کامل‌ترین الگوی خانواده درکربلا
حسن شجاعی- دبیر گروه فرهنگی
آثار فرهنگی، تربیتی و آموزشی نهضت حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام آن‌قدر زیاد است که قسمت اعظم فرهنگ شیعه به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از آن تأثیر می‌پذیرد. آنچه در طول تاریخ از قیام حضرت سیدالشهدا علیه السلام می‌توان استنباط کرد این است که مجلس عزاداری ایشان مرکز خودسازی بوده و بهره‌مندی از سیره و منش ایشان همواره الگویی ارزشمند برای جامعه اسلامی محسوب می‌شود.
یکی از این موضوعات، بحث خانواده و نقش آن در قیام عاشوراست که نشان می‌دهد توجه به این رکن مهم اجتماعی تا چه اندازه می‌تواند در خودسازی انسان‌ها و آموزش نسل‌های آینده مهم و تأثیرگذار باشد.
براین اساس سیر تکاملی شیعه در عاشورا به اوج خود می‌رسد و در انتها مشخص می‌شود که نقطه مرکزی این جریان، خانواده است. وقتی می‌گویید خانواده، در خود خانواده جایگاه، نقش‌ها و هویت‌های مختلفی وجود دارد که این را کاملا در کربلا می‌بینیم. جایگاه پدر، جایگاه همسر، جایگاه فرزند، ارتباط پدر با دختر، ارتباط پدر با فرزند شیرخواره، ارتباط با برادرزاده، ارتباط آن‌ها با امام و ارتباط آن‌ها با پدرشان در مکتب عاشورا کاملا دیده می‌شود که می‌توان شاخص‌های تربیتی کربلا را از آن استخراج کرد.نکته مهم در قیام حسینی و در آیین اسلام، اهمیت زیاد به پیوند خانوادگی و احترام و اکرام پدر ، مادر و فرزندان است که از عمق محبت، مهربانی و تکریم میان اعضای خانواده و دیگر خویشاوندان آن حضرت حکایت دارد. تکریم و احترام بی‌حدوحصر در خانواده حسینی و استفاده از واژگانی از قبیل: «فِداکَ رُوحُ أَخیکَ یا سَیِّدی!؛ جان برادرت فدایت، ای سرورم! » که از سوی حضرت عباس علیه‌السلام و خطاب به امام علیه‌السلام بیان‌شده نمونه‌هایی کوچک از این ارتباط عاطفی است. شاید شکوه ارتباط و عشق و علاقه امام با فرزندان و خاندان آن حضرت را می‌توان در شب عاشورا مشاهده کرد، آنجا که ابوحمزه ثمالی در روایتی از امام سجاد علیه‌السلام ماجرای وفاداری یاران و خاندان حضرت را در شب عاشورا بازگو می‌کند؛ در آن هنگام که حضرت قاسم بن حسن سلام‌الله علیها به امام علیه‌السلام عرض کرد: «أَنَا فِی مَنْ یُقْتَلْ؟؛ آیا من هم فردا در شمار شهیدان خواهم بود؟ امام علیه‌السلام با مهربانی و عطوفت فرمود: «یا بُنَیَّ کَیْفَ الْمَوْتُ عِنْدَکَ؟؛ فرزندم! مرگ در نزد تو چگونه است؟ عرض کرد: یا عَمِّ أَحْلی مِنَ الْعَسَلِ؛ عموجان! از عسل شیرین‌تر!»برای تبیین بیشتر اهمیت و نقش خانواده در قیام عاشورا گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی مافی نژاد از اساتید حوزه و دانشگاه داشتیم تا از منظر ایشان به اهمیت نقش خانواده در این قیام انسان‌ساز بیشتر پی ببریم.وی در ابتدا با اشاره به تأثیرات برپایی مجالس و مراسم مذهبی بر جامعه، تأکید کرد: امام حسین علیه‌السلام امام خانواده است. مهم‌ترین روضه‌هایی که برای ایشان خوانده می‌شود مربوط به اعضای خانواده ایشان است. ازجمله این روضه‌ها، روضه حضرت علی‌اصغر و حضرت علی‌اکبر علیهماالسلام، روضه رقیه خاتون سلام‌الله علیها، روضه حضرت زینب سلام‌الله علیها و روضه حضرت ابوالفضل العباس علیه‌السلام که همه جزئی از اعضای خانواده امام حسین(ع) هستند.
