ایران است. البته هنوز فیلمهای در دست اکران نوروز ۱۴۰۰ مشخص نیست اما بر اساس گفتهها، بهزودی جلسه نهایی انجمن سینماداران و پخشکنندگان برگزار میشود تا در این زمینه جمعبندی نهایی رخ و در صورت توافق، فیلمها از هفته آینده بهعنوان فیلمهای نوروز ۱۴۰۰ روی پرده سینماها بروند.
محمدرضا صابری دبیر و سخنگوی انجمن سینما داران دراینباره عنوان کردن که قرار است جلسهای با انتظامی داشته باشیم تا برای حمایت بیشتر از فیلمها بسته حمایتی از فیلمها برای فیلمهای اکران نوروزی نیز در نظر گرفته شود، چراکه بسته حمایتی موردنظر تا پایان اسفندماه در نظر گرفتهشده بود.
حال باید ماند و تماشا کرد، اکران فیلمهای نوروزی فاقد فنهای فنی است یا طرح این موضوع برخاسته از نقد سلیقهای بود که در آغازین خبر از آن سخن گفتیم. بنابراین گمان اکران ۱۴۰۰ پایان یک بوم و دوهوای سینمای ایران خواهد بود.
جشنواره فیلم فجر , سینما , سینمای ایران , نوروز 1400
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.