گرفتاری آمریکا در بنبست یمن
فرزان شهیدی
جو بایدن رئیسجمهور جدید آمریکا در اولین سخنرانی خود درباره سیاست خارجی دولتش، خواستار پایان دادن به جنگ یمن و توقف حمایت و فروش تسلیحات نظامی به ائتلاف سعودی شد. موضع بایدن که در ظاهر با سیاست دولت دونالد ترامپ مغایر میباشد، پرسشهایی را درباره چرایی این مواضع و نیز آینده یمن برانگیخته است.آیا دموکراتها واقعا به دیپلماسی پایبندند؟!دولت بایدن همچنین روز جمعه ۱۷ بهمن به کنگره آمریکا اطلاع داد که با توجه به وخامت وضعیت انسانی در یمن درصدد است با لغو تصمیم روزهای آخر دولت دونالد ترامپ، انصارالله یمن را از فهرست سازمانهای تروریستی خارج کند.برخی ناظران تغییر سیاست دولت جدید آمریکا نسبت به جنگ یمن را ناشی از رویکرد دموکراتها مبنی بر«غلبه دیپلماسی بر جنگ» قلمداد کردهاند، اما به نظر میآید مهمترین پیام این تغییر موضع، اعتراف ضمنی به برتری انصارالله در جنگ ۶ساله یمن میباشد.به تعبیر «عبدالباری عطوان»، نویسنده و تحلیلگر مشهور جهان عرب در روزنامه «رأی الیوم»، بایدن با اتخاذ چنین سیاستهایی به یمنیها صدقه نمیدهد، بلکه این تحول راهبردی در سیاست خارجی دولت جدید آمریکا در وهله نخست به پایداری ملت یمن، ایستادگی در برابر متجاوزان و برخورداری از قدرت بازدارندگی بهویژه سامانههای موشکی و پهپادی توسعهیافته بازمیگردد.
درواقع ائتلاف سعودی طی سالها جنگ، با حمایتهای خارجی و هزینههای هنگفتی که متحمل شده به هیچیک از اهداف اولیه خود دست نیافته و بلکه شاهد تغییر معادلات یمن به نفع جبهه مقاومت است.
آمریکا و عربستان در جنگ یمن شکستخوردهاند. از این منظر میتوان گفت واقعیتهای جنگ یمن، آمریکا را به این جمعبندی رسانده که حمایت از ائتلاف سعودی بیفایده و بلکه موجب زیر سؤال رفتن واشنگتن در جنگی میشود که ابعاد فجایع انسانی آن بههیچوجه قابل کتمان نیست.
نکته دیگری که برخی تحلیلگران به آن اشارهکردهاند مسئله رقابتهای داخلی آمریکا است؛ بدین معنا که بایدن قصد دارد سیاستها و اقدامات ترامپ را لغو کرده و بهویژه در قراردادهای سنگین فروش تسلیحات به عربستان سعودی و متحدانش، مانع سودآوری کلان شرکتهای وابسته به ترامپ و اطرافیانش شود. درهرحال، موضع جدید دولت بایدن، ریاض را در پرونده یمن با محدودیتها و دشواریهایی مواجه خواهد نمود. از یکسو، پذیرش شکست در جنگ یمن برای عربستان سعودی بسیار سنگین و دشوار است و از دیگر سوی دیگر قادر به تداوم جنگ فراگیر علیه این کشور نمیباشد.
تلاش آمریکا برای فرار از بنبست یمن
از طرفی، عربستان برای پیشبرد اهداف خود در یمن از ابزار و فرصت لازم برخوردار نیست، بهویژه که دولت مرکزی یمن (دولت منصور هادی عبدربه) ضعیفترین گروه در این کشور بوده و قادر به نقشآفرینی در جهت پیشبرد سیاستهای ریاض نمیباشد.به همین دلیل «خالد بن سلمان»، معاون وزیر دفاع عربستان ضمن اتخاذ موضعی دوگانه در یک پیام توییتری اعلام کرد عربستان بر تداوم حمایت از تلاشهای دیپلماتیک برای دستیابی به راهکاری سیاسی و جامع در یمن تأکید دارد و به حمایت سیاسی و نظامی از دولت مشروع یمن در مقابله با گروه انصارالله یمن که موردحمایت ایران قرار دارد، ادامه خواهد داد.بهطور طبیعی بعد از اظهارات بایدن، شعله جنگ یمن فروکش کرده و این امر میتواند به نفع انصارالله یمن در کسب پیروزی نظامی در مناطقی مانند مارب و ساحل غربی منجر شود.
اوضاع به سود مقاومت یمن است
جایگزین جنگ در یمن، گفتوگوی دیپلماتیک و توافقات سیاسی بین دو طرف است. در این راستا برخی ناظران به سفر اخیر«مارتین گریفیتس»، نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن به تهران اشاره کرده و بر این باورند که با توجه به موضعگیری دولت جدید آمریکا، گریفیتس شرایط را برای مذاکرات آشتی مناسب دیده و قصد دارد دراینباره با ایران بهعنوان حامی انصارالله رایزنی کند.
البته ایران از ابتدا قائل به توقف جنگ و پیشبرد روند سیاسی در این کشور بوده و بارها تأکید کرده که این منازعه راهحل نظامی ندارد. بااینحال، مقامات کشورمان در گفتوگوهای خود با گریفیتس تأکید کردند که اظهارات دولت بایدن ناکافی است و لازم است گامهای عملی برای توقف جنگ یمن اتخاذ کند.
حتی اگر روند آشتی و مذاکرات از سر گرفته شود، به دلایل متعدد ازجمله اختلافات ایدئولوژیکی و مرزی دو کشور عربستان و یمن، برخی تحلیلگران معتقدند راهکار سیاسی جامعی برای حل بحران یمن وجود ندارد و فشارهای خارجی احتمالا به آتشبسی شکننده منجر خواهد شد که با درگیریهای پراکنده در مناطق مختلف همراه خواهد بود.این در حالی است که در داخل یمن نیز بازیگران مختلفی که مشغول نقشآفرینی هستند اعم از انصارالله، دولت منصور هادی، سلفیها و حزب اخوانی الاصلاح و یا جنبشهای جداییطلب، دارای اختلافات جدی بوده و نسبت به آینده سیاسی یمن اتفاقنظر ندارند. نکته دیگر آن است که یمنیها به دنبال اظهارات بایدن نباید به دولت این کشور اعتماد کنند، زیرا جنگ یمن در ماههای آخر دوره دولت باراک اوبامای دموکرات آغاز شد و اکنون بایدن که خواستار توقف جنگ شده، قطعا درصدد طراحی نقشهای جدید و یا کسب امتیازات تازه است. به همین دلیل جریان مقاومت و در رأس آن انصارالله، با توجه به موقعیت مهمی که در عرصه یمن دارد، باید سطح توقعات خود را در هرگونه مذاکرات آتی بالا ببرد. توقف جنگ و تجاوز، رفع محاصره، بازگشایی فرودگاهها و نیز ادعای خسارتهای جنگ، مشروعترین خواستههایی است که باید برای دستیابی به یک راهحل مقدماتی برای بحران یمن مطرح شود.درمجموع باید گفت تغییر موضع رسمی دولت جدید آمریکا نسبت به بحران یمن، به نفع محور مقاومت ارزیابی میشود، زیرا ائتلاف سعودی را برای ادامه جنگ در تنگنا قرار داده و موجب تحکیم موقعیت انصارالله میشود و در ضمن فرصتی برای پرداختن به امور انسانی در این کشور ایجاد میکند.
آمریکا , عربستان سعودی , فرزان شهیدی , یمن
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.