گروه اجتماعی
خیلی وقت است که وضعیت در نظر مردم عادی شده و چشم‌هایشان را به روی خطر و مصیبت، بسته‌اند، اما حالا مسئولان هم به جمع مردم پیوسته‌اند و اصراری ندارند جامعه را به‌سوی رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی دعوت کنند. کرونا در خبرها نیز کمرنگ شده، مخاطرات سویه اُمیکرون و آن هراس‌ها و دلهره‌های پیشین، جایش را به خوش‌خیالی مفرط و شجاعت کاذب داده است. مسئولان حوزه بهداشت و درمان سکوت اختیار کرده و هشداری نمی‌دهند؛ آن‌هم درست در آستانه نوروز که ستاد ملی کرونا، با انجام سفر به‌شرط تزریق دو دُ ز واکسن کووید، موافقت کرده است. درصورتی‌که هفتم اسفندماه، عباس شیراوژن سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرده بود، سفرهای نوروزی به‌شرط واکسیناسیون کامل امکان‌پذیر است. مگر  افراد به دلیل عدم گذشت فاصله زمانی سه ماه با دُز قبلی  برای سفر  برنامه‌ریزی کنند. حتی طی چند روز گذشته، بر اساس اعلام معاونت بهداشت وزارت بهداشت، یکی از نکاتی که برای سفرها مورد تأکید قرار گرفت، این بود که افراد «تا زمانی که واکسیناسیون خود را کامل نکرده‌اند، سفر خود را به تعویق اندازند. منظور از واکسیناسیون کامل دریافت سه نوبت واکسن در افراد بالای ۱۸ سال است.»
بسیاری از متخصصان تأکید کرده‌اند، رفتن به سفر بدون اتخاذ دستورالعمل‌های متقن و علمی و بدون تزریق دُز سوم؛ زمینه‌ساز وقوع پیک هفتم است، مگر آنکه افراد تابع رعایت موازین بهداشتی باشند. رئیس دولت هم به این موضوع اذعان کرده است که ستاد ملی مقابله با کرونا در وهله اول باید بر لزوم فرهنگ‌سازی و تشویق مردم به تزریق سه دُز واکسن کرونا اقدام کند اما به گفته ابراهیم رئیسی ازآنجاکه بخش قابل‌توجهی از مردم هنوز دُز سوم واکسن را تزریق نکرده‌اند، بنابراین ستاد تزریق دو دُز واکسن را مبنای صدور مجوز برای انجام سفر‌های نوروزی قرار می‌دهد. مطابق آمارها، ۷ تا ۸ میلیون نفر از جمعیت کشور واکسن کرونا تزریق نکرده‏اند و از میان جمعیت ۸۵ میلیون نفری کشور، فقط حدود ۲۵ میلیون نفر دُز سوم واکسن کرونای خود را تزریق کرده‏اند.
بنابر اعلام وزارت بهداشت، مجموع واکسن‌های کرونا تزریق‌شده در کشور به ۱۴۵میلیون و ۴۱ هزار و ۲۶۵ دُز رسیده است و تاکنون ۶۳ میلیون و ۵۸۹ هزار و ۱۵۳ نفر دُز اول، ۵۶ میلیون و ۲۴۷ هزار و ۷۴۵ نفر دُز دوم و ۲۵میلیون و ۲۰۴ هزار و ۳۶۷ نفر نیز دُز سوم واکسن کرونا را در کشور تزریق کرده‌اند. به‌این‌ترتیب مجموع واکسن‌های تزریق‌شده در کشور به ۱۴۵ میلیون و ۴۱ هزار و ۲۶۵ دُز رسیده است. 
  پیک هفتم، خیلی نزدیک
این آمارها درحالی ارائه می‌شود که تقریبا ۸۰ میلیون نفر واجد دریافت واکسن هستند اما همان‌طور که اشاره شد، ۶۳ میلیون نفر از آن‌ها یک دُز واکسن را تزریق کرده‌اند و این رقم به گفته حمید سوری- رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری ستاد ملی مقابله با کرونا، عددی نیست که همه را مصون از بیماری نگه دارد، بنابراین ویروس هنوز هم به‌اندازه کافی میزبان مناسب دارد که همچنان در کشور بچرخد و منجر به بیماری شود، حال‌آنکه به فاصله ۵ روز مانده به عید نوروز، تدابیر و دستورالعمل خاصی در نظر گرفته نشده است و سوری شرایط کرونا را در کشور شکننده خوانده است. سوری تأکید می‌کند: «اگر کنترل‌های نوروزی به‌خوبی انجام نشود و قواعد و مقررات تدوین‌شده از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا به‌خوبی اجرا، پایش و نظارت نشود، احتمال اینکه در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت گرفتار پیک هفتم شویم، وجود دارد. همان‌طور که سال گذشته بافاصله کمی بعد از فروکش پیک چهارم، پیک پنجم را داشتیم.»
