فخرالدین اسدی 
 برگزاری همه‌پرسی اخیر در مناطق شرقی و جنوبی اوکراین ، کابوس سختی برای غرب‌گرایان این کشور محسوب می‌شود. در سال ۲۰۰۴ میلادی و در زمان وقوع انقلاب نارنجی در اوکراین، طرفداران آمریکا و اروپا معتقد بودند که کشورشان به‌زودی به عضویت پیمان آتلانتیک شمالی ( ناتو ) و اتحادیه اروپا درخواهد آمد و به یکی از پازل‌های اصلی قدرت در نظام بین‌الملل تبدیل خواهد شد. اما امروز اوکراین تبدیل به یک زمین سوخته شده است. ترسیم مختصات این زمین سوخته چندان دشوار نیست. اوکراین اکنون نه عضو اروپای واحد و نه عضو ناتو می‌باشد و علاوه بر آن، شاهد وقوع جنگی خانمان‌سوز در کشور خود است. این کشور عملا به زمینی سوخته تبدیل‌شده که احیای آن ، حتی در صورت توقف جنگ در همین نقطه فعلی سال‌ها به طول خواهد انجامید. ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود. 
 همه‌پرسی جنجالی در شرق اوکراین
اکنون دیگر خبری از تبدیل لوهانسک و دونتسک به جمهوری‌خواهان خودخوانده و مستقل( مانند آبخازیا و اوستیای جنوبی در گرجستان) نیست زیرا روسیه نشان داده است که در پی برگزاری یک همه‌پرسی ، قصد دارد این دو منطقه را به خاک خود الحاق کند. در این میان،  اکثر شهروندان ساکن در مناطق «دونتسک» و «لوهانسک» از ایده پیوستن به فدراسیون روسیه حمایت کرده‌اند.مطابق نتایج همه‌پرسی اخیر،  در جمهوری خلق دونتسک بیش از ۹۹ درصد از رأی‌دهندگان خواستار الحاق به روسیه شده‌اند. در لوهانسک هم نتایج مشابهی به دست آمد و بیش از ۹۸ درصد از این ایده حمایت کرده‌اند.مسئولان در هر دو منطقه گفته‌اند که تقریبا تمامی آرا شمارش‌شده‌اند. این همه‌پرسی علاوه بر این دو منطقه در زاپروژیا و خرسون در جنوب اوکراین هم برگزار شد.پیش‌ازاین گزارش‌شده بود شمارش ۱۴ درصد آرای مأخوذه در خرسون نشان داد، ۹۶/۹۷ درصد رأی‌دهندگان در این منطقه به نفع پیوستن به فدراسیون روسیه رأی داده‌اند. در منطقه زاپروژیا هم بررسی ۱۸ درصد آرا نشان داد ۹۸/۱۹ درصد شرکت‌کنندگان در همه‌پرسی خواستار الحاق به روسیه هستند. نکته مهم‌تر اینکه نتایج رسمی نشان می‌دهند در دونتسک و لوهانسک میزان مشارکت در انتخابات بالای ۸۰ درصد بوده است. این دو منطقه بعد از کودتای تحت حمایت غرب موسوم به «کودتای میدان» از کی‌یف اعلام استقلال کردند.
 نتیجه بازی اوکراینی‌ها در زمین غرب 
اکنون بسیاری از کشورهای غربی با صدور بیانه‌هایی برگزاری همه‌پرسی اخیر در شرق و جنوب اوکراین را غیرقانونی خوانده‌اند. بااین‌حال به نظر می‌رسد علی‌رغم این بیانیه‌ها و محکومیت‌ها، اتفاقی که در سال ۲۰۱۴ میلادی و در جریان همه‌پرسی و الحاق کریمه به خاک روسیه رخ داد، در لوهانسک، دونتسک، خرسون و زاپروژیا نیز رخ دهد. به عبارت بهتر، روسیه چهار منطقه استراتژیک که به لحاظ جغرافیای سیاسی نیز در مختصات ممتازی قرار دارند را قصد دارد به خاک خود ملحق کند.برخی منابع روسی نیز می‌گویند که ولادیمیر پوتین به‌زودی طی یک سخنرانی الحاق رسمی این مناطق به روسیه را تأیید خواهد کرد. روسیه در ماه فوریه (اسفند گذشته) دو جمهوری خودخوانده دونتسک و لوهانسک را به‌عنوان مناطق مستقل به رسمیت شناخت.پوتین از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ (پنجم اسفندماه ۱۴۰۰) بعد از به رسمیت شناختن استقلال این دو جمهوری از اوکراین، از آغاز «عملیات ویژه نظامی در اوکراین» خبر داد و  هدف خود را از این اقدام، نازی‌زدایی اوکراین، خلع سلاح این کشور، رفع نگرانی‌های امنیتی خود و اجابت درخواست کمک لوهانسک و دونتسک اعلام کرد.
