حسن شجاعی- دبیر گروه فرهنگی
دفاع مقدس ملت ایران در برابر تجاوز رژیم بعثی عراق و حامیان بین‌المللی این کشور در طول هشت سال جنگ تحمیلی موجب شد تا آثار و روایات بسیاری از جانفشانی و ایثار زنان و مردان این مرزوبوم برای ثبت در تاریخ باقی بماند و براین اساس ادبیات دفاع مقدس در حوزه ثبت و ضبط این حوادث شکل بگیرد. خاطرات و روایاتی که از دفاع مقدس باقی‌مانده در سطرسطر خود می‌تواند الگویی برای نسل جوانی باشد که جنگ را از نزدیک ندیده و تنها از طریق کتاب ، داستان ، فیلم و عکس با آن ارتباط برقرار کرده است.
بی‌تردید در این حوزه به‌اندازه‌ای که لازم و کافی بوده کار صورت نگرفته و هنوز که هنوز است زوایای مختلف این حادثه ملی دیده نشده و از سوی اهالی هنر پرداخته نشده است. بگذریم از این‌که در حوزه سینما بسیار عقب هستیم و در سایر بخش‌ها هم کار چندانی صورت نگرفته اما تنها نقطه روشنی که در این زمینه وجود دارد حوزه نشر و کتاب است که آن‌هم با مروری بر آمار و ارقام چندان قابل‌قبول نیست.
در این ایام کرونایی هم که حوزه کتاب به دلیل فروش‌های آنلاین و مجازی اندکی رونق بهتری نسبت به سایر صنوف دارد بازهم کسب‌وکار ناشران و کتاب‌فروشان تحت تأثیر همه‌گیری این ویروس منحوس قرار دارد و گلایه‌های بسیاری در این زمینه شنیده می‌شود. در این میان، وضعیت برای ناشرانی که به‌صورت تخصصی‌تر کار می‌کنند، دشوارتر است؛ ازاین‌رو در ماه‌های اخیر تلاش‌هایی در جهت بهبود شرایط ناشران و کم شدن خسارت‌ها صورت گرفته است که ازجمله این موارد می‌توان به برگزاری طرح تابستانه کتاب و اقدامات فردی ناشران مانند راه انداختن فروش آنلاین اشاره کرد. به نظر می‌رسد برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی که هرساله برگزار می‌شدند، به‌صورت حضوری(در صورت امکان) یا مجازی می‌تواند تا حدودی بازکننده گره‌هایی باشد که کرونا بر این بخش‌ها تحمیل کرده است.
برای آشنایی بیشتر با شرایط حوزه نشر و کتاب در حوزه دفاع مقدس با دو تن از فعالان این حوزه گفت‌وگویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید؛
رضا حاجی‌آبادی مدیر انتشارات هزاره ققنوس در گفت‌وگو با «رسالت» بابیان این‌که به دلیل بالا رفتن هزینه‌های نشر فعالیت در حوزه دفاع مقدس هم کمتر از قبل شده گفت: در این روزها که کرونا مشکلات زیادی را برای ناشران فراهم کرده، افزایش قیمت ارز و نوسانات اقتصادی داخلی هم سبب شده تا انتشار کتاب‌های مختلف دچار چالش جدی شوند و در این زمینه حوزه دفاع مقدس هم از این آسیب در امان نمانده و فعالیت برای چاپ کتاب‌های تازه مشکلات زیادی را به همراه دارد.
وی با اشاره به این‌که در حوزه انتشارات کتاب‌های دفاع مقدس بخش‌های دولتی و نظامی گوی سبقت را از بخش خصوصی ربوده و مجالی برای فعالیت این بخش باقی نمانده یادآور شد: متأسفانه مدیران این بخش‌ها به دلیل انتصابی بودن، نه با صنعت نشر آشنایی دارند و نه نویسندگان دفاع مقدس را به‌خوبی می‌شناسند و از همه بدتر از فرهنگ دفاع مقدس آگاهی لازم را ندارند به همین دلیل شاهد انتشار کتب کیفی در حوزه دفاع مقدس مانند گذشته نیستیم. درحالی‌که بخش خصوصی به دلیل دغدغه‌هایی که در این زمینه دارد حتما در زمینه تولید کیفی و با محتوای غنی انتشارات این حوزه پیشگام بوده و خواهد بود.
