گروه اجتماعی
نظام تعلیم و تربیت ما، دردهای مزمنی دارد که تاکنون درمان‌نشده و معمولا مطالبات بارها شنیده‌شده معلمان از یک وزیر به وزیر دیگر به ارث رسیده و هربار که سکاندار تازه‌ای بر کرسی این وزارتخانه تکیه زده است، با سردادن شعارها و وعده‌های فراوان، از اجرای برنامه‌هایی سخن گفته که اگر نیمی از آن تحقق می‌یافت، می‌توانست کمی از بار مشکلات وزارت آموزش‌وپرورش بکاهد. یوسف نوری، وزیر آموزش‌وپرورش در نشست خبری خود به طریق مرسوم وعده‌هایی داد؛ از پرداخت حق‌الزحمه خرید خدماتی‌ها و پیگیری مشکلات بیمه‌ای این معلمان تا مکاتبه با رئیس‌جمهور برای اجرای رتبه‌بندی.
اما از تمامی این موارد مهم‌تر، این بخش از سخن وزیر بود که خود را حامی معلمان دانست و تصریح کرد: فرهنگیان خواسته صنفی دارند و تجمعات آن‌ها را نباید به‌پای ایستادن در مقابل نظام گذاشت، معلمان وقتی دیدند که به مطالباتشان توجهی نمی‌شود، از طریق تجمع، نقد و اعتراض خود را مطرح کرده‌اند. نوری در حضور اصحاب رسانه قول داد که با مراجع ذی‌ربط تماس بگیرد و درباره وضعیت معلمان بازداشتی صحبت کند.
نوری در اظهاراتش قول‌های دیگری نیز داد و بر پیگیری محورهای متعددی تأکید کرد که به‌صورت تیتروار می‌توان بر مواردی همچون «تشکیل قرارگاهی برای ترمیم سندتحول» ، «اختصاص سهمیه مسکن ملی به دانشجومعلمان» و «استخدام ۳۴ هزار نیرو» دست گذاشت.
   مجوزی برای استخدام ۳۴ هزار نیرو
نخستین نشست خبری وزیر آموزش‌وپرورش که به‌منظور تبیین برنامه‌های تحولی وزیر و پاسخ به سؤالات برگزارشده بود، حاوی نکاتی بود که اگر محقق شود، گره‌گشا خواهد بود. یوسف نوری با اشاره به اینکه برای حاکمیت و استقرار عدالت باید کوشش‌های مضاعفی در دستور کار باشد، گفت: مجوز اولیه بیش از ۳۴ هزار استخدام اخذشده تا در مناطق مرزی، عشایری و مناطقی که مدت‌هاست به علت عدم استقرار توزیعی و ترمیمی در این وضعیت هستند، جذب نیرو داشته باشیم. در بودجه امسال به سرانه آن بخش‌ها توجه جدی شده است. اقتصاد وقف و خیریه نیز باید دیده شود که برای آن نیز برنامه داریم و در این زمینه بیش از ۱۰ جلسه با خیرین داشته‌ایم. لذا باید خیرین را بیشتر به سمت مناطق لازم التوجه سوق دهیم.
وزیر آموزش‌وپرورش در خصوص رتبه‌بندی معلمان اظهار کرد: بنا بود معلمان در رده‌های یک تا پنج رتبه‌بندی شوند که بسیار خشک بود اما اکنون مطابق آنچه مجلس مصوب کرده، آن‌ها در رتبه‌های ۱ تا ۵ با عناوین مربی، استادیار، دانشیار و استاد معلم قرار می‌گیرند و این‌یک گام مثبت است. برای اجرای رتبه‌بندی دو مکاتبه جدی با رئیس‌جمهور داشته‌ام. باید در آیین‌نامه کیفیت لازم باهدف اجرای رتبه‌بندی در نظر گرفته شود و در نظام تعلیم و تربیت باید همه موارد آماده پشتیبانی معلم باشد.
