کرونای انگلیسی در کمین ویروس ساده‌انگاری
گروه اجتماعی
گونه جهش‌یافته کرونا، خیلی وقت است سر برداشته و سنگر به سنگر شهرهای کشور را فتح می‌کند و ما که از گونه جهش‌یافته و نیافته این ویروس خسته شده‌ایم، حواسمان نیست که اگر بیش از این حواسمان پرت باشد، کار به‌جای باریک‌تر می‌رسد، حتی باریک‌تر از آمار فوتی‌های سه‌رقمی، ما هیچ‌کدام نمی‌خواهیم به عقب بازگردیم، به‌روزهایی که شمار جان‌باختگان روزانه به مرز ۵۰۰ تن نزدیک شده بود، ولی قابل کتمان نیست که در این‌یک سال روزهای سختی را پشت سر گذاشته‌ایم و روزهای سخت‌تری را پیش روداریم و توان مقاومت مان در برابر ویروس کم شده، گاهی دلمان را خوش می‌کنیم به کاهش آمارها، به آغاز واکسیناسیون و اینکه کرونا رفتنی شده و گاهی حوصله رعایت موازین بهداشتی را نداریم، درهرصورت این ماییم و این کرونا، اوضاع چنگی به دل نمی‌زند…
روزها و هفته‌هاست که مراجعه به‌مراکز درمانی افزایش‌یافته و کارشناسان نظام سلامت می‌گویند روند افزایشی از یکی دو هفته آینده سبب بالا رفتن موارد مرگ ناشی از بیماری کووید۱۹ می‌شود و این اتفاق رخ‌داده است. به‌عبارت‌دیگر، در رعایت ضوابط بهداشتی از سوی شهروندان و وضع برخی محدودیت‌ها و یا اعمال قرنطینه در استان‌های جنوب کشور به‌ویژه خوزستان از سوی مسئولان، ساده‌انگاری صورت پذیرفته است که ثمره نامبارکش را می‌توان در تعداد فوتی‌ها سه‌رقمی دو روز قبل مشاهده کرد، احتمال دارد در میان آن‌ها مواردی از ابتلا به ویروس جهش‌یافته موسوم به نوع انگلیسی هم وجود داشته باشد، ویروسی که حالا به مهم‌ترین دغدغه و دل‌آشوبه مجموعه بهداشت و درمان کشور تبدیل‌شده است و اگر این سهل گیری‌ها تداوم داشته باشد، به‌تعبیر وزیر بهداشت می‌تواند رودخانه‌ای از جنازه روی دستمان بگذارد.
سعید نمکی از موج جدید کرونا خبر داده و گفته: «با موج جدیدی که ایجاد شد، متأسفانه علی‌رغم توصیه‌های مکرری که کردیم، بازهم برخی بی‌توجهی‌ها و نارفیقی‌ها ما را به سمت مرگ‌های سه‌رقمی برد.» به گفته صاحب‌نظران، این موج جدید در کنار گونه جهش‌یافته انگلیسی می‌تواند کاممان را تلخ‌تر کند.
گونه‌های جهش‌یافته تا چه حد نگران‌کننده است؟
می‌گویند، وقتی ویروسی از یک ویروس دیگر دچار ازدیاد می‌شود، تغییراتی در آن اتفاق می‌افتد که این تغییرات را جهش می‌نامند و سازمان جهانی بهداشت می‌گوید، وقتی ویروسی «یک یا چند جهش جدید» داشته باشد گونه جدید ایجاد می‌شود. اما پرسش این است که آیا گونه‌های جهش‌یافته تا چه حد نگران‌کننده است، آیا قابل‌درمان است یا واکسن می‌تواند در پیشگیری ازاین‌گونه‌ها مؤثر باشد؟ یورونیوز به نقل از دکترگانت می‌گوید: «اگر ۱۰۰ درصد جمعیت یک کشور هر دو دوز واکسن را دریافت کنند توانایی انتشار ویروس بسیار محدود خواهد شد. اما اگر اغلب افراد یک دوز واکسن زده باشند، این‌یک مزیت برای ویروس‌های دارای جهش است.»
