بررسی آمارهای تجارت خارجی نشان می‌دهد، حجم تجارت خارجی ایران در بهار امسال ۲۰ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار بوده و نسبت به ‌مدت مشابه سال گذشته هفت میلیارد دلار افزایش داشته است.

بهار سال گذشته به دلیل محدودیت‌های شدید کرونایی، بسته شدن و قرنطینه برخی کشورها تجارت خارجی اغلب کشورها از جمله ایران با اختلال‌های شدیدی روبرو شد و افزایش حجم مبادلات در سه ماه نخست امسال می‌تواند به طور عمده ناشی از کاهش محدودیت‌ها باشد. ایران در سه ماه اول امسال کالاهایی به ارزش ۱۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار صادر و به میزان ۱۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار کالا وارد کرده است. یکی از چالشهای مهم در تجارت خارجی موضوع ترخیص کالاهای اساسی می‌باشد.

در همین خصوص مهرداد جمال ارونقی در گفتگو با خبرنگار تسنیم‌، با بیان اینکه، از ابتدای سال جاری تا پایان خرداد ماه بیش از ۶٫۱ میلیون تن انواع کالای اساسی به ارزش ۳٫۱ میلیارد دلار ترخیص شده است، گفت: این درحالی است که واردات کالای اساسی در مدت مشابه سال قبل بیش از ۶٫۸ میلیون تن و به ارزش ۲٫۹ میلیارد دلار بوده است. این آمارهای مقایسه ای نشان می‌دهد، از نظر وزنی واردات کالاهای اساسی حدود ۱۰ درصد افت کرده است اما ارزش واردات تقریبا ۲۷ تا ۳۰ درصد افزایش یافته است. این موضوع نشان میدهد، با افزایش شدید قیمت جهانی کالاهای اساسی مانند ذرت، ارز بری این کالاها افزایش یافته اما به لحاظ وزنی که شاخص مهمتری محسوب میشود واردات افت داشته و آثار این موضوع در بازارهای داخلی تا حدودی مشهود شده است.

به گفته این مقام مسئول، هم اکنون ۴٫۵۶۴ میلیون تن کالای اساسی از قبیل گندم، ذرت، جو، روغن خام و دانه های روغنی در بنادر و گمرکات مختلف وجود دارد. بر این اساس تنها ۳٫۳ میلیون تن کالا در بندر امام خمینی (ره) موجود است، همچنین ۱۷ کشتی حامل ۴۰۳ هزار تن کالای اساسی شامل ذرت، گندم، دانه‌های روغنی و نهاده های دامی به علاوه شکر در حال تخلیه میباشد.

وی افزود، ۲۵ فروند کشتی،شامل ۱٫۱۵۸ میلیون تن در لنگرگاه ها در حال انتظار هستند که غالباً از لحاظ اسناد مالکیت هنوز مشکل دارند. حدود ۳٫۳ میلیون تن کالای اساسی در بندر امام خمینی (ره) متعلق به ۳۸ شرکت اصلی است که مشکل خود را در خصوص عدم ترخیص کالا ، عدم تأمین ارز ترجیحی عنوان می کنند. هرچند با مصوبه اخیر ستاد تنظیم بازار امکان ترخیص ۹۰ درصد کالای اساسی فراهم شده است و از این مسیر نیز امکان ترخیص کالاهای رسوبی وجود دارد. همچنین در خصوص این کالاها ثبت سفارشها احصا شده است و این موارد در اختیار وزارت صمت و بانک مرکزی قرار گرفته است تا بررسی و اگر شرکتی علیرغم تأمین ارز کالای خود را ترخیص نمی کند مشخص شود.

ارونقی گفت: ۸ هزار تن کالای اساسی در استان گیلان مشمول ارز ترجیحی متعلق به ۲۲ صاحب کالا بیش از ۸ ماه رسوب کرده است. این کالاها کاملا در استانه فساد بوده و بایستی تصمیم گیری اساسی انجام شود. همچنین در انبارهای استان مازندران نیز ۹۰ هزار تن کالای اساسی در محدوده زمانی ۸ ماه تا ۱۳ ماه رسوب کرده است. بر این اساس ۷۰ هزار تن کالای اساسی تنها در بندر امیر اباد رسوب کرده است.با توجه به گرمای شدید هوا این اقلام در آستانه فساد قرار گرفته اند. دلیل اصلی رسوب این کالاها عدم ارائه کد رهگیری بانک مرکزی و… میباشد. از سوی دیگر گمرک ایران با توجه به وظایف ذاتی و قانونی خود نسبت به متروکه کردن قسمت عمده ای از اقلام مذکور اقدام کرده است، همچنین مقداری از این کالاهای رسوبی مربوط به تتمه ترخیص درصدی است که هنوز فرایند ترخیص تکمیل نشده است.

معاون گمرک گفت: یکی از شرکتهای دولتی، ۳ هزار تن کالای اساسی در بنادر شمالی کشور موجودی دارد و هنوز نتوانسته پس از یکسال رسوب این کالاها در بندر، این اقلام را به گمرک اظهار کند.

به هر حال با توجه به ماندگاری طولانی مدت این اقلام، هم اکنون به وضعیت هشدار رسیده ایم. در موارد قبلی مجوز قرنطینه نباتی صادر شده بود اما به دلیل طولانی شدن رسوب کالا و احتمال بالای فاسد شدن این اقلام بایستی مجددا اظهار نظر از سوی دستگاههای ذی ربط انجام شود. درست است که برای ترخیص کالاهای اساسی صدور مجوز قرنطینه در موعد مقرر صورت می پذیرد و صدور مجوز قانونی مذکور عامل رسوب این کالاها نیست اما سوالی که در اینجا وجود دارد این است که آیا برای کالای اساسی که در این شرایط آب و هوایی بیش از ۸ ماه و حتی بیش از یکسال در بنادر کشور رسوب کرده است مجوزهای بهداشتی و سلامت از جمله قرنطینه نباتی صادر خواهد شد یا نه؟