   برنامه نظام تعلیم و تربیت برای سواد چندبعدی
نوری در برنامه‌هایش به استقرار ساحت‌های شش‌گانه به‌منظور دست یافتن به اهداف عالیه که یکی از آن‌ها کارآفرینی و اشتغال است تأکید و توضیح داد: حتما بایستی از نظام تک ساحتی تعلیم و تربیت عبور کرده و به‌نظام چندساحتی برسیم. چنانچه رشته‌های هنرستان‌ها به‌درستی گزینش و انتخاب شوند مطمئنا تعداد بسیاری از دانش آموزان جذب بازار کار خواهند شد، بنابراین داشتن سواد، اما نه سواد اسمی و عملکردی بلکه سواد چندبعدی بسیار مهم است و نظام آموزش‌وپرورش برای این مسئله برنامه دارد. همکاران ما قبلا این مسیر را آغاز کرده‌اند که به کندی پیش رفته و اکنون باید به این روند سرعت بخشیده و راهکارهای دیگری را طی کنیم.
نوری، معلمان را مهم‌ترین عنصر در پیاده‌سازی تحول بنیادین دانست که در این راستا باید او را خوب دید و خوب به او رسیدگی کرد و در این رابطه گفت: طبق پژوهشی، کار مفید معلمین در سال ۸۲ بالاترین کار مفید در میان کارمندان دولت بوده و معلمان در دوران کرونا بسیار خوب کارکردند.
وزیر آموزش‌وپرورش در رابطه با مشکلات معلمان خرید خدمات نیز با ارائه توضیحاتی گفت: ساعت خرید خدمات از ۲۴ به ۴۰ ساعت تبدیل‌شده است، ما حق‌الزحمه آن ساعاتشان را می‌دهیم که به‌اندازه میانگین ساعت تدریس یک فوق‌لیسانس آزاد است. بیمه آن‌ها را هم باید کامل بپردازیم و برقرار کنیم که از سوی معاونت حقوقی پیگیری می‌شود.
    اختصاص سهمیه مسکن ملی به دانشجومعلمان
نوری بر این موضوع هم تأکید کرد که امسال تمام ردیف‌های بودجه به برنامه‌های شاخص پذیر  بر اساس تحول بنیادین تقسیم شدند که برای اولین بار اتفاق افتاده و بودجه سال آینده با کلیدواژه سندتحول بنیادین شاخص بندی شده و باید به آن برسیم. باید در برنامه اجرایی سندتحول هرجا نیاز به ترمیم دارد، آن را انجام دهیم. قرارگاهی نیز برای ترمیم سندتحول ایجاد می‌کنیم که این کار را انجام خواهد داد. وقتی برنامه اجرایی نوشته شود نیازهای ترمیم سند استخراج می‌شود. تا برنامه اجرایی درنیاید سند وارد فاز استقرار نمی‌شود. زحماتی کشیده شده است اما سند هنوز نقشه راه در فاز اجرایی ندارد. 
وی همچنین اعلام کرد که با وزیر راه، مسکن و شهرسازی صحبت کردم و گفتند آمادگی اختصاص ۳۰۰ هزار سهمیه مسکن ملی را دارند که خواستم حتی گروه دانشجومعلمان هم در فهرست مشمولان قرار بگیرند.
  نوری درباره روند پرداخت معوقات و پاداش پایان خدمت بازنشستگان گفت: پاداش پایان خدمت بازنشستگان سال ۹۹ پرداخت‌شده به‌جز مواردی که مشکل داشته است اما مطالبات به‌کل استان‌ها پرداخت‌شده است. برخی حق‌التدریس‌ها هم پرداخت‌شده اما در مواردی عقب‌ماندگی وجود دارد؛ ضمن عذرخواهی شرایط بودجه‌ای به‌گونه‌ای است که با تأخیر پرداخت می‌شود بااین‌حال در دولت موضوع را به‌صورت جدی پیگیری کردیم. درباره اجرای رتبه‌بندی دو مکاتبه با رئیس‌جمهور داشتم. این‌ها وظایف ماست و باید پیگیری کنیم تا انجام شود. 
