پدیده‌ای به نام اشتغال ساعتی
گروه اقتصادی
پرداخت ساعتی به کارمندان هم مزایا و هم معایبی دارد. اینکه شرکت مورد نظر چه مسیری را طی می کند به صنعت و استراتژی کسب و کار هر شرکت بستگی دارد.
استخدام نیروی پاره وقت ممکن است مقرون به صرفه تر باشد زیرا کارکنان ساعتی واجد شرایط دریافت مزایای خاصی نیستند و از طرف دیگر نیز کارمندان همیشه استرس جدایی از مجموعه را داشته و به فردای خود امید چندانی ندارند.
البته بعد از دوران کرونا برخی از نیروها به دورکاری عادت کرده اند و برخی از کارمندان ممکن است انعطاف پذیری را ترجیح دهند. برخی از کارمندان به دلیل افزایش انعطاف پذیری، دستمزد ساعتی را ترجیح می دهند اما این دسته از شاغلان نیز باید به فکر تأمین شدن مخارج خود باشند و در بسیاری از موارد افراد متأهل نمی توانند چنین الگویی را برای کار انتخاب کنند. ترافیک به ویژه در نیمه دوم سال و هزینه های حمل و نقل و تلف شدن وقت و انرژی نیز عامل دیگری است که برخی از افراد را به سمت مشاغل به شیوه دورکاری واداشته است.
با توجه به گستردگی این نوع از مشاغل به بررسی بیشتر پرداختیم تاانواع این فعالیت‌ها را واکاوی و لزوم قوانین حمایتی این حوزه را مورد سنجش قرار دهیم. «رسالت» در بررسی این موضوع به گفت‌وگو با علی اصلانی، عضو کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور پرداخت که در ادامه می‌خوانید.
آقای اصلانی به عنوان اولین سؤال بیشتر شاهد حضور نیروی کار ساعتی یا اشتغال ناقص در کدام مشاغل هستیم؟
نیروی کار ساعتی یا اشتغال ناقص در صنوف و کارگاه مشاغلی که جنبه خدماتی دارند، بیشتر به چشم می‌خورد و در حوزه صنعت و شرکت‌های صنعتی کشور چندان دیده نمی‌شود.
افزون بر حوزه خدماتی کشور و براساس پیشرفت تکنولوژی، بسیاری از نیروهای کار کشور به صورت دور کاری اشتغال دارند. این افراد در خانه و از طریق شبکه‌های مجازی فعالیت خود را انجام می‌دهند. ممکن است میانگین فعالیت این افراد در منزل حدود ۴ الی ۵ ساعت باشد اما کارها انباشت نمی‌شوند و به سرانجام می‌رسند. چنین روندی مشخص می‌کند که ماهیت اشتغال ناقص یا نیمه وقت به میزان ساعت کاری آن نیست و در ارتباط با نوع خدمات و انجام فعالیت است.
آقای اصلانی در این باره توضیح بیشتری بدهید .
معلمانی که در مدارس غیر انتقاعی مشغول به تدریس هستند، طی یک هفته دو الی سه روز مشغول به کارند و به همین سبب بیمه‌شان با مشکل رو به رواست چراکه سازمان تأمین اجتماعی فعالیت نیمه وقت و ساعتی را برای رد شدن بیمه نمی‌پذیرد مگر آنکه کارفرما به سازمان تأمین اجتماعی نامه ارسال کند و سپس بازرسی از سازمان تأمین اجتماعی جهت مشاهده به محیط کار مراجعه کند تا فعالیت ساعتی فرد را بپذیرد. چنانچه از سوی بازرس سازمان تأمین اجتماعی کار نیمه وقت و ساعتی فرد پذیرفته شود، کافرما می‌تواند به میزان ساعت کار بیمه فرد را دریافت کند.