واقعیت امر این است که از دست رفتن چهار منطقه حساس در خاک اوکراین ( با توجه به روند کنونی) قطعی به نظر می‌رسد.  این چهار منطقه درمجموع حدود ۱۵ درصد از خاک اوکراین را تشکیل می‌دهد. روند الحاق منطقه دونباس، خرسون و زاپروژیای اوکراین به روسیه روز ۳۰ سپتامبر ( هشتم مهرماه) تکمیل خواهد شد.اوکراین و کشورهای غربی همه‌پرسی‌ها را ساختگی خوانده و مدعی هستند نتایج این همه‌پرسی‌ها از قبل تعیین‌شده‌اند. پیش‌تر، وزارت دفاع انگلیس مدعی شد ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه احتمالا الحاق «بخش‌های اشغال‌شده اوکراین» به فدراسیون روسیه را در سخنرانی جمعه (۳۰ سپتامبر، هشتم مهر) در پارلمان این کشور، اعلام خواهد کرد. 
 بیانیه‌هایی که به درد زلنسکی نمی‌خورد! 
بدون شک، روند کنونی برای بسیاری از تحلیلگران مسائل بین‌الملل کاملا قابل پیش‌بینی بود. بااین‌حال زلنسکی و حامیان اوکراین در ناتو  از سال گذشته تاکنون بارها با اصرار بر پیوستن به ناتو و گسترش ناتو به شرق، زمینه را برای ایجاد یک بحران مزمن و گره کور راهبردی در منطقه اروپای شرقی و آسیای مرکزی فراهم آوردند. اکنون زلنسکی و غرب‌گرایان اوکراین به اصلی‌ترین بازنده این تحولات تبدیل‌شده اند. 
 پیام‌های دوگانه غربی‌ها برای اوکراینی‌ها
زمانی که سال ۲۰۱۴ میلادی امثال کیسینجر «پیوستن به ناتو» و «مهار همه‌جانبه روسیه» را به‌مثابه یک نسخه شفابخش  برای زلنسکی و دیگر غرب‌گرایان اوکراین تجویز می‌کردند،غرب‌گرایان اوکراینی نسبت به این مسئله اعتراضی نداشته و غرق در تقابل با مسکو بودند. اما اکنون در سال ۲۰۲۲میلادی و در بحبوحه جنگ اوکراین شاهد تغییر مواضع سران غربی هستیم.هنری کیسینجر، استراتژیست ارشد آمریکایی حدود ۴ ماه قبل تأکید کرد که اوکراین باید برای بقای مؤثر خود در نظام بین‌الملل و پایان دادن به جنگ( جنگی که آمریکا و اروپا محرک ایجاد و استمرار آن هستند) بخشی از خاک خود را به روسیه بدهد. در آن زمان زلنسکی شدیدا از کیسینجر خشمگین شد اما اکنون، ماجرا به‌گونه‌ای رقم خورده است که تحلیل کیسینجر تقریبا درست از آب درآمده است. در سال ۲۰۰۴ میلادی (زمان وقوع انقلاب نارنجی) که غرب‌گرایان اوکراینی شرافت و استقلال خود را فدای لبخند سران کاخ سفید و اروپای واحد کردند و اکنون مقامات آمریکایی و اروپایی نظاره‌گر تبدیل‌شدن اوکراین به زمینی سوخته و سرزمینی چندتکه هستند این قاعده بازی در زمین آمریکاست و نباید از آن گلایه‌مند بود. حتما زلنسکی و پروشنکو (رئیس‌جمهور سابق اوکراین) لحظاتی را که باکمال افتخار از پیوستن به ناتو سخن می‌گفتند و عضویت در اتحادیه اروپایی را حداقلی‌ترین خواسته خود از غرب می‌دانستند، به یاد دارند. در آن زمان، نه‌تنها امثال کیسینجر از الحاق بخشی از خاک اوکراین به روسیه سخن نمی‌گفتند، بلکه آینده کی‌یف را روشن و روبه‌جلو می‌خواندند. اکنون شرق، شمال و جنوب اوکراین به کانون منازعه با روسیه تبدیل‌شده است. از ماریوپل و خرسون گرفته تا بخش‌های گوناگونی از منطقه دونباس سقوط کرده‌اند و روس‌ها مشغول تثبیت حضور خود در آن نقاط هستند.