حانیه مسجودی
اظهارنظر و بیانیه‌های چهره‌های اجتماعی و فرهنگی در مورد مناقشه قره‌باغ نه‌تنها تأثیری بر فروکش کردن درگیری نداشته بلکه در بسیاری از موارد کارکرد معکوس داشته و حتی علیه امنیت‌ملی کشورمان نیز مورداستفاده قرارگرفته است. واقعیت این است که یک جنگ تبلیغاتی تما‌م‌عیار از طرف برخی کشورها و به‌خصوص از پشت‌صحنه رژیم‌صهیونیستی به راه افتاده که قصد دارند جنگ قره‌باغ را با تمام ابزارها به داخل خاک ایران بکشانند.شعیب بهمن، کارشناس مسائل بین‌الملل درخصوص اظهارنظر برخی چهره‌های فرهنگی در رابطه با مناقشه قره‌باغ ضمن شفاف‌سازی موضع جمهوری اسلامی ایران به «رسالت» گفت: موضع ایران در مورد مناقشه قره‌باغ مشخص و شفاف است. اما ازآنجاکه برخی افراد بنابر احساسات یا تعلقاتی که دارند سعی می‌کنند موضع‌گیری کنند، ممکن است این اقدام آن‌ها رویکرد اصلی ایران و منافع ملی را خدشه‌دار کند و باعث شود که ابهاماتی در مورد موضع ایران نسبت به درگیری ارمنستان و جمهوری آذربایجان به وجود بیاید.
 موضع ایران در مورد درگیری‌های قره‌باغ و ارمنستان شفاف است
وی افزود: واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران همواره بر دو اصل مشخص تأکید کرده است و آن ترک منازعه، پرهیز و اجتناب از هرگونه درگیری و نبرد بوده است. زیرا بازندگان اصلی این درگیری‌ها مردم دو کشور هستند که متحمل خسارات جانی و مالی می‌شوند.بهمن ادامه داد: اصل دومی که جمهوری اسلامی ایران همواره بر آن تأکید کرده، مذاکره است. زیرا مناقشه قره‌باغ راه‌حلی جز گفت‌وگو و مذاکره سیاسی ندارد و باید بر سرمیز مذاکره این مشکل را حل‌وفصل کنند. بنابراین موضع ایران به طورکامل مشخص است و این‌که دیگران سعی می‌کنند به نیابت از ایران مواضع دیگری را اتخاذ کنند به سیاست خارجی کشور آسیب می‌زند. بنابراین باید هماهنگی‌هایی در این خصوص بین نهادهای مسئول صورت بگیرد تا هرکسی دراین‌باره اظهارنظر نکند.این کارشناس مسائل روسیه و قفقاز تأکید کرد: صدور بیانیه یا اظهارنظر رسمی از طرف نظام، سازوکاری تعریف‌شده دارد و مشخص است که کل نظام و کشور باید ازچه راهی ابراز عقیده کنند که راهش کانال‌های رسمی و دیپلماتیک است. اما ازآنجاکه این موضوع با هویت قومی یا احساسات مذهبی برخی از افراد درآمیخته، حتی با منافع شخصی و گروهی عده‌ای دخیل شده یا برخی احساس وظیفه و تکلیف می‌کنند که موضع‌گیری مشخصی داشته باشند، تاحد زیادی نظرات را در مورد موضع ایران مبهم کرده است.
وزارت امور خارجه باید ابتکارعمل دیپلماتیک داشته باشد
وی ادامه داد: درعین‌حال یک مشکل اساسی دیگر هم در سیاست خارجی ایران وجود دارد و آن نیز ابتکار عمل در شرایط بحرانی است. متأسفانه وزارت امورخارجه به یک دستگاه کاملا ناکارآمد تبدیل‌شده که حتی در چنین مسائلی قدرت و توان موضع‌گیری سریع را هم ندارد. این درحالی است که ایران به‌واسطه مجاورت جغرافیایی با این دوکشور و نفوذ تاریخی، فرهنگی و تمدنی که درمنطقه قفقاز دارد، نباید کشوری باشد که غیرفعال عمل کند.بهمن تأکید کرد: ایران باید به شکل فعالانه در بحرانی که در جوار مرزهای شمالی کشورش رخ‌داده است، وارد عمل شود و تاحد ممکن طرفین را به آرامش دعوت و دستکم سعی کند با اتخاذ ابتکار عمل‌هایی آتش‌بس را به‌صورت مقطعی ایجادکند تا زمینه برای ایجاد یک صلح دائمی فراهم شود. اما متأسفانه هیچ اتفاقی نمی‌افتد و وزارت امور خارجه به دستگاهی تبدیل‌شده که فقط سخنگوی آن‌ هرچند روز یک‌بار برخی مسائل را تکذیب می‌کند.
او ابراز کرد: این رویکرد وزارت‌امور خارجه در حالی است که مناقشه قره‌باغ با امنیت ملی کشور دخیل است، بنابراین باید بی‌طرفی فعالی را اتخاذ و با ابتکارات دیپلماتیک وارد مدیریت این درگیری شود.
 کارکرد معکوس اظهارات غیررسمی درمورد درگیری قره‌باغ
این کارشناس مسائل اوراسیا تصریح کرد: باید بازخورد این صحبت‌ها را نگاه کنیم و ببینیم که آیا اظهارات غیررسمی افراد در داخل و بیانیه‌هایی که در مورد مناقشه قره‌باغ صادر کردند، تأثیری بر فضا و جنگ روانی موجود داشته یا خیر. زمانی که بررسی می‌کنیم می‌بینیم که این نوع اظهارنظرها نه‌تنها تأثیری بر فروکش کردن درگیری نداشته بلکه در بسیاری از موارد کارکرد معکوس داشته و حتی علیه امنیت ملی کشورمان نیز مورداستفاده قرارگرفته است. واقعیت این است که یک جنگ تبلیغاتی تمام‌عیار به رهبری رژیم صهیونیستی به راه افتاده که قصد دارند جنگ قره‌باغ را با تمام ابزارها به داخل خاک ایران بکشانند. نه‌تنها از ابزارهای نظامی استفاده می‌کنند بلکه از ابزارهای روانی و تبلیغاتی بهره می‌گیرند و در حال حاضر سرمایه‌گذاری عظیمی بر حوزه مسائل قومیتی کرده‌اند و در تلاش هستند تا از گسل‌های قومیتی استفاده کنند.وی افزود: همان‌طور که دیدیم پنج‌شنبه هفته گذشته در برخی از شهرهای شمال غربی ایران اعتراضاتی در مورد مناقشه قره‌باغ صورت گرفت. تمام این‌ها نشان‌دهنده این است که در پشت‌صحنه اتفاقات دیگری درحال رخ‌دادن است و مسئولان و نهادهای مختلف نباید ساده‌انگارانه به این مسئله بنگرند یا بخواهند از روی احساس و موقعیت خود به اظهارنظر بپردازند.این کارشناس در پایان می‌گوید: تمام این موارد می‌تواند مسائل امنیتی کشور را به چالش بکشد. بنابراین اظهارات و بیانیه‌های غیررسمی باید با دقت و ظرافت بیشتری صادر شوند و در وهله نخست به‌جای توجه به منافع قومی و محلی، منافع کشور در آن‌ها لحاظ شود.