در بسیاری از موارد دیده شده که فرد شاغل بیمه نمی شود
یا پروسه بیمه او طول می کشد، نظر شما در این باره چیست؟
چنانچه کارفرما مراحل قانونی برای بیمه فرد مشغول به کار را به سرانجام نرساند، جریمه خواهند شد. ماهیت نیروی کار پاره وقت چنین است. بی‌شک منشی یک مطب پزشکی نمی‌تواند از ۸ صبح تا ۱۰ شب مشغول به کار باشد. نوع اشتغال او چنین است و با‌ساعت کاری کمتر اما وظیفه او به درستی و دقیق انجام میشود.
گسترش مشاغل ساعتی و دورکار
در قانون به چه نیروهایی ساعتی می گویند؟
نیروهای ساعتی به سبب آنکه به میزان ساعت کاری خود حقوق و مزایا دریافت می‌کنند، به نیروهای ساعتی معروفند. هرچه پیش‌تر می‌رویم، مشاغل حرفه‌ای تر و فضای الکترونیک گسترده‌تر میشود، دراین راستا ضرورت دارد تا قوانین ویژه این حوزه طرح و مصوب شود. اگر ۱۰ سال گذشته را با امروز مقایسه کنیم، این گستردگی را درک خواهیم کرد. در ۱۰ سال گذشته ۳۵ درصد از نیروی کار کشور در بخش خدماتی مشغول به کار بودند اما امروز ۵۳ درصد در حوزه خدمات اشتغال دارند. بی‌شک این امر به سبب گسترش صنعت الکترونیک و وابستگی مشاغل به شبکه‌های مجازی است.
لزوم طراحی اتوماسیون اداری آنلاین و پیشرفته
آقای اصلانی برخی از شرکت ها اتوماسیون اداری تشکیل داده و پلتفرمی میان دورکاری و نزدیک کاری را برای کارمندان مهیا کرده اند، نظر شما در این باره چیست؟
از مسیر اتوماسیون‌های شکل گرفته میان ادارات و شرکت‌های دولتی بسیاری از فعالیت‌ها بی‌آنکه نیاز به حضور افراد داشته باشند، در حال انجام هستند. درچنین فضایی نیاز است تا با علم زمان پیش برویم و قوانین جدید مطرح کنیم چراکه با گذشت زمان مشاغل سنتی به مشاغل حرفه‌ای تبدیل خواهند شد. دورکاری و مشاغل ساعتی در حال بوده و مشاغل حرفه‌ای متمایز از مشاغل سنتی است. دراین نوع از مشاغل کارگر و کارمند از ۸ صبح تا ۵ بعداز ظهر مشغول به کارنیستند و یکجا نمی‌نشینند. این نوع از مشاغل در بخش بازرگانی و فروش به چشم می‌خورد و خوشبختانه تاکنون پیشرفت خوبی داشته است.
در بخش خدمات، کشاورزی و ساختمانی ،قانون کار برای همه یکسان است
بخشی از اشتغال های دیگر مانند کارگران فصلی و ساختمانی نیز از قدیم به اشتغال ساعتی روی آورده و در این مدل هر روز به دنبال کارهستند، در ساماندهی این نوع از افراد چه راهکاری وجود دارد؟
کارگران ساختمانی، کارگران فصلی و کشاورزی تفاوتی با سایر کارگران ندارند و در قانون جمهوری اسلامی ایران به یک شکل‌از خدمات بهره مند می‌شوند. در بخش خدمات، کشاورزی و ساختمانی، قانون کار برای همه یکسان است. به طورمثال اگر یک کارفرما در بخش ساختمانی کمتر از حدمعمول به کارگر خود پرداخت کند، کارگر اجازه شکایت از او را خواهد داشت و می‌تواند به اداره کار مراجعه کند. اداره کار نیز به میزان نرخ دستمزد مصوب شورای عالی کار برای او رأی صادر خواهد کرد.