«نمی‌توان خیلی به شرایط موجود دل‌خوش بود و تصور کرد که کرونا تمام‌شده است.» رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری ستاد ملی مقابله با کرونا بابیان این عبارت، تصوراتی مبنی بر اینکه فکر کنیم اُمیکرون نسبتا ضعیف بود یا ارتفاع قله پیک ششم کمتر از پیک‌های دیگر بود یا اینکه مرگ‌ومیر از بین می‌رود را تصورات باطل و اشتباهی عنوان کرده است. 
به هر ترتیب، شرایط با گذشته متفاوت است اما طی روزهای اخیر به‌رغم روند کاهشی بیماری، همچنان آمار شناسایی مبتلایان در کشور چهاررقمی است و اگرچه به‌صورت نسبی از قله پیک اُمیکرونی کرونا در کشور گذر کرده‌ایم، اما مرگ‌ومیرهای ناشی از این بیماری همچنان سه‌رقمی است و در صورت سهل‌انگاری نسبت به رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ساده گیری صورت‌مسئله از سوی مسئولان، با توجه به در پیش بودن سفرهای نوروزی، ویروس جهش‌یافته اُمیکرون در سطح وسیعی به چرخش درمی‌آید و وضعیت تلخی را رقم می‌زند. البته برخی از صاحب‌نظران معتقدند به چند دلیل امکان ایجاد محدودیت و اعمال مقررات سختگیرانه مانند گذشته وجود ندارد.  این دلایل را حسین قاسمی- دبیر کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی کرونا، این‌گونه تشریح کرده؛ نخست اینکه تاب‌آوری در حدی نیست که بخواهیم محدودیتی را مانند سال ۹۹ یا ۹۸ اعمال کنیم، نکته مهم‌تر این است که ۸۵ درصد جمعیت ما واکسن زدند و انتظار دارند که بتوانند فعالیت داشته باشند.
طبق طرح مدیریت هوشمند، دیگر نمی‌توان بحث ممنوعیت تردد به شهرهای قرمز، نارنجی، زرد و سفید را اعمال کرد، به همین علت، قاسمی می‌گوید: ترددها به دو موضوع واکسیناسیون و عدم بیماری مشروط شده است. 
بر اساس آمار کنونی ۹۱ درصد جمعیت هدف ما دُز اول و بیش از ۸۵ درصد دُز دوم را تزریق کرده‌اند و دبیر کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی کرونا، خبر می‌دهد که ملاک در مدیریت هوشمند، پلاک خودرو است و باسرنشینان خودرو کاری نداریم و افرادی که قصد سفر در ایام نوروز دارند نیازی به ثبت پلاک در سامانه ایران من را ندارند. حال‌آنکه پیش‌ازاین، علیرضا زالی، فرمانده عملیاتی ستاد مقابله با کرونا استان تهران از الزام ثبت پلاک مسافران نوروزی در سامانه ایران من خبر داده و گفته بود: برای سفرهای نوروزی لازم است پلاک مسافران نوروزی در سامانه «ایران من» ثبت شود. طبق مطلبی که خبرگزاری ایسنا منتشر کرده، «شهروندانی که در ایام نوروز قصد تردد بین استانی با خودروی شخصی خوددارند باید مطلع باشند که برای تردد خودروهای شخصی، نیاز به مراجعه به هیچ دستگاه، سازمان و یا سامانه برای  ثبت اطلاعات شخصی یا خودرویی نیست. همچنین تردد خودروها صرفا از طریق دوربین‌های راهداری در سطح کشور به‌صورت هوشمند رصد خواهد شد و برای اعمال محدودیت تردد، ملاک کد ملی صاحب پلاک خودرو است. صاحبان پلاک خودروی شخصی که الزاماتی همچون تزریق دو نوبت واکسن کووید ۱۹ و نبودن در حالت قرنطینه بیماری(یعنی دوران قرنطینه لازم برای افراد دارای تست مثبت کرونا را سپری کرده‌اند) را رعایت کنند مجاز به سفر خواهند بود. برای ناقضین الزامات تردد خودروهای شخصی در هر ۲۴ ساعت، مبلغ یک‌میلیون تومان، جریمه اعمال خواهد شد.» 
