شناسه خبر : 53366
پرینتخانه » سیاسی, مطالب روزنامه, ویژه
تاریخ انتشار : 11 آبان 1400 - 6:40 |
آخرین رایزنی‌ها میان ایران و عربستان واکاوی شد
چرخش ریاض به‌سوی تهران
در ماه‌های اخیر عراق به میزبان مذاکرات میان ایران و عربستان تبدیل‌شده و تا به امروز چهار دور گفت‌وگو برای احیای روابط برگزارشده است. به گفته مقامات دو کشور، گفت‌وگوها مفید و مثبت بوده ولی تاکنون توافقی برای شروع روابط حاصل نشده است.
مصطفی هدایی
در ماه‌های اخیر عراق به میزبان مذاکرات میان ایران و عربستان تبدیل‌شده و تا به امروز چهار دور گفت‌وگو برای احیای روابط برگزارشده است. به گفته مقامات دو کشور، گفت‌وگوها مفید و مثبت بوده ولی تاکنون توافقی برای شروع روابط حاصل نشده است.
در آخرین تحول مربوط به این رویداد، «فیصل بن فرحان آل سعود» وزیر امور خارجه عربستان سعودی روز شنبه در حاشیه نشست کشورهای صنعتی جهان موسوم به «گروه ۲۰» در گفت‌وگو با شبکه آمریکایی سی ان بی سی در خصوص روند مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد که این مذاکرات ادامه دارد که البته تاکنون پیشرفت ملموسی حاصل نشده است.
وی با مثبت خواندن مذاکرات، از شروع دور جدید گفت وگوها در آینده خبر داد: «ما در حال مذاکره هستیم. ما در اینجا متعهد به یافتن مسیری برای حصول توافق با ایران هستیم تا به صورتی بی‌ثباتی امنیتی منطقه را حل‌وفصل کنیم که بتوانیم آینده‌ای مساعد را برای مردمانمان رقم بزنیم. تا بدین جای کار، ماهیت این مذاکرات مقدماتی بوده‌اند. ما چهار دور مذاکرات داشته‌ایم. ممکن است دور دیگری (از مذاکرات) نیز داشته باشیم. داریم بر روی این مسئله کار می‌کنیم. تاکنون به هیچ نتیجه قاطعی نرسیده‌ایم اما این مذاکرات آن‌قدر مثبت بوده‌اند تا اجازه دهند گفت‌وگوهای بیشتری داشته باشیم. هنوز نتیجه ملموسی حاصل نشده است.»
از سوی دیگر، عربستان که خود متهم به دخالت در امور کشورهای دیگر و همچنین نقص حقوق بشر و جنایت جنگی در یمن است، ایران را متهم به نقض معاهدات هسته‌ای می‌کند. در همین زمینه فرحان در ادامه مثبت خواندن مذاکرات با ایران، گفته است: «برای ما بسیار مهم است که به ادامه فعالیت‌های هسته‌ای ایران بپردازیم. می‌بینیم که ایران همچنان به نقض تعهدات خود ادامه می‌دهد!»
سعودی‌ها در روزهای اخیر بار دیگر بحران جدیدی را در منطقه ایجاد کرده‌اند. «جرج کرداحی» وزیر اطلاع‌رسانی لبنان در مصاحبه‌ای که در ماه آگوست سال جاری ضبط شده بود و هفته پیش منتشر شد، عربستان و امارات عربی متحده را به تجاوز به یمن متهم کرد و حمله ائتلاف ریاض به یمن را بیهوده خوانده بود. این اظهارات در حالی بود که کرداحی در آن زمان عضو کابینه میقاتی؛ نخست‌وزیر جدید لبنان نبود. بااین‌حال عربستان سفیر خود را از لبنان فراخواند و خواهان خروج سفیر لبنان از عربستان شد. این دخالت می‌تواند به سقوط زودهنگام کابینه دولت جدید لبنان بینجامد که بیش از سیزده ماه تشکیل آن طول کشیده بود.