حجت الاسلام و المسلمین مافی نژاد ادامه داد: این موارد برای ما حاوی پیام است. امام حسین علیه‌السلام خانواده خود را در نظر گرفته و آن‌ها را اصلاح و به درجات بالای معنوی رساندند. وقتی خانواده اصلاح شود به‌یقین جامعه اصلاح خواهد شد. چون جامعه حاصل تشکیل خانواده‌هاست و یا به‌عبارتی‌دیگر خانواده یک جامعه کوچک است. امام حسین علیه‌السلام چنان اصلاحی در خانواده خود ایجاد کردند که نه‌تنها بر جامعه بلکه بر بشریت تأثیرگذار شدند. اگر قرار باشد که به‌صورت اجتماعی وارد جریان محرم و واقعه کربلا شویم باید خانواده‌های خود را اصلاح کنیم.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: اگر خانواده‌ای امام‌حسینی باشد آیا می‌توان تصور داشت که در آن خانواده ایرادات کوچک و بزرگ و فساد رشد کند؟ اگر جامعه‌ای امام‌حسینی باشد این‌قدر در آن فسادهای گوناگون ازجمله فسادهای کلان مالی رخ خواهد داد؟ هدف امام حسین علیه‌السلام کوشش در جهت اصلاح خانواده و به‌تبع آن اصلاح جامعه است. از سیدالشهدا علیه‌السلام باید درس سالم زندگی کردن را آموخت.
وی یادآور شد: در عزاداری برای سیدالشهدا علیه‌السلام، برگزاری مراسم که ظاهر قضیه هست مهم است، اما باطن آن‌که اصلاح خود، خانواده و جامعه است از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار بوده و نباید از آن غافل شویم. مهم‌ترین چیزی که باید در خانواده به آن بپردازیم ولایتمداری است. جایگاه ولایتمداری باید در خانواده‌ها مشخص شود. ما اعتقادداریم که با مبنای ولایتمداری در عاشورا خیلی‌ها به اوج سعادت رسیدند و هرکسی هم که بخواهد به سعادت برسد باید از این راه وارد شود. این فقط حرف ما شیعیان و مسلمانان نیست، گاندی هم وقتی می‌خواهد جامعه خود را به سعادت برساند می‌گوید من از مکتب عاشورا درس می‌گیرم. وقتی می‌گوییم تربیت، منظور فقط تربیت به معنای عمل به خوب و بد در ذهن ما نیست، در حوزه فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فردی و به‌ویژه خانوادگی، عاشورا یک مکتب تربیتی جامع است. همه این‌ها را می‌توان جداگانه استخراج کرد. در حوزه خانواده، عاشورا به ما می‌گوید که جایگاه پدر در یک خانواده به‌عنوان رهبر و مدیر چیست وچطور باید مدیریت کند که نسل جدید مسیر درستی را برود و به سعادت برسد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مافی نژاد در پایان گفت: بنابراین نقش‌ها و جایگاه‌ها با هویتی دینی به خانواده‌ها داده می‌شود. جهت خانواده هم‌جهتی است که انسان را دعوت به فطرتش می‌کند،دعوت به‌حق می‌کند. کارکرد این خانواده انسان‌پرور و مکتب ساز می‌شود. عاشورا یک خانواده‌ای می‌آید، هرکسی جایگاه، وظایف و تکالیف مشخصی دارد و نسبت به تکالیف خود مطیع هستند. باجان و دل این کارها را انجام می‌دهند و بعد این باعث می‌شود هویت شیعه به وجود بیاید. امروز می‌بینیم که در جریان ارزش‌ها، مادری کردن ارزش می‌شود. نقش عمه ارزش می‌شود. خواهر یک نقش ارزشی پیدا می‌کند. در کنار همه نقش‌ها روابط عاطفی زیبایی می‌بینید. علی‌اکبر وقتی با امام صحبت می‌کند شما جایگاه فرزندی و پدری را می‌بینید. قاسم وقتی می‌آید رجوع می‌کند شما این را می‌بینید. این است سبک زندگی حسینی که کامل‌ترین الگوی خانواده را در روز واقعه عاشورا ارائه کرده است.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.