سعید امینی
پروژه مسکن مهر از پروژه‌هایی است که هم منافع اقتصادی برای کشور در شرایط تحریم به همراه داشت و هم رویای خانه‌دار شدن میلیون‌ها خانوار ایرانی را ممکن می‌ساخت، اما متأسفانه برخورد جناحی دولت یازدهم و دوازدهم با این پروژه، تمامی دستاوردهای مثبت آن را متوقف و زیان‌های بسیاری را متوجه کشور کرد،  اما دولت دوازدهم در اواخر عمر خود به این اشتباه پی برده و تصمیم دارد پروژه مسکن مهر را تا پایان سال به اتمام برساند، اما این تصمیم دولت بسیار دیرهنگام بوده و موفقیت آن را با تردید همراه ساخته است.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور در جلسه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی که ۳۱ شهریور ۱۳۹۹ برگزار شد، از تکمیل پروژه مسکن مهر تا پایان سال خبر داد. او از وزارت راه و شهرسازی خواست تا این پروژه را با جدیت تمام دنبال و واحدهای مسکونی آن را به متقاضیان واگذار کند. این سخن جهانگیری در حالی مطرح می‌شود که دولت تدبیر و امید از همان ابتدا با پروژه مسکن مهر سر ناسازگاری داشت و حتی عباس آخوندی، وزیر وقت راه و شهرسازیِ دولت حسن روحانی این پروژه را «مزخرف» خواند.  رویکرد نامناسب دولت یازدهم و دوازدهم به مسکن مهر سبب شد تا پیشرفت این پروژه بسیار کُند و یا حتی در زمان وزارت عباس آخوندی متوقف شود؛ بنابراین چنین رویکردی تأثیرات منفی بر بازار مسکن و افزایش قیمت خرید و اجاره‌بها گذاشت؛ به‌گونه‌ای که این روزها قیمت خرید خانه تا ۲۰ برابر افزایش یافته و مستأجران به سختی می‌توانند یک واحد مسکونی کوچک را در مناطق کم‌برخوردار شهری اجاره کنند.
   برخورد جناحی دولت با مسکن مهر  
پرویز سروری، عضو شورای مرکزی جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» ضمن انتقاد از برخورد جناحی دولت تدبیروامید با پروژه مسکن مهر و سایر پروژه‌های موفقی که در دولت نهم و دهم اجرا شده بود، گفت: «برخلاف ادعای دولت آقای روحانی که می‌گفت دولت او، دولت فراجناحی است و می‌خواهد دولت اعتدالی را پیگیری کند، عملاً یک دولت جناحی، افراطی و کاملاً در جهت اهداف چهره‌های پنهان شکل گرفت.»
وی افزود: «دولت از همان ابتدا بنا را بر این گذاشته بود عملکرد جناح مقابل را با هر نقطه مثبتی که در اختیار دارد، سیاه جلوه دهد و نیز برای تخریب جناح مقابل هر اقدام مثبتی را نادیده گرفت که در این چارچوب پروژه‌هایی مانند مسکن مهر را مزخرف خواند.»
 رویای خانه‌دار شدن مردم
کارشناسان و تحلیل‌گران مسائل سیاسی معتقدند برخورد جناحی دولت حسن روحانی با پروژه مسکن مهر، زندگی بسیاری از اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر جامعه را که دولت موظف به حمایت از آن‌هاست تحت تأثیر قرار داده و اینکه قدرت خرید مسکن توسط این قشر بیش از گذشته کاهش یافته یا حتی به یک رویا تبدیل شده است.
دبیر شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی با بیان این مطلب که تفکر دولت نسبت به عملکرد جناح مقابل سبب شد تا کشور از حرکت‌های بزرگ باز بماند، خاطرنشان کرد: «پروژه مسکن مهر یکی از اقدامات خوب در حوزه ساخت مسکن و خانه‌دار کردن اقشار ضعیف محسوب می‌شود؛ زیرا این پروژه توانسته بود میان عرضه و تقاضا در بازار مسکن تعادل ایجاد کند و همچنین این پروژه، مسکن را از یک کالای سرمایه‌ای به یک کالای مصرفی تبدیل کرد و نوسانات بازار مسکن را کاهش داد.» 
سروری معتقد است که بی‌مهری افراطی دولت نسبت به پروژه مسکن مهر، تعطیلی این پروژه را در پی داشت و حتی ارائه واحدهای مسکونی آماده تحویل را متوقف کرد.