نوری در پاسخ به پرسشی مبنی بر سازوکارهای توسعه مدارس هیئت‌امنایی گفت: باید دست خیر مردم همیشه در نظام تعلیم و تربیت باشد، خیرین مدرسه‌ساز به‌اندازه ما اما باکیفیت بهتر و برکت بیشتر در حال مدرسه‌سازی هستند و تاکنون ۱۱۳ هزار مدرسه ساخته‌اند.
وزیر آموزش‌وپرورش ادامه داد: در آیین‌نامه مدارس هیئت‌امنایی آمده است که شهریه‌ای به‌اجبار برای فوق‌برنامه‌ها دریافت نشود، برای گسترش مدارس هیئت‌امنایی ابتدا باید این مدارس درست انتخاب شوند همچنین مردم کمک کنند، اما دریافت شهریه اجباری نباشد. 
نوری درباره وضعیت بازگشایی مدارس و برگزاری حضوری امتحانات نیز مطرح کرد: تا جایی که اطلاع دارم اُمیکرون کشندگی کم ولی انتشار سریع دارد. ما نهاد تعلیم و تربیت هستیم. نهاد تخصصی این امر  وزارت بهداشت است و حرف ستاد ملی کرونا برای ما حجت است و هرچه ستاد ملی کرونا اعلام کند همان را انجام می‌دهیم.
نوری در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری تسنیم، در خصوص افت تحصیلی دانش‌آموزان با آموزش مجازی و نارضایتی خانواده‌ها از بازگشایی صوری مدارس، گفت: در دوران کرونا آنچه وجود داشت آموزش ترکیبی نبود و هم‌اکنون که به سمت بازگشایی مدارس رفته‌ایم، حضور دانش‌آموز یک روز در هفته و به میزان یک ساعت عملا فایده‌ای برای او ندارد. بیش از ۸۰ درصد مدارس آماده هستند تا دانش آموزان را در مدارس بپذیرند اما ادارات کل باید جدی بگیرند و عدم مهارت در آموزش ترکیبی باعث شده است تا در این کار موفق نباشیم.
   تجمعات اعتراضی را به‌پای ایستادن در مقابل نظام نگذارید
اما مهم‌ترین بخش سخنان وزیر آموزش‌وپرورش، آنجایی بود که نوری خود را حامی معلمان دانست و در خصوص اعتراضات اخیر آن‌ها تأکید کرد: معلمان خواسته صنفی دارند و تجمعات آن‌ها را نباید به‌پای ایستادن در مقابل نظام گذاشت، معلمان وقتی دیدند که به مطالباتشان توجهی نمی‌شود، از طریق تجمع نقد و اعتراض خود را مطرح کرده‌اند، بنده با مراجع ذی‌ربط تماس می‌گیرم و دراین‌باره صحبت می‌کنم. لذا باید سازوکاری ایجاد و سازمانی برای کنش‌های صنفی تشکیل شود و با قرارگیری تشکل‌ها درون آن، حرف و درد معلمان را بشنویم، بی‌تردید نقش تشکل‌ها و سازمان‌های غیردولتی؛ تسهیلگری دولت و معلمان است و اگر اقدامی در این زمینه انجام ندهند، کارایی خود را از دست می‌دهند. 
ابراهیم سحرخیز- معاون پیشین آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با «رسالت» اظهارات یوسف نوری در خصوص اعتراضات صنفی معلمان و آنچه زمینه ساز آن بوده را تحلیل کرده است. او با تأکید برآن‌که معلمان قشر وفادار به‌نظام و حاکمیت هستند، گفت: اتهاماتی که به معلمان وارد می‌شود، شایسته و زیبنده نیست. این واقعیت را باید بپذیریم که متأسفانه در طی سه دهه گذشته نتوانسته‌ایم، در زمینه منزلت و معیشت و کرامت معلمی آن‌چنان‌که بایدوشاید کاری درخور شأن آن‌ها انجام دهیم. بالاخره معلمان ازنظر معیشتی در تنگنا هستند و بیش از همه نسبت به تبعیض‌ها گلایه دارند. رئیس دولت سیزدهم به درستی تاکید کرده است که مشکل معلمان در خصوص رتبه‌بندی و معیشت باید حل‌وفصل شود و خود ایشان اذعان کردند که نظام پرداخت در کشور ما، عادلانه نیست و باید اصلاح شود. چگونه است که دو نفر با یک مدرک تحصیلی از یک دانشگاه واحد و با تخصص واحد فارغ التحصیل می‌شوند، اما به‌رغم سابقه کاری واحد، یکی ماهیانه ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان و دیگری ۸ میلیون تومان دریافتی دارد؟ این اجحاف و بی‌عدالتی قابل‌اغماض نیست و حتی میانگین دریافتی فرهنگیان بازنشسته ما براساس آخرین عددی که دولت در سال گذشته اعلام کرده، به رقم ۶ میلیون تومان هم نمی‌رسد و اکنون باتوجه به خط فقر و تورم، دریافتی معلمان و بازنشستگان ما اگر نگوییم زیرخط فقر مطلق است، اما حداقل با فقر مطلق برابری می‌کند. بی‌تردید تحول در سیستمی که معلم دغدغه معیشت دارد، اتفاق نمی‌افتد. 