تحولی در منطقه بدون ایران امکان‌پذیر نیست!
بااین‌حال، عربستان سعودی سعی دارد تا علاوه بر حفظ وزن سیاسی خود در منطقه، با تغییرات جدید منطقه‌ای و پیش آمدن معادلات جدید وفق پیدا کند. در پنج سال گذشته، عربستان در یک سیاست تهاجمی همراه با غرب و به‌ویژه دولت ترامپ، سعی در منزوی‌سازی ایران و افزایش فشارها داشت. اما نتیجه کاملا برعکس شد. ایران با مقاومت استثنایی در دوره‌ای که همه گمان می‌کردند مجبور به عقب‌نشینی شود، توانست دستاوردهای بسیاری نیز به دست آورد. پیروزی مقاومت در سوریه و عراق علیه داعش و تروریسم تکفیری موردحمایت عربستان، پیشروی‌های مقاومت در یمن، گسترش قدرت و نفوذ سیاسی و نظامی حزب‌الله در لبنان، بالا رفتن توان هسته‌ای ایران علیرغم تحریم‌ها، برگزاری انتخابات مهم مجلس و ریاست جمهوری با موفقیت کامل در ایران و سایر تحولات داخلی و بین‌المللی، ازجمله شکست ترامپ در آمریکا و چرخش سیاست‌های منطقه‌ای واشنگتن، حکام عرب خلیج‌فارس را به این نتیجه رساند که وقت تعامل و گفت‌وگو به‌جای دشمنی است. اولین چرخش را امارات متحده عربی در ماه‌های پایانی دولت ترامپ از خود نشان داد و حالا نوبت ریاض است.
تحولات مربوط به گفت‌وگوهای تهران و ریاض موردتوجه مقامات و رسانه‌های مختلف خبری قرارگرفته و به تحلیل آن می‌پردازند. در همین زمینه پایگاه تحلیلی مدرن دیپلماسی در یادداشتی به چرایی تمایل عربستان برای شروع روابط گفته است: «عربستان سعودی پی برده است که روابط آن با متحدان غربی‌اش گذراست. آن‌ها باید با ایران کنار بیایند. آمریکا دیگر به مبارزه با ایران به نیابت از عربستان بازنخواهد گشت.
به همین دلیل، این‌که عربستان و ایران اختلافات ایدئولوژیک و منافع و تمایلات متفاوت را پای میز مذاکره بیاورند، منطقی است. عربستان سعودی به چند دلیل با ایران پای میز مذاکره نشسته است. اولین دلیل آن است که عربستان می‌خواهد وابستگی‌اش به نفت را کاهش دهد. بن سلمان چشم‌انداز ۲۰۳۰ را معرفی کرده است. برای اجرایی شدن چشم‌انداز ۲۰۳۰ و خارج شدن از اقتصاد متکی به نفت، باید روابط خوبی با همسایگانمان داشت. به گفته بن سلمان، رسیدن به چنین اهدافی بدون ثبات منطقه‌ای امکان‌پذیر نیست.»
این پایگاه درنهایت نتیجه می‌گیرد که هیچ‌کس در منطقه نمی‌تواند ایران را نادیده بگیرد:
« دلیل دیگر این است که وقتی عربستان سعودی روابط با ایران را عادی‌سازی کند، به رسمیت شناختن قدرت ایران در خاورمیانه را دریافت خواهد کرد. پیامی که مخابره خواهد شد، این است که با نادیده گرفتن ایران، ایجاد تحولی در خاورمیانه امکان‌پذیر نخواهد بود. روابط میان ایران و عربستان سعودی باید برای برقراری صلح و ثبات در خاورمیانه عادی‌سازی شود.»
