فاطمه فلاح زاده 
از زمان چک های فیزیکی تا امروز که چک های الکترونیک مورد استفاده اند، همواره یکی از دغدغه های مردم و نظام بانکی، اعتبارسنجی برای صدور چک بوده است. به نظر می رسد با بهره گیری از چک الکترونیک، برخی از این دغدغه ها برطرف شده اند‌. در این زمینه با ایرج ملکی، کارشناس اقتصادی و بانکی گفت و گو کرده ایم. 
یوسفی، کارشناس بانکی در گفت‌وگو با «رسالت» گفت: چک الکترونیک همانند چک فیزیکی است اما بر روی سامانه انجام می‌شود. با آمدن سامانه صیاد و پیچک، صادر کننده چک اطلاعات را بر روی سامانه ثبت می‌کرد و گیرنده نیز اطلاعات را تایید می‌کرد. به موجب این فرآیند چک قابلیت انتقال پیدا می‌کرد و ورود و خروج چک بر روی سامانه الکترونیک ثبت می‌شد. ثبت چک بر روی سامانه امری مثمر ثمر بود چراکه اگر‌ چک گم می‌شد، باز امن می‌ماند. لاشه چکی که در گذشته در سامانه صیاد ثبت می‌شد، امروز الکترونیکی شده است. نام این چک در سیستم بانک مرکزی چکاد است. چکاد به معنای چک امن دیجیتال می‌باشد که در اصطلاح محاوره‌ای به آن چک الکترونیک می‌گویند. در چک الکترونیک فرد صادرکننده کلیه اطلاعات اعم از اسم، مبلغ،  تاریخ روز و تاریخ وصول‌ را در سیستم ثبت می‌‌کند و به جای امضای گرم فیزیکی، از امضای دیجیتال استفاده خواهد کرد. فرآیند احراز هویت آنلاین برای امضای دیجیتال در سیستم بانکی کشور تعریف شده و فرد همچون توکن، رمز‌ خود را  وارد می‌کند و امضای دیجیتال خود را به ثبت می‌رساند. 
 پیش نیازهای سامانه چک امن دیجیتال‌ چیست؟
عضویت در همراه بانک، نصب و فعال سازی برنامه هامون جهت ثبت امضای الکترونیکی و همچنین داشتن یک حساب جاری با امکان صدور دسته چک پیش نیازهای استفاده از خدمات سامانه چکاد به منظور دریافت و صدور چک دیجیتال است. پس از فعال سازی خدمات چک دیجیتال در منوی مربوطه در همراه بانک خدمات مربوط به چک دیجیتال اعم از درخواست صدور دسته چک، صدور چک، امکان وصول درون بانکی و بین بانکی چک،  مشاهده دسته چک صادر شده و برگه های چک دیجیتال، مشاهده چک های دریافتی، انتقال چک دیجیتال، ضمانت چک، مسدود سازی چک، ابطال چک و نقد کردن چک بدون مراجعه به شعبه قابل انجام خواهد بود. براین اساس صادرکننده کد ملی فرد را ثبت خواهد کرد و چک را در وجه فرد مورد نظر صادر خواهد کرد. نکته قابل ذکر این است که چک الکترونیک قابلیت انتقال هم خواهد داشت و به فرد دیگر هم انتقال پیدا خواهد کرد. 
 بنابراین نقد کردن چک الکترونیک امری دشوار نخواهد بود؟ 
خیر! صادرکننده کلیه اطلاعات را در سامانه ثبت خواهد کرد و دریافت کننده نیز اطلاعات را تایید می‌کند تا چک در قالب سپرده در اختیار بانک پرداخت کننده قرار بگیرد و قابلیت وصول پیدا کند. 
 امنیت چک دیجیتال چگونه است؟  آیا چک الکترونیکی از‌ چک کاغذی امن‌تر خواهد بود؟ 
به طورحتم بله! امنیت چک دیجیتا‌ل از‌ چک کاغذی بیش‌تر خواهد بود. به عبارت دیگر چک الکترونیکی امنیت بیش‌تری دارد چراکه دیگر فرد صادرکننده یا دریافت کننده چک کاغذی و فیزیکی در دست نخواهد داشت. متاسفانه چک کاغذی در بسیاری از مواقع از بین می‌رفت یا‌ دچار‌مشکل‌ می‌شد اما چک الکترونیکی به سبب آنکه در سیستم ثبت می‌شود و شکل فیزیکی ندارد، با رمز‌ و امضای دیجیتال انجام خواهد شد و در معرض حوادثی همچون گم شدن و آسیب دیدن نخواهد بود. 
 آقای یوسفی مزایای چک الکترونیک از نظر شما‌ چیست؟ امکان تحریف و سرقت در این نوع چک چگونه است؟ 
در چک الکترونیک امکان تحریف و سرقت وجود نخواهد داشت و با اعتبار سنجی وضعیت اعتبار بانکی فردی مشخص خواهد شد. افزون براین در چک کاغذی محدویت تعداد برگه‌های چک ‌وجود داشت و عنوان می‌شد که ۸۰ درصد برگه‌های چک برگردد. در چک الکترونیکی محدودیتی برای برگه‌های چک وجود نخواهد داشت. بنابراین افزون بر عدم امکان تحریف و سرقت، عدم محدودیت تعداد برگ چک از دیگر مزایای چک الکترونیک است. از آنجا که با ثبت اطلاعات در سامانه‌های الکترونیکی، امکان صدور چک به وعده و بی‌محل وجود ندارد، احتمال برگشت خوردن و کلاهبرداری نیز کمتر می‌شود.
 وضعیت نقل و انتقال این نوع چک به چه شکلی‌ است؟ 
در چک فیزیکی پشت برگه چک امضا می‌شد اما‌ در چک الکترونیکی چنین چیزی‌وجود ندارد و اطلاع رسانی از وضعیت نقل و انتقال چک انجام می‌شود. افز‌ون بر این به موجب چک الکترونیکی مراحل‌ زمان گیری همچون جا به جایی، حسابداری و دسته بندی نیز حذف خواهد شد. در چک الکترونیکی امکان تحریف و تقلب نیز وجود نخواهد داشت چراکه تغییر اطلاعات در این نوع از چک میسر‌ نخواهد بود و فرد صادرکننده اطلاعات را به صورت دقیق بر سامانه ثبت خواهد کرد. صرفه‌جویی در مصرف کاغذ، مدیریت بهتر و کاهش ریسک، سرعت بالا در فرآیندهای صدور و پرداخت چک از دیگر مزایای چک الکترونیک است. 
یوسفی در پایان گفت: در چک الکترونیک کارمزد و هزینه عملیاتی پایین تر خواهد بود و همانطور‌که در میانه صحبت‌ها گفته شد، فرآیند صدور و پرداخت چک نیز بالاتر خواهد بود. آگاهی از گردش حساب و مدیریت موجودی حساب برای جلوگیری از برگشت خوردن چک به کمک ابزار‌های مدرن همچون تلفن همراه، ای‌تی‌ام‌ها و اینترنت نیز از دیگر مزایای چک الکترونیک است. در چک الکترونیک به محض برداشت از حساب، صاحب چک آگاه و متوجه پرداخت و وصول چک خود خواهد شد. همچنین این چک در تمامی معاملات قابل استفاده خواهد بود و در گردش حساب فرد نیز به طورکامل مبرهن خواهد بود.