وی یادآور شد: «دولت تدبیروامید یک دولت کارشناس نبود، بلکه یک دولت معارض با جریان مقابل خود بود؛ بنابراین نتیجه چنین سیاست‌های غلط، این بوده که دولت در آخرین سال از عمر خود تصمیم گرفته است مسکن مهر را تقویت کند.»
 پیشرفت لاک‌پشتی پروژه مسکن مهر!
 حسن روحانی، در سوم شهریور ۱۳۹۹ در توییتی ادعا کرده است که در طول این هفت سال، چهارونیم میلیون واحد مسکونی ساخته و از سوی دیگر بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد مسکونی پروژه مسکن مهر را تکمیل و در اختیار مردم قرار داده است. این ادعای رئیس‌جمهور با آمارهای ارائه‌شده کاملاً در تضاد است؛ زیرا براساس نظر کارشناسان، پروژه مسکن مهر در دولت تدبیروامید با پیشرفت لاک‌پشتی همراه بوده و تنها ۶ درصد پیشرفت داشته که اگر بر تعداد سال‌های ریاست جمهوری حسن روحانی تقسیم کنیم، تقریباً سالانه این پروژه کمتر از یک درصد پیش رفته است.
  کمبود تولید ۷۰۰ هزار واحد مسکونی در سال 
اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران مجلس یازدهم و نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» گفت: «طبق برآوردها باید سالانه یک میلیون واحد مسکونی در سراسر کشور توسط دولت، انبوه‌سازان و بخش خصوصی ساخته شود تا فاصله عرضه و تقاضا کاهش یابد، اما متأسفانه براساس آماری که وزارت راه و شهرسازی ارائه کرده، سالانه فقط ۳۰۰ هزار واحد مسکونی ساخته شده؛ بنابراین تنها ۳۰ درصد از مسکن مورد نیاز تکمیل و به بازار عرضه شده است.»
میان آمار رئیس‌جمهور در خصوص تعداد واحدهای مسکونی ساخته‌شده و آمار وزارت راه و شهرسازی، زمین تا آسمان تفاوت وجود دارد. پرویز سروری در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» با تأکید بر وجود اختلاف میان آمار وزارت راه و شهرسازی با آمار رئیس‌جمهور گفت: «متأسفانه وزرایی در دولت وجود دارند که آمار آن‌ها با آماری که رئیس‌جمهور بیان می‌کند، متفاوت است و این نشان می‌دهد میان وزیر با رئیس قوه مجریه وحدت رویه وجود ندارد.»
وی عنوان کرد: «اگر واقعاً بنا به گفته رئیس‌جمهور، این دولت توانسته چهارونیم میلیون واحد مسکونی و یک‌میلیون ‌و ۳۰۰ هزار واحد پروژه مسکن مهر را تکمیل کند، پس چرا الان بازار مسکن با قیمت‌های افسارگسیخته مواجه است؟ متأسفانه بخش عمده‌ای از عمر وزارت راه و شهرسازی در اختیار عباس آخوندی بود که هیچ اعتقادی به مسکن مهر نداشت و حتی عدم افتتاح یک واحد مسکن مهر را از افتخارات دوران وزارت خود می‌دانست؛ بنابراین ادعای آقای رئیس‌جمهور که گفته در دولت او چهارونیم میلیون واحد مسکونی و یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار واحد مسکن مهر تکمیل شده است، اصلاً قابل پذیرش نیست.»دولت حسن روحانی از همان روز اول که سکان هدایت قوه مجریه را بردست گرفت، تلاش کرد تمام مشکلات کشور را متوجه دولت قبل کند، او سعی کرد تا از طریق بازی با افکار عمومی دولت نهم و دهم را مسئول مشکلات موجود در حوزه‌های اقتصادی، مسکن، سیاست خارجی و حتی بهداشت و درمان معرفی کند و نیز از همان ابتدای ریاست جمهوری خود مدام بر طبل خالی بودن خزانه دولت و نبود منابع درآمد کافی کوبید تا هم بتواند از این طریق، برجام را به کشور تحمیل و دولت تدبیر‌وامید را دولت ایده‌آل و تنها دولتی که می‌تواند به مشکلات پایان دهد، معرفی کند.حسن روحانی و حلقه دور او بیشتر پروژه‌های دولت نهم و دهم مانند طرح شبنم، مسکن مهر و کارت سوخت را که به باور کارشناسان، مفید و مؤثر تلقی می‌شدند متوقف ساخت و سپس تمام توان خود را صرف مذاکرات برجامی با طرف‌های اروپایی کرد. این مذاکرات برای دولت به حدی اهمیت داشت که حتی حسن روحانی حل مشکل آب کشور را به برجام گره زد؛ درصورتی‌که کارشناسان این نگاه دولت را مملو از اشکال و زیان‌بار می‌دانستند، ولی حسن روحانی بدون توجه به نقدهای دلسوزانه، برای تک‌تک پروژه‌های دولت نهم و دهم شمشیر را از رو بست. محمد حمیدزاده، کارشناس حوزه مسکن در گفت‌وگو با فارس ضمن اشاره به پیشرفت ۸۵ درصدی
 پروژه مسکن مهر در مناطق شهری و روستایی در دولت دهم و پیشرفت فعلی این پروژه اظهار کرد: «این آمارها بیانگر این است که نه‌تنها انتقادات وارد شده نسبت به این طرح، مبنای کارشناسی ندارد، بلکه ضعف عملکرد دولت کنونی در قبال ساخت مسکن را به طور جدی مشخص می‌کند.»