روزنامه‌های ترکیه‌ای نیز به گفت وگوهای ایران و عربستان توجه ویژه‌ای دارند. ینی شفق در یکی از مقالات خود به این موضوع پرداخته و با کارشناسان مختلفی گفت وگو کرده است. این روزنامه معتقد است که تحولات جهانی و منطقه‌ای، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را متقاعد ساخته که دیگر نمی‌توانند برای حفظ امنیت خود به غرب متکی باشند و باید وارد فضای جدیدی در آینده نزدیک شوند:«عوامل زیادی مانند خروج آمریکا از افغانستان و عراق باعث شد کشورهای خلیج‌فارس ازجمله عربستان سعودی پی ببرند استراتژی تازه آمریکا درزمینهٔ تمرکز بر منطقه هند-پاسیفیک و بهبود روابط با ایران، درنهایت به معنای برداشته شدن چتر امنیتی آمریکا از روی منطقه خلیج‌فارس و رویارویی آن‌ها با ایران خواهد شد، به‌ویژه آن‌که اسرائیل طبق آنچه بسیاری از مقامات ارشد آن تمایل دارند بروز دهند، نمی‌خواهد برای آن‌ها بجنگد.»
تحولات یک دهه اخیر نشان می‌دهد که کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از واقعیات موجود در منطقه می‌بایست درس گرفته باشند. جمهوری اسلامی ایران باوجود تمامی تحریم‌ها، فشارها و تهدیدات به‌مانند یک قدرت واقعی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، توانست ضربه‌گیرهای خود را فعال سازد و در کنار آن‌ها، قدرت و نفوذ منطقه‌ای‌اش را نیز گسترش دهد.
این در حالی بود که در یک دهه گذشته سیاست‌های خصمانه غرب علیه ایران با همراهی کامل اعراب خلیج‌فارس همراه بود ولی نتیجه چیزی شد که آن‌ها انتظار نداشتند. حال با تغییرات جدید منطقه‌ای، فصل تعامل و کنارآمدن با واقعیت قدرت ایران برای اعراب فراهم‌شده تا بتوانند از این فرصت به نفع صلح و ثبات در منطقه استفاده کنند. هرچند عبرت‌ها و درس‌ها در منطقه زودگذر است و باید در آینده انتظار هرگونه تحولاتی را در حوزه امنیت منطقه‌ای با وجود رژیم‌های شر و شیطانی مانند اسرائیل داشت.
در ماه‌های اخیر عراق به میزبان مذاکرات میان ایران و عربستان تبدیل‌شده و تا به امروز چهار دور گفت‌وگو برای احیای روابط برگزارشده است. به گفته مقامات دو کشور، گفت‌وگوها مفید و مثبت بوده ولی تاکنون توافقی برای شروع روابط حاصل نشده است.
در آخرین تحول مربوط به این رویداد، «فیصل بن فرحان آل سعود» وزیر امور خارجه عربستان سعودی روز شنبه در حاشیه نشست کشورهای صنعتی جهان موسوم به «گروه ۲۰» در گفت‌وگو با شبکه آمریکایی سی ان بی سی در خصوص روند مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد که این مذاکرات ادامه دارد که البته تاکنون پیشرفت ملموسی حاصل نشده است.
وی با مثبت خواندن مذاکرات، از شروع دور جدید گفت وگوها در آینده خبر داد: «ما در حال مذاکره هستیم. ما در اینجا متعهد به یافتن مسیری برای حصول توافق با ایران هستیم تا به صورتی بی‌ثباتی امنیتی منطقه را حل‌وفصل کنیم که بتوانیم آینده‌ای مساعد را برای مردمانمان رقم بزنیم. تا بدین جای کار، ماهیت این مذاکرات مقدماتی بوده‌اند. ما چهار دور مذاکرات داشته‌ایم. ممکن است دور دیگری (از مذاکرات) نیز داشته باشیم. داریم بر روی این مسئله کار می‌کنیم. تاکنون به هیچ نتیجه قاطعی نرسیده‌ایم اما این مذاکرات آن‌قدر مثبت بوده‌اند تا اجازه دهند گفت‌وگوهای بیشتری داشته باشیم. هنوز نتیجه ملموسی حاصل نشده است.»