وی اضافه می‌کند: «به همین دلیل نگرانی‌های بین‌المللی درباره تصمیم برخی دولت‌ها برای به تأخیر انداختن تزریق دوز دوم واکسن وجود دارد. اگر افراد کمی در مقابل ویروس ایمن شوند احتمال ظهور گونه‌هایی که در مقابل واکسن مقاوم هستند بسیار بیشتر می‌شود.»
از سوی دیگر دکتر مک‌کی می‌گوید: «واکسن‌هایی که در دسترس هستند در برابر گونه انگلیسی مؤثر هستند اما گونه‌های دیگری نیز در دنیا شناسایی‌شده‌اند که هنوز درباره آن‌ها سؤالات زیادی وجود دارد، بنابراین باید به‌سرعت واکسیناسیون انجام گیرد.»
یک هزار و ۷۰۰ جهش ژنتیکی
به‌هرروی، ویروس‌ها دائم در حال جهش‌اند و گونه‌های جدیدی از آن‌ها نمایان می‌شود. در برخی مواقع گونه‌های جدیدی که ظاهرشده‌اند، ناپدید می‌شوند. در مواقع دیگر هم گونه‌های جدید باقی می‌مانند. تاکنون بیش از یک هزار و ۷۰۰ جهش ژنتیکی در ویروس کرونا اتفاق افتاده که از بین آن‌ها قدرت سرایت گونه انگلیسی از همه بیشتر بوده است. در حال حاضر چهار گونه اصلی از ویروس کرونا شناسایی‌شده که در کشورهای جهان در حال گردش است.
گونه جهش‌یافته‌ای که در آفریقای جنوبی کشف‌شده را با عنوان ب. ۱.۱۳۵ نام‌گذاری کرده‌اند. این‌گونه اولین بار اکتبر ۲۰۲۰ مشاهده شد و شباهت‌هایی به ویروس انگلیسی دارد. مقامات این کشور۱۸ دسامبر اعلام کردند، یک‌گونه جهش‌یافته از ویروس کرونا در حال شیوع سریع در سه استان این کشور است که باعث نگرانی شده است. گونه جهش‌یافته برزیلی هم در جریان تست کرونا از مسافران برزیل در ژاپن شناسایی‌شده که با عنوان پی. ۱ شناخته می‌شود و دارای یک‌رشته جهش‌هایی است که یافتن آن توسط سیستم ایمنی بدن را سخت می‌کند.
گونه انگلیسی هم برای اولین بار در جنوب شرق این کشور شناسایی شد و از همان ابتدا قابل پیش‌بینی بود که می‌تواند به گونه غالب این ویروس در جهان تبدیل شود، اکنون در بیش از ۵۰ کشور دیده‌شده است و شیوع سریع آن باعث شد این کشورها محدودیت‌های تازه‌ای را اعمال کنند.
کشف این‌گونه موجب شد تا دانشمندان در ایالت کالیفرنیای آمریکا در نمونه‌های خود از ویروس کرونا به دنبال این‌گونه باشند و درحالی‌که تنها چند نمونه اندک از گونه انگلیسی را پیدا کردند اما با گونه‌های دیگری روبه رو شدند که به نظر می‌رسد منشأ آن خود کالیفرنیا باشد.
محققان به رسانه‌ها می‌گویند که برخلاف گونه انگلیسی هنوز هیچ مدرکی وجود ندارد که گونه کالیفرنیایی مسری‌تر یا مرگبارتر از سایر گونه‌های این ویروس باشد. در این میان، سخنانی هم مبنی بر انتشار گونه جهش‌یافته‌ایرانی شنیده می‌شود. امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی که عضو ستاد ملی مقابله با کرونا هم است، روز شنبه، نهم اسفندماه ضمن اعلام این خبر گفته که «این موضوع هنوز کاملاً تایید نشده، ولی شواهدی از آن در قزوین و آن نواحی هست.»