حاجی‌آبادی اضافه کرد: بخش دولتی اگر بودجه و امکانات داشته باشد در حوزه دفاع مقدس فعالیت خواهد کرد اما اگر نباشد دغدغه‌ای هم برای آن ندارد، اما بخش خصوصی به‌ویژه ناشرانی که در این زمینه سال‌ها فعالیت کرده و خاک این حوزه را خورده‌اند با تمام توان تلاش می‌کنند، حتی در صورت کمبود و امکانات بازهم در این زمینه فعال  می‌باشند چون کار در این زمینه را وظیفه خود می‌دانند. 
ضمن این‌که مردم هم تولیدات بخش خصوصی را بهتر می‌پذیرند و استقبال می‌کنند. این ناشر حوزه دفاع مقدس سپس به میزان محدود عناوین کتاب چاپ‌شده در بخش دفاع مقدس اشاره کرد و یادآور شد: درحالی‌که ما در طول سال حدود ۸۰ هزار عنوان کتاب در موضوعات مختلف داریم، سهم دفاع مقدس به ۱۶ هزار عنوان هم نمی‌رسد و این نشان می‌دهد چقدر در این زمینه کم‌کاری صورت می‌گیرد. درحالی‌که باید در نظر داشت یادگاران دفاع مقدس به سنین میانسالی و کهنسالی رسیده‌اند و به‌عنوان مرجع بسیاری از این کتب احتمال از دست دادن این عزیزان را داریم و دیگر این امکان مهیا نخواهد بود تا از این منابع غنی و ارزشمند در چاپ کتاب‌های دفاع مقدس استفاده شود. به همین دلیل نیاز است تا حمایت لازم برای فعالیت ناشران بخش خصوصی به‌عنوان پیشران فعالیت در این بخش فراهم شود و این حمایت منحصر به بخش‌های دولتی و نظامی نشود.
 نیازمند کار جهادی هستیم
مازیار حاتمی مدیر نشر ۲۷ بعثت نیز در گفت‌وگو با «رسالت» از کمبودها در زمینه چاپ آثار فاخر در حوزه دفاع مقدس گلایه دارد و می‌گوید: فعالیت در حوزه کتاب و نشر زحمت زیادی را می‌طلبد و اگر فعالان این عرصه علاقه‌مند و عاشق نباشند کار در این حوزه بسیار دشوار است. ضمن این‌که من اعتقاددارم رشد و پیشرفت در این عرصه نیازمند فعالیت جهادی است زیرا تا با این رویکرد در این زمینه تلاش نشود اثری نیز ثبت نخواهد شد و ماندگاری به همراه نخواهد داشت.
وی ادامه داد: یکی از دغدغه‌های کار در زمینه دفاع مقدس این است که باید این کتب به دست مردم برسد و در این زمینه نیازمند همتی والا هستیم. مردم ما عموما علاقه‌مند به خواندن کتاب به‌ویژه کتب دفاع مقدس هستند اما برای این‌که به‌موقع این محصولات فرهنگی در اختیار آن‌ها قرار گیرد احتیاج است تا حمایت‌های لازم از ناشران این بخش صورت گیرد تا دغدغه‌های اقتصادی مانع از این امر مهم نشود. ضمن این‌که اعتقاد دارم هر بخشی چه خصوصی و چه دولتی اگر در زمینه دفاع مقدس خوب فعالیت کند مردم طالب خواهند شد و آن‌گاه شاهد رونق آن خواهیم بود.
این فعال حوزه نشر، سپردن کار به بخش خصوصی را عامل توسعه کمی و کیفی فعالیت‌ها و تولید محتوا در حوزه دفاع مقدس دانست و گفت: تا زمانی که بخش خصوصی به استقلال مالی نرسد  هیچ‌گاه موفق نخواهد شد تا در زمینه ارائه کار کیفی و باکیفیت موفق باشد. به همین دلیل باید در فضای رقابتی تولید کتاب‌های حوزه دفاع مقدس صورت گیرد تا در این چرخه امکان رشد و موفقیت ناشران فعال فراهم شود و ناشرانی که در این زمینه تنها از امتیازات دولتی استفاده می‌کنند اما خروجی لازم را ندارند مشخص شوند. شما ببینید در همین تهران ما ۲۵۰ فرمانده شهید دفاع مقدس داریم اما میزان تولید کتاب‌های مربوط به این عزیزان تا چه اندازه کم است به همین دلیل اعتقاد من بر این است که اگر حمایت لازم از بخش خصوصی صورت گیرد، ما این ظرفیت و توان را داریم تا عناوین بسیار بیشتری کتاب در این زمینه منتشر نماییم و ضمن تأمین منابع مالی و ایستادن روی پای خود وظیفه خود را نیز در این زمینه به‌خوبی ادا کنیم.