از سوی دیگر، عربستان که خود متهم به دخالت در امور کشورهای دیگر و همچنین نقص حقوق بشر و جنایت جنگی در یمن است، ایران را متهم به نقض معاهدات هسته‌ای می‌کند. در همین زمینه فرحان در ادامه مثبت خواندن مذاکرات با ایران، گفته است: «برای ما بسیار مهم است که به ادامه فعالیت‌های هسته‌ای ایران بپردازیم. می‌بینیم که ایران همچنان به نقض تعهدات خود ادامه می‌دهد!»
سعودی‌ها در روزهای اخیر بار دیگر بحران جدیدی را در منطقه ایجاد کرده‌اند. «جرج کرداحی» وزیر اطلاع‌رسانی لبنان در مصاحبه‌ای که در ماه آگوست سال جاری ضبط شده بود و هفته پیش منتشر شد، عربستان و امارات عربی متحده را به تجاوز به یمن متهم کرد و حمله ائتلاف ریاض به یمن را بیهوده خوانده بود. این اظهارات در حالی بود که کرداحی در آن زمان عضو کابینه میقاتی؛ نخست‌وزیر جدید لبنان نبود. بااین‌حال عربستان سفیر خود را از لبنان فراخواند و خواهان خروج سفیر لبنان از عربستان شد. این دخالت می‌تواند به سقوط زودهنگام کابینه دولت جدید لبنان بینجامد که بیش از سیزده ماه تشکیل آن طول کشیده بود.
تحولی در منطقه بدون ایران امکان‌پذیر نیست!
بااین‌حال، عربستان سعودی سعی دارد تا علاوه بر حفظ وزن سیاسی خود در منطقه، با تغییرات جدید منطقه‌ای و پیش آمدن معادلات جدید وفق پیدا کند. در پنج سال گذشته، عربستان در یک سیاست تهاجمی همراه با غرب و به‌ویژه دولت ترامپ، سعی در منزوی‌سازی ایران و افزایش فشارها داشت. اما نتیجه کاملا برعکس شد. ایران با مقاومت استثنایی در دوره‌ای که همه گمان می‌کردند مجبور به عقب‌نشینی شود، توانست دستاوردهای بسیاری نیز به دست آورد. پیروزی مقاومت در سوریه و عراق علیه داعش و تروریسم تکفیری موردحمایت عربستان، پیشروی‌های مقاومت در یمن، گسترش قدرت و نفوذ سیاسی و نظامی حزب‌الله در لبنان، بالا رفتن توان هسته‌ای ایران علیرغم تحریم‌ها، برگزاری انتخابات مهم مجلس و ریاست جمهوری با موفقیت کامل در ایران و سایر تحولات داخلی و بین‌المللی، ازجمله شکست ترامپ در آمریکا و چرخش سیاست‌های منطقه‌ای واشنگتن، حکام عرب خلیج‌فارس را به این نتیجه رساند که وقت تعامل و گفت‌وگو به‌جای دشمنی است. اولین چرخش را امارات متحده عربی در ماه‌های پایانی دولت ترامپ از خود نشان داد و حالا نوبت ریاض است.
تحولات مربوط به گفت‌وگوهای تهران و ریاض موردتوجه مقامات و رسانه‌های مختلف خبری قرارگرفته و به تحلیل آن می‌پردازند. در همین زمینه پایگاه تحلیلی مدرن دیپلماسی در یادداشتی به چرایی تمایل عربستان برای شروع روابط گفته است: «عربستان سعودی پی برده است که روابط آن با متحدان غربی‌اش گذراست. آن‌ها باید با ایران کنار بیایند. آمریکا دیگر به مبارزه با ایران به نیابت از عربستان بازنخواهد گشت.