   تلاش دیرهنگام دولت
البته حسن روحانی با پی بردن به ضعف و کم‌کاری دولتش در حوزه ساخت مسکن و برای جبران دیرهنگام آن، پروژه مسکن مهر را به نحو دیگر و تحت عنوانی جدید پیگیری کرد. او و محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی عنوان «طرح اقدام ملی مسکن» را جایگزین پروژه مسکن مهر کردند، البته هنوز ابعاد مختلف این پروژه مشخص نیست و ابهاماتی در خصوص تفاوت این طرح با پروژه مسکن مهر وجود دارد.اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار «رسالت» در خصوص طرح اقدام ملی مسکن گفت: «با توجه به تجربه‌ ما از شیوه کار کردن دولت در چند سال گذشته، نمونه‌ای سراغ نداریم که از سوی دولت تدبیروامید، طرح اولیه‌ای موفق انجام شده باشد؛ بنابراین در خصوص این طرح نگران هستیم که مبادا به سرنوشت پروژه مسکن مهر دچار شود.»وی خاطرنشان کرد: «عمر زیادی از این دولت باقی نمانده و تمام تعهدات این دولت به دولت بعدی منتقل می‌شود و اگر دولت سیزدهم براساس محاسبات خود به این نتیجه برسد که زیرساخت‌های اجرای این طرح فراهم نشده، در مقابل تعداد عظیمی از متقاضیان قرار خواهد گرفت که از دولت مطالبه مسکن دارند؛ در‌صورتی‌که دولت جدید در این طرح فاقدِ زیرساخت هیچ دخالتی نداشته است.»
  بازی دولت با سرنوشت میلیون‌ها خانوار ایرانی
براساس این گزارش؛ اگر دولت تدبیروامید با پروژه مسکن مهر که سرنوشت و معیشت میلیون‌ها ایرانی متقاضی مسکن به آن وابسته بود، برخورد جناحی نمی‌کرد قطعاً زمینه صاحب‌خانه شدن حدود چهارمیلیون و ۳۰۰ هزار خانواده ایرانی فراهم شده بود و حتی ادامه این پروژه می‌توانست در شرایط تحریمی به حرکت چرخ اقتصادی و رونق اقتصادی کمک فراوانی کند، اما برخورد جناحی دولت، امید میلیون‌ها خانواده ایرانی را برای صاحب‌خانه شدن ناامید کرد و بر التهاب بازار مسکن افزود.بنابراین تصمیم دولت برای تکمیل واحدهای نیمه‌کاره مسکن مهر که اغلب آنها با ۸۰ درصد پیشرفت تحویل دولت یازدهم شده بود، هرچند مناسب، اما دیرهنگام است و نمی‌تواند دردی را از دردِ بخش مسکن درمان کند؛ زیرا عمر دولت کفاف اتمام این پروژه را نخواهد داد؛ دولتی که هفت سال فرصت داشت تا پروژه مسکن مهر را به اتمام برساند، احتمالاً در چند صباح باقی‌مانده از عمر خود موفق نخواهد شد، پس اظهارات اسحاق جهانگیری در خصوص اتمام پروژه مسکن مهر تا پایان سال را نباید بیش از یک پروپاگاندای سیاسی در راستای تطهیر چهره دولت تلقی کرد.