  اعتراض به عدم مشارکت معلمان در تدوین لایحه رتبه بندی
سحرخیز در ادامه بابیان اینکه بالاخره تصویب رتبه بندی بعد از یک دهه گامی موثر است اما نقایصی در این زمینه وجود دارد، تشریح کرد: یکی از نقیصه‌های بزرگ در بحث رتبه‌بندی، عدم مشارکت معلمان در تدوین این لایحه است و انتقاد صنفی معلمان نیز به همین مسئله مربوط می‌شود و آن‌ها می‌گویند از ما نظرخواهی نشده؛ بنابراین اعتراض صنفی آن‌ها را باید به رسمیت شناخت. اگر در لایحه به دنبال این بوده‌ایم که هم ترازی معلمین را با استادان دانشگاه متناسب با مدرک تحصیلی و سن و سابقه به رسمیت بشناسیم، بایستی الزامات و پیامدهای آن را هم به رسمیت بشناسیم. ما تعجب می‌کنیم از کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس که اعلام کرده است معلمان با عنوان مربی- آموزشیار رتبه‌بندی می‌شوند؛ اما در حال حاضر کدام دانشگاهی، مربی دارد و یا کدام دانشگاه، هیئت‌علمی آن مربی- آموزشیار است؟ وقتی دربان یا باغبان دانشگاه تهران بالای ۱۰ میلیون تومان دریافتی دارد، براساس چه منطقی باید رتبه‌بندی را بر پایه‌ای بنا نهیم که اساسا وجود خارجی ندارد؛ آن‌هم با مبلغ ۱۰ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و بعد بگوییم
 ۸۰ درصد آن را به معلم در آموزش‌وپرورش پرداخت می‌کنیم که ۸ میلیون تومان می‌شود! بدون آنکه به سابقه و مدارک تحصیلی توجه شود. درحالی‌که سوابق کاری متعدد است و افرادی دارای مدرک دکتری و فوق‌لیسانس هستند و جنس کار در حیطه‌های مختلف تا حدودی متفاوت است اما به این موارد توجه نشده است.  اگر بحث هم ترازی با هیئت‌علمی مطرح‌شده، مطابق بررسی‌ها، بین ۱۶- ۱۵ میلیون تومان به بالاست که باید این را بپذیریم. ممکن است گفته شود دولت در یک سال منابع لازم را ندارد، این را می‌توانستند به‌تدریج در طی دو- سه سال، نمایندگان با معلمان همفکری کنند تا منجر به رضایتمندی شود. دولت در مجلس قول داد که شمول این لایحه از ابتدای شهریورماه بااعتبار مصوب ۲۵هزار میلیارد تومان است اما بعد این رقم به ۱۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان تقلیل یافت و اخیرا سازمان امور اداری و استخدامی اعلام کرده منابع لازم را نداریم و امسال اجرایی نمی‌شود! اینجاست که تبعیض‌ها خود را نمایان می‌سازد و معلمان را دلسرد و ناامید می‌سازد؛ لذا مطالبه به‌حق آن‌ها را نباید به‌حساب مسائل دیگری گذاشت، چراکه انتظار دارند تبعیض‌ها پایان یابد.  دردناک است که وقتی رتبه‌بندی به نتیجه نمی‌رسد، وزیر بهداشت در نامه‌ای به سازمان برنامه‌وبودجه ۶۳ هزار میلیارد تومان برای پرستاران مطالبه می‌کند و یا همزمان در مجلس، نایب‌رئیس کمیسیون قضائی به دنبال آن است که۷ هزار میلیارد تومان برای ۵۰ هزار کارمند دادگستری تأمین اعتبار کند؛ اما در آموزش‌وپرورش کسانی که مشمول رتبه‌بندی هستند، حداقل در حدود ۷۰۰  هزار نفرند. واقعیت آن است که رتبه‌بندی طی یک دهه گذشته اجرایی نشده و مربوط به زمان فعلی نیست که بگوییم امسال اوضاع دولت خوب نیست و یا در تحریم قرار داریم و بودجه انقباضی است، چرا چند سال قبل محقق نشده؟ بر همین اساس باید یک‌بار برای همیشه به این غائله خاتمه داد.
