جشنواره فیلم فجر امسال متفاوت‌ترین شکل ممکن خود را در طول حیات ۳۹ساله خود تجربه می‌کند و قرار است بدون حضور مردم در سالن‌های سینما برگزار شود.
کرونا باعث شد تا این جشنواره بزرگ و تأثیرگذار هم بدون حضور مردم به انجام برسد و تنها داوران تماشاگر فیلم‌های ارسالی به جشنواره باشند.
موضوعی که طباطبایی‌نژاد، دبیر سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر در نشست رسانه‌ای عنوان کرد نشان از این تفاوت در اجرا دارد: «همه ما شرایط امروز را می‌دانیم و تا سال‌ها خاطرات سال کرونایی را برای کودکان خود و نسل‌های بعد تعریف خواهیم کرد، مهم این است که در این شرایط، ما تصمیم به برگزاری جشنواره گرفته‌ایم.»
بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برگزاری جشنواره در بازه زمانی ۱۲ تا ۲۲ بهمن‌ماه ۹۹ قطعی است و آنچه به‌عنوان اصلی‌ترین تغییر در سازوکار اجرایی جشنواره مدنظر قرارگرفته است، لغو اکران عمومی فیلم‌ها و تمرکز بر تماشای کلیه فیلم‌های متقاضی از سوی هیئت‌داوران و معرفی برگزیدگان در آیین اختتامیه در تاریخ ۲۲ بهمن‌ماه است. در این مدل برگزاری، «فیلم‌ها» عملا رونمایی نمی‌شوند و تنها از سوی جمع محدود هیئت‌داوران قضاوت شده و کاندیداهای بخش‌های مختلف معرفی می‌شوند؛ در گام دوم برگزاری جشنواره که مشروط به بهبود شرایط کرونایی کشور و تصمیمات ابلاغی از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا شده است، فیلم‌های راه‌یافته به فهرست کاندیداها، این شانس را دارند که به‌صورت محدود و در همان بازه ۱۰ روزه ۱۲ تا ۲۲ بهمن‌ماه برای گروهی از سینماگران و اصحاب رسانه اکران شوند. مخاطبان عادی و علاقه‌مندان مردمی تماشای فیلم‌های جشنواره اما باید منتظر بهبود بیشتر شرایط کرونایی و چراغ سبز ستاد ملی  مقابله با کرونا برای بازگشایی سینماها بمانند که در آن صورت سینماهای منتخب با رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌توانند میزبان مخاطبان مردمی جشنواره باشند.
مهم‌ترین سیمرغ جشنواره فیلم فجر در ادوار مختلف یعنی «بهترین فیلم از نگاه تماشاگران» هم حالا در حالت تعلیق به سر می‌برد و اگر با نظر ستاد  مقابله با کرونا، امکان اکران عمومی حداقلی در بازه زمانی ۱۲ تا ۲۲ بهمن فراهم نشود، عملا جشنواره سی‌ونهم باید مهم‌ترین جایزه خود را از فهرست جوایزش حذف کند؛ جایزه‌ای که دارنده آن شانس ورود بی‌دغدغه به چرخه اکران نوروزی را هم به دست می‌آورد و این یعنی سوخت شدن یک فرصت برای فیلمی که بالقوه قابلیت شکار این سیمرغ را داشت.
واقعیت اما این است که هرچند موضع منتقدان، خالی از صحت و استدلال هم نیست، اما باید پذیرفت جشنواره سی‌ونهم قرار است یک تجربه کاملا «ویژه» برای سینمای ایران قلمداد شود به این معنا که تغییرات این دوره گذرا و متوقف به همین شرایط کرونایی است و نمی‌توان با آن به‌عنوان تصمیمی تأثیرگذار بر مسیر حرکت «فجر» در سال‌های آینده و پس از عبور از تهدید کرونا، مواجه شد.
برای بررسی بیشتر این رویداد با حسین لامعی، کارشناس سینمایی و مستندساز گفت و گو کردیم که در ادامه می‌خوانید؛
وی در گفت‌وگو با «رسالت» بیان کرد: «در ابتدا باید بگویم که جشنواره‌ فیلم فجر، متمایز از تمامی جشنواره‌های سینمایی و هنری ایران است. بنابراین برگزاری یا عدم برگزاری سایر جشنواره‌ها را نمی‌توان در گرو برگزاری این جشنواره نیز دانست. جشنواره فیلم فجر بزرگ‌ترین فستیوال فرهنگی پس از انقلاب است که همواره آحاد و توده‌های مردم در تهران و سایر شهرستان‌‌ها برای حضور در آن اتمسفر و تماشای فیلم‌های آن صف می‌کشیدند. از سوی دیگر، در همه این چند دهه در این جشنواره، سینماگران ایران از هر طیف ، قشر و سلیقه‌ای در آن حضور پیداکرده‌اند و به اکران فیلم‌هایشان و به تماشای فیلم‌های دیگران پرداخته‌اند.»
