شیدا آریایی پور-پژوهشگر
مذاکرات هسته‌ای برجام این روزها به‌کندی، اما امیدبخش ازسوی ایران و کشورهای غربی در وین دنبال می‌شود و به نظر می‌رسد کشورهای ۱+۴ تلاش دارند گره‌ای که با دست‌باز می‌شود را با دندان بازنمایند.
بنابه گزارشات رسیده، کشورهای طرف مذاکره ایران در طول مذاکرات هفته‌های اخیر، کمترین انعطاف را در قبال درخواست‌های به‌حق ایران مبنی بر لغو همه تحریم‌های ظالمانه داشته و تنها بر طبل مخالفت کوبیده‌اند و این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران با رعایت اصول دیپلماتیک و مبانی حقوقی، تلاش دارد تا به یک توافق پایدار و البته تضمین‌شده دست یابد.
آنچه بیش از همه برای تیم مذاکره‌کننده ایرانی اهمیت دارد، لغو تحریم‌ها و به‌تبع آن بهبود و گشایش اقتصادی در معیشت مردم است تا براساس آن بتوان ضمن فروش نفت و سایر فرآورده‌های آن، زمینه برای احیای اقتصادی کشور فراهم‌شده و منابع ارزی ایران در خارج از کشور که ظالمانه توقیف‌شده به چرخه اقتصاد ایران بازگردد.
باید پذیرفت که سیاست خارجی اصولی و دیپلماسی اقتصادی پیش رو، تأثیر بسزایی بر توسعه کشور داشته و اگر کارگزاران سیاست خارجی کشور در مذاکراتی نظیر وین، به این دو اصل اساسی توجه نمایند بسیاری از مشکلات سیاسی و اقتصادی کشور در حوزه بین‌الملل حل‌وفصل خواهد شد.
ضمن اینکه رفع تحریم‌ها می‌تواند گشایش اقتصادی در تعاملات ایران و کشورهای همسایه که از ظرفیت بالای اقتصادی و تبادلات مالی برخوردار هستند ایجاد نماید و وابستگی به کشورهای غربی را تا اندازه زیادی کاهش دهد.
به همین دلیل تمام هم‌وغم تیم مذاکره‌کننده ایرانی تبیین قراردادی استوار و بدون خدشه در چارچوب منافع ملی است تا ضمن برقراری یک رابطه مثبت و خوب اقتصادی با دنیا، اقتدار ملی و امنیت اقتصادی کشور را نیز به دنبال داشته باشد و با تغییر دولت‌ها در آمریکا دچار خسران نشود.
البته باید این موضوع مهم را نیز مدنظر قرار داد که ایالات‌متحده آمریکا در دوران پس از به قدرت رسیدن بایدن، به لطف افزایش تولید نفت شیل و ظرفیت تولید نفت در سایر کشورهای همسو باسیاست‌های استعماری این کشور، موفق شد بازار نفت ایران را دچار اخلال کرده و ضربات سنگینی را به صادرات نفت ایران وارد آورد. به همین دلیل تیم مذاکره‌کننده ایران در اجلاس ۱+۴ تلاش دارد تا ضمن بازگرداندن چرخه فروش نفت ایران در بازارهای بین‌المللی، از اخلال و احیانا توقف آن براساس سیاست‌های داخلی کشورهای غربی بکاهد، زیرا تجربه گذشته ایران در مواجهه با تحریم‌های نفتی ایالات متحده آمریکا به‌ویژه در اوایل سال ۲۰۱۰ به بعد، سبب شد تا آسیب‌پذیری کشورمان در زمینه فروش نفت بیش از گذشته نمایان شود و این بار تیم مذاکره‌کننده ایرانی تلاش دارد تا تمام راه‌های ضربه و نفوذ اقتصادی آمریکا را پس از لغو تحریم‌ها مسدود نماید.
پیشنهاد واضح و روشن ایران در این مذاکرات به‌طرف غربی که باید به جدیت دنبال شود این است که نباید توسعه اقتصادی ایران درگرو تصمیمات داخلی کشورهای غربی باشد و  اگر قرار است با تغییر دولت‌ها، ایران از منافع اقتصادی حاصل از برجام بهره نبرد، چه‌بهتر که توافقی صورت نگرفته و کشورمان بر مبنای اصول حقوقی و سیاسی خود در تقابل با غرب گام بردارد.
 اینکه برخی سناتورهای جمهوری‌خواه آمریکا اعلام می‌کنند درصورت پیروزی این حزب در دور بعدی انتخابات این کشور، باردیگر برجام را پاره خواهند کرد، چگونه می‌تواند تضمینی بر اجرای تعهدات ازسوی ایران باشد و تأکید و اصرار بر اخذ تضمین‌های لازم از کشورهای غربی به‌ویژه ایالات‌متحده آمریکا، شرط اول و اساسی مذاکرات وین خواهد بود. ضمن اینکه جمهوری اسلامی ایران در توافق برجام، پیش از خروج آمریکا از آن، به‌خوبی از عهده تعهدات خود برآمد و اگر قرار است تضمینی برای عدم خروج غرب از توافق هسته‌ای داده شود، وظیفه کشورهای غربی است که ازنظر حقوقی، راهکارهای لازم را برای مواجهه با بی‌تعهدی خود روی میز مذاکرات بگذارند.
و نکته اصلی اینکه باتوجه به تأکید ایران بر رفع کامل تحریم‌ها از سوی غرب که منافع اقتصادی ایران را به‌دنبال خواهد داشت، تصویب قوانین و لوایح حقوقی لازم در کشورهای غربی ازسوی مراکز تصمیم‌ساز حقوقی نظیر مجالس این کشورها، سبب خواهد شد تا با تغییر سیاست‌ها و افراد، برجام از آسیب مصون مانده و دوطرف از عهده تعهدات خود برآیند و زیر میز مذاکرات نزنند. موضوعی آسان و البته قابل‌درک که طرف غربی تلاش دارد گره آن را با دندان‌گردی باز کند.
حرف آخر اینکه امید بستن بر توافقی که طرف‌های غربی در آن تنها ذینفع باشند، امری خلاف مصالح ملی است و باید تغییر و اصلاح اقتصادی را از داخل کشور آغاز نمود تا درصورتی‌که تحریم‌های غرب به‌واسطه لجاجت و خودسری آن‌ها برطرف نشود، گشایش‌های اقتصادی به آن گره نخورده و معیشت مردم دچار خسران نشود.