بسیاری از متخصصان اپیدمیولوژی تأکید می‌کنند بر اینکه، بهتر است آموزش‌های لازم برای چگونه سفر رفتن به شهروندان ارائه شود، چراکه در حال حاضر میانگین رعایت پروتکل‌ها در کشور فقط ۵۸ درصد است. 
 جولان اُمیکرون در بازارهای شب عید
این روزها وقتی قدم در بازارها و مراکز خرید می‌گذارید انگار دیگر از ابتلا به کرونا خبری نیست. این وضعیت را می‌توان از کم شدن فاصله‌های اجتماعی و حضور پرتعداد افراد در یک مکان سربسته و محدود مشاهده کرد و این‌که چطور افراد در این نقاط به‌کرات حضور می‌یابند.  
روزبازارها ، بازارهای محلی ، پاساژها و مراکز خرید در این  روزهای پایان سال به‌گونه‌ای است که وقتی خیل عظیم جمعیت، نزدیک به هم و حتی فاصله چند سانتی‌متری در کنار یکدیگر در این نقاط هستند، این حس القا می‌شود که دیگر کرونایی در کار نیست و آنچه دو سال در انتظارش بوده‌ایم یعنی برچیدن این بیماری محقق شده است و دیگر اثری از کرونا نیست! اما اصل قضیه و آنچه واقعیت دارد چیز دیگری است و همچنان این بیماری سرکش جولان می‌دهد و قربانی می‌گیرد.  
پایان سال همواره بازارهای شب عید رونق می‌گیرد و امسال نیز بعد از دو سال تعطیلی، فعالیت بازارها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مجاز شناخته‌شده است. از سوی دیگر با اجرای واکسیناسیون همگانی به‌منظور ایمن‌سازی مردم تا حدودی شرایط باثباتی در این زمینه ایجادشده است و مردم نیز با دل‌خوشی نسبت به مساعد بودن شرایط و اعتماد کاذب به بازار می‌روند؛ موضوعی که کارشناسان حوزه بهداشت و درمان از آن به‌عنوان خطر خفته افزایش آمار مبتلایان در ایام عید و پس‌ازآن یاد می‌کنند.  
گروهی از شهروندان با این تصور که تزریق سه دُز واکسن آنان را به ایمنی موردنظر رسانده، بدون رعایت موازین بهداشتی و با اطمینان خاطر وارد محیط‌های شلوغ و پرتراکم می‌شوند و حتی مشاهدات هم نشان می‌دهد بسیاری از مردم، به همین علت استفاده از ماسک را کار بیهوده‌ای می‌دانند و با این عنوان که در بدن آن‌ها پادتن وجود دارد، خود را ملزم به استفاده از ماسک نمی‌بینند. گروهی هم که دو دُز واکسن تزریق کرده‌اند و تمایلی به دریافت دُز سوم ندارند، بر این گمان‌اند که واکسینه شده‌اند و دیگر نه نیازی به تزریق دُز سوم دارند و نه رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی. درصورتی‌که  واکسن‌ها باوجود کاهش مرگ‌ومیر و ابتلای حاد به بیماری اما به‌صورت ۱۰۰درصدی مانع از ابتلا نیستند و حمید سوری- رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری ستاد ملی مقابله با کرونا می‌گوید: حتی با تزریق سه دُز واکسن هم برخی افراد بیمار شدند. برخی افراد هم به‌ دلیل نقص سیستم ایمنی درخطر هستند.
 خوش‌خیال نباشید
این‌همه در حالی است که دکتر سید احمد طباطبایی، دبیر بورد ریه اطفال کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا،‌ می‌گوید: هنوز خیالمان از اُمیکرون راحت نیست و درباره بروز موج هفتم بیماری پس از تعطیلات نوروز هشدار می‌دهد. 
اگرچه نسبت به‌روزهای گذشته شدت و میزان بیماری با اُمیکرون کاهش‌یافته است، اما طباطبایی تأکید می‌کند: مشکل موجود عدم رعایت پروتکل‌ها است که کار دست خانواده‌ها و جامعه می‌دهد. به نظر نمی‌رسد ما هنوز در مرحله‌ای باشیم که بگوییم کاملا خیالمان راحت است. ازنظر پیک در حال طی روند کاهشی هستیم اما ابتلاها همچنان وجود دارد. 