   اگر وزیر حامی معلمان است…
معاون پیشین آموزش‌وپرورش در خاتمه تأکید کرد: اگر وزیر به گفته خودش حامی معلمان است باید اقداماتی را انجام دهد و اول‌ازهمه با این تفکر غلط مبارزه کند، تفکری که مربوط به دولت گذشته بوده و راه‌حل فائق آمدن بر کسری بودجه آموزش‌وپرورش را در گروی این مسئله می‌داند که جلوی استخدام‌های رسمی گرفته شود و معلمان خرید خدماتی و شرکتی را به‌کار بگیرد، اتفاقا یکی از مسائلی که سبب شده معیشت معلمان همیشه دچار مشکل باشد و کمترین دریافتی را نسبت به سایر کارکنان دولت داشته باشند، مربوط به جفایی است که برخی وزرای سابق در حق آموزش‌وپرورش مرتکب شده‌اند، چون اغلب آن‌ها مدرسه غیردولتی اداره می‌کردند و دچار تعارض منافع بوده‌اند. وزیر به این نکته نیز باید توجه کند که بودجه آموزش‌وپرورش ما واقعی و عملیاتی نیست و ۳۰ سال است اعتبارات این وزارتخانه با واقعیت‌ها انطباق ندارد. درواقع بودجه مصوب آموزش‌وپرورش با عملکرد آن حداقل بین ۲۰ تا ۲۵ درصد اختلاف دارد و کسری‌ها را وقتی می‌پردازند که جان آموزش‌وپرورش به لبش می‌رسد. لذا وزیر باید شکاف بین بودجه مصوب و عملگری را به حداقل برساند. گاهی سازمان برنامه‌وبودجه تصور می‌کند معوقات فرهنگیان از جنس اضافه‌کار و یا رفاهی است، درحالی‌که این‌گونه نیست و وظیفه معلم ۴ ساعت تدریس است. وقتی استاد دانشگاهی ۸ ساعت تدریس می‌کند، برای این میزان تدریس و اداره کلاس باید بتواند ۴۰- ۳۰ ساعت مطالعه کند، همین اتفاق هم باید در آموزش‌وپرورش بیفتد. یک ساعت تدریس، هنرمندی و تخصص و صلاحیت‌های حرفه‌ای لازم دارد که معلم باید از قبل آن‌ها را تدارک دیده باشد. بنابراین ۲۴ ساعت تدریس حداقل وظیفه یک معلم است و ۲۴ ساعت هم باید در منزل مطالعه کند. اما متأسفانه چون ۳۰۰ هزار معلم کم داریم از ظرفیت بازنشستگان استفاده می‌شود و یا به معلمان شاغل می‌گویند، جدا از آن ۲۴ ساعتی که درس می‌دهند، ۲۴ ساعت هم اضافه‌، کار کنند اما به این‌ها یک‌سوم حقوق معلمان، آن‌هم پس از یک سال پرداخت می‌شود که این مطالبات معوقه دردسرساز بوده و باعث اعتراض خواهد بود.