شناسایی ۷۰ جهش ویروسی در ایران
وزیر بهداشت هم روز جمعه، هشتم اسفندماه در پاسخ به سؤالی درباره وجود گونه «ایرانی» ویروس کرونا، وجود این نوع ویروس در کشور را رد نکرد و تنها گفت: «هنوز «جهش داخلی قابل‌توجه» که آن را به‌عنوان «جهش ملی» اعلام کنیم نداریم، اما هرلحظه ممکن است در گوشه‌ای از کشور دچار جهش جدید ویروس شویم.» کیانوش جهانپور، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت با رد اظهاراتی مبنی بر «موتاسیون ایرانی ویروس کرونا» گفته: «واژگان موتاسیون ایرانی که به نقل از نایب رئیس محترم مجلس نیز منتشرشده است، اطلاق درستی نیست و صحت ندارد و تا امروز از میان واریانت‌های شناخته‌شده با مبدأ انگلیس، آفریقای جنوبی، برزیل و کالیفرنیا صرفاً واریانت انگلیسی در ایران مشاهده‌شده است.» طبق اظهارات جهانپور، افزون بر ۷۰ جهش در ایران شناسایی‌شده که البته تا امروز هیچ‌کدام تغییر معناداری در رفتار ویروس ایجاد نکرده و اطلاق واریانت جدید به آن‌ها درست نیست.
طی روزهای گذشته، وزارت بهداشت به‌طور رسمی وجود ویروس جدید را در ۱۱ استان کشور تایید کرده بود و بنا بر اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا تا تاریخ پنجم اسفندماه ۱۱۲ مورد ابتلا به ویروس جهش‌یافته و جان باختن هشت نفر ازجمله چند کودک به دلیل ابتلا به این ویروس تایید شده است.
دکتر «علیرضا ناجی»، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در تحلیل دقیق‌تر این موضوع به «رسالت» می‌گوید: «ویروس کرونا از ابتدا جهش‌های بسیاری داشته و در مورد گونه جهش‌یافته‌ایرانی هم، سخنانی مطرح بود که خیلی زود تکذیب شد اما به‌طورکلی یکی از خصوصیات ویروس همین است که بچرخد و تکثیر شود و از فردی به فرد دیگر انتقال یابد و بازهم احتمال جهش وجود دارد. تمام جهش‌هایی که صورت می‌گیرد و در ویروس‌ها تثبیت می‌شود، مزیتی می‌تواند برای آن‌ها داشته باشد، در حال حاضر یکی از فرضیه‌ها در مورد جهش برخی ویروس‌ها به خاطر استفاده از مونوکلونال آنتی‌بادی داروهای درمانی است که در انسان می‌تواند جهش پیدا بکند و این باعث شده که انتقال ویروس هم بیشتر شود و ممکن است حال بیماران را وخیم‌تر کند و تا هنگامی‌که ویروس می‌چرخد، احتمال جهش‌های دوباره و تغییرات در ویروس وجود دارد.»
وی درباره امکانات تشخیصی کشور برای شناسایی گونه‌های جهش‌یافته می‌گوید: «ما امکانات تشخیصی برای شناسایی این‌گونه‌های جهش‌یافته را در اختیارداریم، ولی ممکن است که به‌طور خیلی وسیعی، عملیاتی نشده باشد. در حال حاضر همین گونه‌های جهش‌یافته انگلیسی با همین روش‌های نوینی که در دنیا انجام می‌شوند، در ایران‌هم عملیاتی شده، اما سرعت کار در کشور ما، کند است. همان روش‌های ترادف‌بندی سکانس ژنومی ویروس‌ها که در تمامی دنیا انجام می‌شود، در کشور ما نیز صورت گرفته و در ضمن روش‌های ساده‌تری هم وجود دارد که حذف ترادف ژنومیک است و در ایران، این روش‌ها به کار می‌رود و در حال حاضر بیشترین سهم در عنوان کردن این موضوع که گونه‌های جهش‌یافته، انگلیسی یا آفریقایی هستند با بهره‌گیری از همین روش‌های ساده بوده است. به هر ترتیب، امکانات تشخیصی را در این رابطه داریم اما خیلی عملیاتی نشده و امیدواریم سرعت آن در آینده افزایش پیدا کند. اگر پایش ژنتیکی را در ایران ادامه بدهیم، ممکن است گونه‌هایی که مربوط به کشور خودمان است را شناسایی کنیم اما همه این‌ها احتمال است و تا هنگامی‌که کار آزمایشگاهی مناسب صورت نگیرد، ما به‌طور قطعی نمی‌توانیم دراین‌باره اظهارنظر کنیم. شواهدی هم که در کشورهای مختلف برای گونه‌های جهش‌یافته به‌دست‌آمده، نشان می‌دهد در هر کشوری که گردش ویروس زیاد است، بعید نیست تغییراتی در ویروس به وجود بیاید. اما این تغییرات به وجود آمده ممکن است دلیلی بر ایجاد یک‌گونه جدید نباشد ولی ما همچنان مترصد این موضوع هستیم که در ایران به‌طور وسیع‌تر این اقدام صورت بگیرد و تازه آن زمان است که می‌توان به‌طور واقعی به این مسئله پی برد که آیا یک‌گونه جدید در ایران به وجود آمده یا نیامده است.»