نکته دیگری که این عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا به آن اشاره داشته، این است که شاید روند بیماری طی روزهای آینده همچنان کاهشی باشد، اما نوروز گذشته که آزادی بیشتری ازنظر رفت‌وآمدها داشتیم، شاهد بروز پیک چهارم و پنجم کرونا پس از تعطیلات بودیم و اکنون مردم هم خسته شده‌اند و میزان رفت‌وآمد و مهمانی‌ها، مسافرت‌ها، دیدوبازدیدها، مراسمات عروسی و ختم سرجای خود بازگشته است و به نظر می‌رسد این تغییر رفتارها بعد از تعطیلات نوروز مجددا مشکل‌آفرین باشد.او احتمال می‌دهد که پس از تعطیلات نوروزی موج دیگری از بیماری را تجربه کنیم: «زمانی که ما با موج دلتا مواجه شدیم خیلی از کشورها از این موج گذر کرده بودند و این اتفاق در مورد اُمیکرون هم رخ داد و در شرایطی که بسیاری از کشورها در اوج اُمیکرون بودند ما هنوز گزارشی از اُمیکرون نداشتیم و یک‌باره با فاجعه اخیر پیک ششم مواجه شدیم. یقینا در ایران هم ممکن است با سویه‌های جدیدی از اُمیکرون و کرونا مواجه شویم. اکنون سفرها به کشورهای دیگر به‌ویژه کشورهای همسایه انجام می‌شود و امکان انتقال بیماری وجود دارد.»
 جدی نگرفتن واکسیناسیون کودکان!
موضوع ابتلای کودکان به اُمیکرون نیز مطرح است، ابتلای آنان به این سویه نسبت به دلتا، حدود ۲۰ تا ۳۰درصد بیشتر است و نتایج مطالعات علمی  نمایانگر این مسئله است که با هربار جهش ویروس، گروه سنی زیر ۱۸ سال بیشتر مبتلا خواهند شد؛ موضوعی که در آستانه تعطیلات و سفرهای نوروزی می‌تواند بسیار نگران‌کننده باشد، از این نظر که واکسیناسیون بزرگسالان در دُزهای اول و دوم به حد قابل قبولی رسیده اما وضعیت واکسیناسیون کودکان مناسب نیست. پیش‌تر در گفت‌وگویی که با علیرضا ناجی- داشتیم، او تأکید کرد که «اگر قرار باشد برای نوروز سفرها را آزاد بگذاریم، باید به این موارد توجه کنیم. همه ما خسته شده‌ایم و دلمان می‌خواهد به سفر برویم. این‌طور نیست که پزشکان و متخصصان به سفر رفته باشند و بعد مردم را از رفتن به مسافرت منع کنند. بنابراین پیش‌ازاین‌ها باید برای دُز بوستر و تزریق واکسن به کودکان اقدام می‌کردیم؛ پوشش بالای این گروه سنی بسیار مهم است. مقوله اختلاف‌سلیقه در واکسیناسیون کودکان را نباید به سطح رسانه و میان مردم می‌کشاندیم، واقعیت این است که کودکان را باید واکسینه کرد، اگرچه تأکید می‌شود باید برای این گروه سنی فایزر تزریق کرد اما معتقدم سینوفارم و پاستووک واکسن‌های خوبی هستند و باید با همین‌ها هرچه زودتر نسبت به واکسینه کردن کودکان اقدام می‌کردیم و اجازه نمی‌دادیم که زمان سپری شود. متأسفانه گاهی تصمیمات ما به‌موقع و قاطعانه نیست.» 
مسعود یونسیان- عضو کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ نیز با اعلام اینکه توسعه پوشش واکسیناسیون در رده سنی زیر ۱۲سال، تأثیر چشمگیری در کاهش ابتلا به فرم‌های متفاوت این بیماری دارد، می‌گوید: «بچه‌ها خیلی اهل مراعات کردن پروتکل‌های بهداشتی نیستند و نمی‌توانند آن‌طور که باید، خودشان را از ابتلا به بیماری مصون نگه‌دارند.»
رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران هم با تأکید بر اینکه پوشش واکسیناسیون کرونا در کودکان پنج تا ۱۲ سال در مقایسه با گروه‌های سنی بالاتر، کمتر است و به حد مطلوب نرسیده است، به خانواده‌ها توصیه کرده که فرزندان خود را واکسینه کنند.  از دیگر توصیه‌های احسان مصطفوی این است که مردم همچنان سفرها را به تعویق بیندازند و یا در نوروز به مسافرت نروند و در صورت رفتن به سفر حتما توصیه‌های بهداشتی به‌شدت رعایت شود و افراد در مکان‌های پرازدحام، شلوغ و دورهمی‌های خانوادگی حضور نیابند. در طول سفر از تماس نزدیک با گروه‌های پرخطر مانند سالمندان به‌شدت پرهیز و همچنان از ابزارهای پیشگیری از بیماری کرونا مانند ماسک استفاده شود.علیرغم بیان تمامی این موارد، رئیس مرکز تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران، معتقد است: مداخله‌ای مانند نوروز می‌تواند بر هم زننده روند نسبتا نزولی بیماری کرونا باشد: «این وضعیت را بعد از نوروز ۱۴۰۰ هم مشاهده کردیم. هرچند آرامش نسبی در ایام نوروز ۱۴۰۰ پیش‌آمده بود، اما شاهد افزایش موارد ابتلا و مرگ بعدازاین ایام بودیم.»فراموش نکنیم اُمیکرون، فرجام کرونا نیست، این هشدار مسعود یونسیان است که توصیه می‌کند، در این شرایط سعی کنیم اگر می‌خواهیم بزرگ‌ترها و پدربزرگ و مادربزرگ‌هایمان را ببینیم، به‌گونه‌ای باشد که سال آینده هم آن‌ها را ببینیم. دیدوبازدید و دیده‌بوسی به‌گونه‌ای نباشد که بعد بگوییم کاش بزرگ‌ترها را از دور می‌دیدیم اما سال آینده هم آن‌ها را می‌دیدیم. معمولا در مهمانی‌ها و دورهمی‌ها افراد به‌تدریج ماسک‌ها را برداشته و درنهایت هم باهم دست داده و دیده‌بوسی می‌کنند و می‌روند.  این عضو کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ تأکید می‌کند، بهترین کار این است که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و رعایت فاصله‌گذاری یکدیگر را ببینیم. باید توجه کرد که تک‌تک و بافاصله زمانی به دیدن بزرگ‌ترها برویم و این‌طور نباشد که تعداد زیادی از افراد خانواده دورهم جمع شوند. باید توجه کرد که هر خانواده یک حباب است، اما وقتی با یک جمع دیگر داخل یک محیط بسته می‌رویم، یک حباب جدید شروع می‌شود و هرچقدر این حباب بزرگ‌تر شود، آدم‌های بیشتر و متنوع‌تری باهم ارتباط داشته و احتمال انتقال بیشتر می‌شود. 
 ضریب سختگیری در مدیریت اپیدمی
اظهارات این عضو کمیته علمی کشوری کووید ۱۹، یادآور سخنان حمید سوری- رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری ستاد ملی مقابله با کروناست که مدتی قبل در گفت‌وگو با «ما»، مطرح کرده بود، نگران است که پس از پایین آمدن پیک ششم و عادی انگاری با سفرهای نوروزی، دوباره چند هفته بعدازآن، شاهد پیک هفتم باشیم.» او با تأکید بر ضریب سختگیری در مدیریت اپیدمی گفته بود: «یکی از شاخص‌هایی که در مدیریت اپیدمی داریم، ضریب سختگیری است و این ضریب، برآیندی از چند متغیر یا عامل است که بین صفرتا صد، وضعیت سختگیری در رعایت پروتکل‌ها و اجرای دستورالعمل‌ها را تعریف می‌کند. در حال حاضر ضریب سختگیری در کشور ما از ۱۰۰ حدود ۷۵ است. اما بعد دیگر قضیه، اعمال قوانین و مقررات در اجرای سختگیری‌هاست، به این معنا که مقررات سختگیرانه داریم ولی اعمال مقررات ما ضعیف است و به این دلیل نتیجه نمی‌گیریم. یکی از مؤلفه‌های ضریب سختگیری، رعایت پروتکل‌هاست، وقتی در کشور ما، در اوج اپیدمی هنوز ۵۰ درصد مردم پروتکل‌ها را رعایت نمی‌کنند و یا اعمال مقررات در مورد آن‌ها صورت نمی‌گیرد، معلوم است که نباید انتظار داشته باشیم که مداخلاتمان اثربخش باشد.»