کلیشه سازی آفت اندیشه انقلاب
امیرحسین عباسی زاده
از ابتدای انقلاب به اینطرف بسیاری از مفاهیم و ادبیات انقلاب اسلامی دچار استهلاک و فرسودگی شدند که میتوان این اتفاق را عمدتا ناشی از فرآیندهای غلط اقناعی دستگاههای تبلیغی نظام دانست. به این معنا که استفاده بیشازحد و یا در غیر جای خود این مفاهیم بهمرور از کارایی آنها در جامعه کاسته و دچار فرسودگی کرده است البته نباید در این میان نقش ارائه تصوراتی ناقص و غلط از آرمانها و ارزشهای انقلاب اسلامی را در شکلگیری این وضعیت نادیده گرفت. بهعنوانمثال خرج کردن ارزشی مانند موضع خانوادههای معظم شهدا در درگیریهای کماهمیت سیاسی و فرهنگی از کارایی این مفهوم در جامعه بهشدت کاسته است تا جاییکه امروزه در بسیاری از قشرهای جامعه این دست استدلالهای عمومی دیگر توان اقناع و برانگیختگی اجتماعی را بهمانند گذشته ندارند.
این مسئله نشاندهنده این مطلب است که امروزه انقلاب اسلامی بهشدت نیازمند بازسازی ادبیات گفتمانی خود و طرح مفاهیمی نو متناسب با مبانی خود و اقتضائات جامعه است که بهنوبه خود مصداق بارز جهاد تبیین است.
در این میان رهبر معظم انقلاب با تولید مفاهیم و ایدههای جدید برای ادامه راه شاید تنهاترین تولیدکننده فکر انقلابی در کشور باشند بااینحال تداوم همان فرآیندهای قدیمی رسانهای و تبلیغی مخرب سازمان اقناعی نظام موجب شده است که همین تولیدات اندک نیز در مدت کوتاهی به سرنوشت اسلاف خود دچار شوند.
بهعنوانمثال همین مسئله جهاد تبیین که نیاز قطعی جمهوری اسلامی است و در حال حاضر توان کشش و جذب بالایی در بدنه اجتماعی انقلاب دارد بهگونهای در حال ارائه است که ممکن است بهزودی تبدیل به کلیشهای بیرمق گردد. همهجا بحث از ضرورت جهاد تبیین و ارزش و اهمیت بالای آن است اما اینکه اساسا در چارچوب فریضه جهاد تبیین دقیقا چهکارهایی تکلیف شرعی ماست بههیچوجه توضیح داده نمیشود و متأسفانه کمتر کسی تاکنون خود همین مفهوم جهاد تبیین را تبیین کرده است.
اینجاست که عدم توجه به معنا و محتوای عمیق و پرکشش جهاد تبیین در کنار استفاده بیشازحد آن در شعارها و همایشها و جلسات تشریفاتی آن را تبدیل به یک کلیشه بیروح در ضمیر مخاطب میکند.
مجاهد عرصه جهاد تبیین قبل از هر چیز باید لوازم این جهاد را فراهم کند. در جهاد دفاعی آموزش نظامی بخش مهم اما به نسبت کوتاهی را به خود اختصاص میدهد در جهاد تبیین باید متوجه بود که اصالت با آموزش است و مطالعه و یادگیری مقدم بر هرگونه اقدام در این میدان است همچنین باید متوجه بود که این آموزش عمدتا وقت طولانی را به خود اختصاص خواهد داد و نمیتوان با یک فهم نیمبند از انقلاب و چالشهای پیش روی آن پا در عرصه جهاد تبیین گذاشت که در این صورت این عمل عین ضربه زدن و خیانت به انقلاب و جهاد تبیین است. در فضای آموزش و یادگیری چند مسئله اهمیت بسیار دارد که باید نسبت به آنها بهشدت حریص بود. عنصر اول یک فهم تاریخی و فکری از خود انقلاب است. عنصر دوم مسئله شناسی است. تا زمانی که کلان مسئلهها شناخته نشوند و نسبت و نوع نگاه انقلاب اسلامی به آن مسائل مشخص نشود مجاهد جهاد تبیین نمیتواند اقدام درستی در مواجهه با جنگ شناختی دشمن داشته باشد. عنصر بعدی فهم اقتضائات است که به باور نگارنده در بسیاری از موارد، انقلاب اسلامی از این خلأ دردناک آسیب میبیند. در همین راستا میتوان لیست بلندبالایی از اقتضائات زمانه را تهیه کرد که میتوان به برخی از مهمترین موارد آن مانند فهم مدرنیته و مسئله جهانیشدن، فهم رسانه و صنعت ارتباطات و فهم حساسیتهای اجتماعی اشاره کرد. برای اینکه اهمیت فهم اقتضائات در جهاد تبیین را دقیقتر لمس کنید میتوانید بهصورت هفتگی مواضع برخی از ائمه جمعه و یا افراد منتسب به جریان انقلاب را که هموار مورد سوءاستفاده دشمنان انقلاب قرار میگیرد دنبال نمایید که چگونه فهم غلط و یا بیان سست یک فرد چه هزینهای را در فضای اجتماعی به انقلاب وارد میکند.
البته طبیعتا ذیل هرکدام از این عناوین میتوان ساعتها به بحث و گفتوگو پرداخت اما چون موضوع نوشتار ما چیز دیگری است به همین مقدار باید کفایت کرد.
در ادامه باید اذعان داشت که با عنایت پروردگار امروزه بدنه انقلاب اسلامی سرشار از استعدادها و متخصصان فراوان است که در همین حوزه در حال مجاهدت هستند اما در مقایسه با میزان توانی که در جبهه مقابل حضور دارند کمبود جدی وجود دارد و اگر همافزایی و تربیت نیروی بیشتری صورت نگیرد امکان ضربهپذیری بالاتر میرود و این دست روندهایی که مفاهیمی مانند جهاد تبیین را به مشتی شعار دکوری و تشریفاتی تبدیل میکند ازجمله خطراتی است که در این زمینه انقلاب را تهدید مینماید.
امیرحسین عباسی زاده
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.