لامعی تصریح کرد: «این جشنواره‌ جریان‌ساز و مهم، در این چند دهه موجب شده تا بسیاری از سینماگران مستعد به‌سرعت جایگاه و شهرتی را تصاحب کنند و برخی از فیلم‌های سطح بالا، از طریق اکران و معرفی در این جشنواره، به جایگاهی مهم و ماندگار رسیده‌اند.»
لامعی در ادامه گفت: با همه‌ این احوال به‌طور حتم اهمیت حفظ جان مردم از هر موضوع دیگری مهم‌تر است. در شرایطی که خطر کرونا در کمین و همواره تهدیدکننده است، اکران‌های مردمی در جشنواره‌ امسال غیرضروری و بسیار خطرناک است و می‌بایست آن را از این جشنواره حذف کرد. ‌حضور انبوه مردم در صف‌های خرید بلیت و در سالن‌های سینما، آن‌هم در شرایطی که شیوع ویروس کرونا گسترش‌یافته، بی‌شک خطرآفرین و هزینه‌بردار بود.»
این کارشناس سینمایی همچنین خاطرنشان کرد: «اما لازم است بگویم که بخش مهم جشنواره فیلم فجر، در همه‌ این سال‌ها، سالن مطبوعات و رسانه بوده است؛ افراد رسانه‌ای و مطبوعاتی کشور هرساله با حضور در این بخش، به تهیه‌ گزارش و تولید برنامه برای شبکه‌های تلویزیونی و برنامه‌های رادیویی پرداخته‌اند و همچنین در مجله‌ها، سایت‌ها و  روزنامه‌ها برای رسانه‌های بزرگ و بامخاطب میلیونی اینستاگرام و تلگرام، گزارش‌های متعدد تولید و منتشر کرده‌اند‑‑.»
لامعی یادآور شد: «آنچه را که افراد رسانه‌ای و مطبوعاتی کشور با حضور در این ۱۰ روز جشنواره فیلم فجر تهیه می‌کنند، به دست میلیون‌ها نفر از مردم می‌رسد. بنابراین حضور اهالی مطبوعات در جشنواره‌ سال جاری قابل‌تأمل است. اگر تا بهمن‌ماه سال جاری شیوع ویروس کرونا کمی فروکش کرد و وزارت بهداشت نیز صحت این امر را تأیید نمود، می‌توان در سالن‌های بزرگ سینمایی مانند برج میلاد و پردیس ملت با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی و با حضور مستمر نمایندگان وزارت بهداشت و با فاصله‌گذاری اجتماعی، افراد مهم و خبره‌ فضای نقد و رسانه و مطبوعات کشور را دعوت کرد و جشنواره فیلم فجر را با حضور آن‌ها برپا داشت.»
وی با بیان این‌که اتفاقا حضور حدودا دوهزارنفری اهالی رسانه که در بین آن‌ها تعداد زیادی از افراد غیر رسانه‌ای نیز حضور داشتند در سال‌های گذشته در سالن مطبوعات، همیشه سبب ضرر و خسارت به جشنواره و فیلم‌ها بوده و امسال می‌توان به بهانه‌ کرونا به افرادی که خبره و صاحب‌نظر نیستند کارت حضور در سالن مطبوعات را نداد، عنوان کرد:« اتفاقا حضور محدود، معدود و جمع‌وجور اهالی رسانه در این جشنواره خود اتفاقی مثبت برای سینمای ایران و سبب خیر است.»
لامعی همچنین گفت: «فراموش نکنید با گسترش ویروس کرونا و خانه‌نشینی مردم، قدرت رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی پررنگ‌تر از قبل شده است. بنابراین حتی ممکن است در دوران پساکرونا نیز این موضوع ادامه‌دار باشد و شاید حتی حضور در سینما‌ها توسط مردم فراموش شود. یعنی در حال حاضر دیگر نمی‌توان نسبت به این موضوع بی‌تفاوت بود و باید دانست که تعطیلی کامل جشنواره چه‌بسا نابودی کامل سینمای ایران را در پی داشته باشد.»
این کارشناس سینمایی در پایان گفت‌وگو اظهار کرد: «اگرچه در حال حاضر اکران مردمی فیلم‌های جشنواره غیرمعقول است، اما اکران فیلم‌های جشنواره فیلم فجر برای بخشی از اهالی مطبوعات -افراد سطح بالای رسانه- با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی می‌تواند به زنده ماندن سینمای ایران کمک کند، زیرا گزارش‌های مکتوب و ویدئویی رسانه‌ها از جشنواره به دست میلیون‌ها نفر می‌رسد، ولی اگر قرار باشد فیلم‌های جشنواره نه برای مردم نمایش داده شوند و نه حتی برای بخشی از خبرنگاران و منتقدان، دیگر برگزاری جشنواره غلط و حتی خنده‌دار و بی‌معنی خواهد بود.»