به همین دلیل، این‌که عربستان و ایران اختلافات ایدئولوژیک و منافع و تمایلات متفاوت را پای میز مذاکره بیاورند، منطقی است. عربستان سعودی به چند دلیل با ایران پای میز مذاکره نشسته است. اولین دلیل آن است که عربستان می‌خواهد وابستگی‌اش به نفت را کاهش دهد. بن سلمان چشم‌انداز ۲۰۳۰ را معرفی کرده است. برای اجرایی شدن چشم‌انداز ۲۰۳۰ و خارج شدن از اقتصاد متکی به نفت، باید روابط خوبی با همسایگانمان داشت. به گفته بن سلمان، رسیدن به چنین اهدافی بدون ثبات منطقه‌ای امکان‌پذیر نیست.»
این پایگاه درنهایت نتیجه می‌گیرد که هیچ‌کس در منطقه نمی‌تواند ایران را نادیده بگیرد:
« دلیل دیگر این است که وقتی عربستان سعودی روابط با ایران را عادی‌سازی کند، به رسمیت شناختن قدرت ایران در خاورمیانه را دریافت خواهد کرد. پیامی که مخابره خواهد شد، این است که با نادیده گرفتن ایران، ایجاد تحولی در خاورمیانه امکان‌پذیر نخواهد بود. روابط میان ایران و عربستان سعودی باید برای برقراری صلح و ثبات در خاورمیانه عادی‌سازی شود.»
روزنامه‌های ترکیه‌ای نیز به گفت وگوهای ایران و عربستان توجه ویژه‌ای دارند. ینی شفق در یکی از مقالات خود به این موضوع پرداخته و با کارشناسان مختلفی گفت وگو کرده است. این روزنامه معتقد است که تحولات جهانی و منطقه‌ای، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را متقاعد ساخته که دیگر نمی‌توانند برای حفظ امنیت خود به غرب متکی باشند و باید وارد فضای جدیدی در آینده نزدیک شوند:«عوامل زیادی مانند خروج آمریکا از افغانستان و عراق باعث شد کشورهای خلیج‌فارس ازجمله عربستان سعودی پی ببرند استراتژی تازه آمریکا درزمینهٔ تمرکز بر منطقه هند-پاسیفیک و بهبود روابط با ایران، درنهایت به معنای برداشته شدن چتر امنیتی آمریکا از روی منطقه خلیج‌فارس و رویارویی آن‌ها با ایران خواهد شد، به‌ویژه آن‌که اسرائیل طبق آنچه بسیاری از مقامات ارشد آن تمایل دارند بروز دهند، نمی‌خواهد برای آن‌ها بجنگد.»
تحولات یک دهه اخیر نشان می‌دهد که کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از واقعیات موجود در منطقه می‌بایست درس گرفته باشند. جمهوری اسلامی ایران باوجود تمامی تحریم‌ها، فشارها و تهدیدات به‌مانند یک قدرت واقعی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، توانست ضربه‌گیرهای خود را فعال سازد و در کنار آن‌ها، قدرت و نفوذ منطقه‌ای‌اش را نیز گسترش دهد.
این در حالی بود که در یک دهه گذشته سیاست‌های خصمانه غرب علیه ایران با همراهی کامل اعراب خلیج‌فارس همراه بود ولی نتیجه چیزی شد که آن‌ها انتظار نداشتند. حال با تغییرات جدید منطقه‌ای، فصل تعامل و کنارآمدن با واقعیت قدرت ایران برای اعراب فراهم‌شده تا بتوانند از این فرصت به نفع صلح و ثبات در منطقه استفاده کنند. هرچند عبرت‌ها و درس‌ها در منطقه زودگذر است و باید در آینده انتظار هرگونه تحولاتی را در حوزه امنیت منطقه‌ای با وجود رژیم‌های شر و شیطانی مانند اسرائیل داشت.
برچسب ها
ایران و عربستان , عربستان , مصطفی هدایی
به اشتراک بگذارید
https://resalat-news.com/?p=53366
تعداد دیدگاه : دیدگاه‌ها برای چرخش ریاض به‌سوی تهران بسته هستند
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.