گام دوم انقلاب، نیازمند گام محکم فرهنگی
گروه فرهنگی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، ستاد انقلاب فرهنگی به دستور امام خمینی (ره) تشکیل شد. این ستاد باهدف گسترش نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه، تقویت انقلاب فرهنگی ، اعتلای فرهنگ عمومی و تزکیه محیطهای علمی و فرهنگی تشکیل و سپس به شورای عالی انقلاب فرهنگی تغییر ماهیت داد.
در دوران رهبری حضرت آیتالله خامنهای، شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت خود را همانند قبل استمرار داد تا اینکه در سال ۱۳۷۵، رهبر معظم انقلاب اسلامی ترکیب جدیدی را برای این شورا انتخاب نمودند. در خردادماه ۱۳۹۰، وزارت ورزش و جوانان به بخش حقوقی این شورا افزوده شد. همچنین در تاریخ ۲۶ مهر ۱۳۹۳ اعضای حقوقی و حقیقی این شورا همچون دوره گذشته با اضافه شدن معاون برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیسجمهور ، معاون رئیسجمهور در امور زنان و خانواده و رئیس دفتر تبلیغات اسلامی بهعنوان اعضای حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی منصوب گردیدند و همواره ریاست این
شورا، رئیسجمهوری اسلامی ایران هست.
پس از بیانیه گام دوم انقلاب توسط مقام معظم رهبری، به نظر میرسد شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز نیازمند نوعی گام دوم باشد که شاید در این گام بر اساس تجاربی که طی ۳۶ سال گذشته کسب کرده است مصوبات اقتضائی بایستی جای خود را به مصوبات هدفمندتر دهد.براین اساس در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، هدف تمدن نوین اسلامی است و هدف محوری و اساسی گام دوم شورای عالی انقلاب فرهنگی، تمرکز بر شاخصهای تمدن نوین اسلامی تلقی میشود. درواقع متغیر مستقل علم و فناوری و سیاست فرهنگی باید رسیدن به تمدن نوین اسلامی باشد. یکی از امور بنیادین این عرصه مهم تمدنی که بیانگر شاخصهای دوره ظهور است، استقرار عدالت و جلوگیری از تبعیض و فساد است که در راهبرد چهارم بیانیه گام دوم تصریحشده است. امید میرود که با تشکیل کمیته گام دوم در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی شاهد مجموعه اقداماتی در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شوراهای تخصصی باشیم که کاملامعطوف به یک هدف روشن حرکت کند.
همواره با مطالبات مطلوب مقام معظم رهبری فاصله داریم
۱۹ آذرماه سال جاری، سی و ششمین سالگرد تشکیل این شورا بود. در این راستا دکتر سعید رضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره اینکه چقدر از مطالبات مقام معظم رهبری در شورای عالی انقلاب فرهنگی محقق شده است، عنوان کرد: «واقعیت این است ما همیشه با خواستهها و مطالبات مطلوب مقام معظم رهبری فاصله داریم. معمولا روحیه ایشان تراز جهانی است و در افق گشاییهایی که در حوزه علم و فرهنگ میکنند بهاصطلاح نمیشود ادعا کرد در رضایت و یا مطالبات ایشان موفق بودهایم که آن را تأمین کنیم. یک تعبیری من در دیدار رهبری در سال ۷۰ با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی میدیدم که ایشان میگویند در حوزه فرهنگ نمیتوانیم یکشبه یا یکروزه یا یکساله اقداماتی کنیم تا جامعه فرهنگی مطلوب شود. ایشان میگویند این کارها، کارهایی است که ۴۰ تا ۵۰ سال زمان ببرد تا ما به استقرار جامعه اسلامی برسیم.»
بهطور حتم شورای عالی انقلاب فرهنگی حافظ مرجعیت فرهنگی است که بهعنوان عالیترین نهاد فرهنگی کشور مشغول سیاستگذاری، تدوین ضوابط و نظارت در حوزه فرهنگ است. بیشک هر نهاد فرهنگی دارای نقاط قوت و ضعف است. آنچه در حال حاضر بهعنوان نقد شورای عالی انقلاب اسلامی به کار میرود مشغولیتهای متعدد اعضای این شورا ست. هنگامیکه مشغولیتها افزوده و بار مسئولیتها بیشتر شود، نمیتوان بر یک مسئله متمرکز بود. بهطور عموم چهرههای عضو این شورا، والامقام و مشهور هستند که همین امر گاه ممکن است موجب دوری از محور اصلی اهداف شورای عالی انقلاب فرهنگی شود.