متأسفانه چندین سال است که بخش کشاورزی در حوزه فرهنگ‌سازی کار با مشکل مواجه است. در گذشته رونق کار‌کشاورزی بیش از پیش بود اگرچه کشاورزی نیز همچون سایر مشاغل از پیشرفت خوبی برخوردار بوده و امروز همچون گذشته سنتی نیست و در بسیاری از موارد به کمک ماشین آلات
انجام میشود. مشکلات بخش کشاورزی کم نیستند و مهم‌ترین‌شان کمبود آب و نبود آموزش کافی است. آموزش، لازمه کشاورزی موفق است چراکه نسبت به آب و هوا، خاک و منطقه هر شهر آموزش موفق متفاوت خواهدبود.
در بخش ساختمانی کشور ضرورت دارد تا نظارت دوچندان شود. واقعیت این است ساختمانسازی، ۳۶۵ شغل را همراه خود خواهد آورد. بنابراین با رکود ساختمانسازی، ۳۶۵ شغل دچار رکود خواهند شد. متأسفانه در شهرهای بزرگ نظارت دقیق بر ساختمانسازی صورت نمی‌گیرد و مجوز شهرداری و مجوز نقشه برداری گرفته نمی‌شود. این امر در بروز حادثه ناشی از کار بسیار اثرگذار است و مانع از اشتغال کارگران ساختمانی میشود.
می توان از دورکاری بهره برد
به گزارش خبرنگار «رسالت» بررسی های شرکت های بزرگ دنیا نشان می دهد، کرونا تجربه ای شده که بسیاری از شرکت ها به سمت استفاده از دورکاری کارکنان بروند اما در این دست از شرکت ها بیمه ومزایای رسمی و قانونی نیز لحاظ شده تا انگیزه کارگران برای ادامه کار حفظ شود.
البته مشاغل دورکار نیاز به زیرساخت های قوی در اینترنت و نرم افزارهای رایانه ای متعدد و اتوماسیون حرفه ای کار و سیستم هایی است که بتواند کارمند و کیفیت آن را رصد کند اما با توسعه علم و فناوری دنیا به سمت دورکاری رفته است، برخی از شرکت ها نیز به پلتفرم جذابی از حضور کاری و دورکاری رسیده تا رضایت حداکثری کارکنان را مهیا کنند.
علاوه بر آن اصرار بر حضور همه نیروهای کار باعث افزایش مصرف سوخت و مصرف برق در کشور شده و فشار بر دولت را برای تأمین سوخت و برق افزایش خواهد داد،آمارها نشان می دهد مصرف سوخت و مصرف برق از ابتدای مهر ماه افزایش یافته است، مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران، ضمن اشاره به افزایش مصرف برق در مهرماه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته گفته است: «یکی از اتفاقاتی که بعد از گذر فصل گرم و با شروع مهرماه شاهد آن هستیم رشد مصرف قابل توجهی است که در حامل انرژی برق رخ داده و روند متفاوتی به نسبت سال‌های گذشته داشته است. در این روز شاهد رشد ۱۱/۶ درصدی اوج بار مصرف برق بوده‌ایم.بازگشایی مدارس، مراکز آموزشی و از سر گرفته شدن کسب و کارها و فعالیت‌هایی که در فصل تابستان تعطیل بوده به دنبال تغییر ساعت فعالیت ادارات از مهمترین دلایل رشد مصرف برق در مهرماه سال جاری محسوب میشود.»
افزایش ترافیک، افزایش مصرف سوخت، افزایش مصرف برق و کاستن انگیزه کار در برخی از مشاغل که هزینه رفت و آمدبالایی را داشته باعث شده برخی از جوانان از کار دلسرد شده و یا به فکر مشاغل کاذب و پاره وقت بیفتند، به نظر می آید در آینده نظام اداری کشور ناگزیر ساعت شناور را در دستور کار خود قرار داده و از نظم سنتی و قدیمی که دستاوردی نیز نداشته است فاصله گرفته و خود را با استانداردهای روز کار در دنیا منطبق کند.
اشتغال ساعتی
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.