چرخش ویروس لزوماً به شکل‌گیری یک واریانت جدید منجر نمی‌شود
ناجی در رابطه با منطقه خوزستان و احتمال جهش‌های بیشتر ویروس در این نقطه توضیح می‌دهد: «ما می‌توانیم این احتمال را بدهیم که در اثر چرخش، ویروس جهش پیدا کند، در حال حاضر ویروس‌ها در کشورمان می‌چرخند و ممکن است یک سری از تأثیراتی که خاص خوزستان باشد، به وجود بیاید ولی این‌ها دلیل نمی‌شود که یک واریانت و ماهیت جدید ژنتیکی داشته باشد و اگر ازنظر تئوری در نظر بگیرید، در خوزستان ویروس بسیار در حال چرخش است و احتمال دارد واریانتی جدید شکل بگیرد ولی در حد احتمال است، نمی‌توانیم بگویید صد درصد درست یا غلط است. اگر یک تغییری در ویروس به وجود بیاید و مزیتی برای آن به وجود بیاورد، بی‌تردید این مزیت در جمعیت ویروس‌ها حفظ و ثبت می‌شود، تا بتوانند از آن استفاده کنند. بر همین اساس تمام توصیه‌های ما بر این اساس است که باید جلوی گردش و تکثیر ویروس را بگیریم تا آتش به وجود آمدن تغییرات و جهش‌ها کاهش پیدا کند اما این محتوم و قطعی و قابل پیش‌بینی نیست.»
این ویروس‌شناس در خاتمه می‌گوید: «سؤالات زیادی در مورد چگونگی ایجاد گونه‌های جهش‌یافته در انگلیس یا آفریقا مطرح است، اما تئوری‌ای وجود دارد که می‌گوید جهش‌ها به‌صورت تصادفی شکل می‌گیرد که خیلی با این تئوری موافق نیستم و اعتقاددارم، یک هوشمندی‌ای در ژنوم ویروس و میکروارگانیسم‌ها و همه موجودات وجود دارد که این تغییرات را ممکن است به‌طور عبث و تصادفی به وجود نیاورد، این موضوع به اثبات رسیده که درواقع، این جهش‌ها ممکن است در نقاط جغرافیایی دیگری هم به وجود آمده باشند، مثلاً در مورد این جهش‌هایی که در انگلیس می‌بینیم، سابقه برخی از این جهش‌ها در کشورهای دیگر و حتی چندین ماه قبل از آن‌هم وجود داشته ولی نه اینکه آن‌همه تغییر در ویروس به وجود بیاید و باعث شکل‌گیری گونه تازه‌ای شود و اسمش را واریانت انگلیسی بگذاریم. این تئوری هم وجود دارد که برخی از نقاط ژنوم ویروس‌ها خودشان تمایل به تغییر دارند، به خاطر آن فهم و هوشمندی‌ای که در ژنوم برای انتقال بیشتر وجود دارد. ضمن اینکه گردش ویروس هرچه بیشتر باشد، می‌تواند به تغییرات بیشتر آن منجر شود اما رفتارها و استفاده‌های دارویی هم در این ماجرا مؤثر است. یک سری از این تأثیرات در مناطق خنثی‌کننده پروتئین‌های سطحی ویروس است و این می‌تواند در پاسخ به داروهایی مثل مونوکلونال آنتی‌بادی‌ها و یا داروهای تولیدشده در آمریکا باشد که در کشورهای اروپایی بسیار مورداستفاده است. بنابراین مجموعه‌ای از عوامل می‌توانند باعث ایجاد این تغییرات باشند؛ گردش زیاد و تغییر در ژنوم و یا در پاسخ به داروهایی که ممکن است بسیار استفاده کنیم و این مکانیزم‌های مقاومت همیشه در ویروس‌ها بوده و خواهد بود.»
بحران کرونا , کرونا , کرونای انگلیسی
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.