ریاست رئیسجمهور در این شورا ضعف است یا مزیت؟
یکی دیگر از نقدهای وارده بر فعالیت این شورا ریاست رئیسجمهور کشور است. آگاهان این عرصه براین باورند که باید به دنبال راهکاری بود که رئیسجمهور قدرت بالایی در شورا نداشته باشد و سپس سازوکاری برای اجرایی شدن مصوبات ترتیب داده شود. بهطور حتم تحقق اهداف این نهاد عالی فرهنگی، ملزم به فعالیتی تماموقت است که با چهرههای مشهور و ردهبالای کشور ممکن نخواهد بود.
تحلیل یا نگاه انتزاعی؟
بهطور حتم فرهنگ والا و نظام هنجاری فرهنگ برای ساماندهی فرهنگ بسیار مؤثرتر از تفکر انتزاعی مسائل است. آنچه اکنون حائزاهمیت است رصد مسائل با نگاه تحلیلگرانه و بهدوراز تفکر انتزاعی نسبت به مسائل است. از دیگر انتقادهای واردشده بر این شورا، تفکر انتزاعی و چهبسا قدیمی است. ازاینرو عدهای معتقدند که حضور متخصصان جوان در این نهاد لازمه تحقق اهداف است چراکه متخصصان جوان به میدان مشرفتر و با نسل امروز بیشتر آشنا هستند و میتوانند علت را از دلیل تفکیک کنند.
در این زمینه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه این شورا نیازمند بازسازی روندی و محتوایی است، میگوید: «با توجه به لزوم بازمهندسی اسناد شورای عالی انقلاب فرهنگی، ضرورت دارد نگاه و محور اساسی این بازمهندسی بر اساس نگاه و راهبردهای گام دوم باشد. مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب، هدف محوری را دستیابی به تمدن نوین اسلامی عنوان کردهاند. درواقع متغیر مستقل علم و فرهنگ باید رسیدن به تمدن نوین اسلامی باشد و کانون اصلی این تمدن که مربوط به دوره ظهور است؛ استقرار عدالت، رفع تبعیض اجتماعی، رعایت حقوق دیگران، ایجاد آرامش و امنیت مردم است.»
وی بابیان اینکه باید روی سنتهای فرهنگی و سنتهای علم و فناوری کشور تأکید کنیم اظهار داشت: «آنچه موجب اعتمادسازی بوده آن است که بتوانیم سنتهای اجتماعی پایدار ایجاد کنیم و بر استمرار کارها تأکید داشته باشیم.»
روششناسی سیاستگذاری و برنامهریزی فرهنگی در شورا چیست؟
مبانی معرفتشناختی، ارزش شناختی، هستی شناختی و انسانشناختی پشتوانه این سیاستگذاریهاست. شورا در ماهیت جمعیاش، در دوگانههای وظیفه فرهنگی و حق فرهنگی، استقلال فرهنگی و توسعه فرهنگی، امنیت فرهنگی و حیات خردهفرهنگها، غایتگرایی فرهنگی و وظیفه گرایی فرهنگی، آزادی فرهنگی و عدالت فرهنگی، خیر جمعی فرهنگی و خیر فردی فرهنگی هریک هویتی پویاست اما شورای عالی انقلاب فرهنگی در کنار این عوامل از کدام مبانی تکنولوژیهای ارتباطی یا پدیدههای باردار فرهنگی استفاده میکند؟ بهطور حتم شناخت نقاط ضعف و قوت مزایا میتواند از افول مرجعیت فرهنگی جلوگیری کند. آنچه در شرایط حال حاضر اهمیت دارد بسط عدالت، فرآیندی در سازوکار اعضای این شوراست. اگرچه اندیشمندان کشور والامقام و نظریاتشان حرکت در مسیر فرهنگ عمومی است اما نباید فراموش کرد که حل مسئله از میدان عمل آغاز میگردد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.