| گروه اجتماعی- مریم رمضانی |
شوربختانه ویروس کرونا هنوز سُر و مُر و گُنده است و ذره‌ای از مواضع پیشین خود عقب‌نشینی نکرده است. این ویروس با کلی دب دبه و کب کبه هر بار چهره تازه‌ای از خود را نمایان می‌سازد، اما در مورد شائبه افزایش ابتلای کودکان به این بیماری هم نمی‌توان از تغییر رفتار کرونای منحوس سخن گفت چرا که با عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی و بی‌توجهی نسبت به فاصله‌گذاری اجتماعی، هر گروه سنی به یک اندازه احتمال دارد در دام ویروس گرفتار شود و در این قاعده، هیچ‌کس حتی کودکان هم مستثنا نیستند و خطر بیخ گوش همه است. 

کووید ۱۹ در کودکان خفیف‌تر از بزرگسالان

پیش‌تر یافته‌ها و مشاهدات پژوهشگران حاوی چند نکته بود که مهم‌ترین آن به‌عنوان نقطه روشنی از دلِ تاریک یک ویروس میکروسکوپی، بسیار ارزشمند به شمار می‌رفت، اینکه درصد کمی از کودکان و خردسالان به کرونا مبتلا می‌شوند و یا ویروسی چنین جانگیر با همه یال و کوپالش تنها سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای را به کام مرگ می‌کشاند و کودکان در امانند.
 مدتی قبل هم متخصصان بیماری‌های عفونی دراین‌باره اتفاق‌نظر داشتند و حتی سیدمحمد جزایری، رئیس شبکه بیماری‌های ویروسی در مورد وضعیت ابتلای کودکان به بیماری کرونا این احتمال را رد نکرده بود که ممکن است «کودکان مبتلا شوند و ویروس وارد بدن این افراد هم بشود اما ایجاد علائم نکند. آخرین آمار نشان می‌دهد که ابتلا در آنان، پایین است.»
 تری لین استیلول، متخصص بیماری‌های عفونی کودکان در بیمارستان کودکان دانشگاه میشیگان هم با اذعان براینکه ما در حال حاضر هزاران مورد بیمار در سطح دنیا داریم و این احتمال وجود دارد که بسیاری از کودکان هم آلوده شده باشند، چنین گفته: «بیماری آن‌ها به حدی محدود و خفیف است که نیازی به درمان احساس نمی‌شود، یا اصلا این کودکان علائمی نشان نمی‌دهند که اطرافیان متوجه بیماری شوند.» کودی میسنر، یک متخصص بیماری‌های عفونی و استاد دانشکده پزشکی دانشگاه تافتز نیز براینکه بیش از ۸۰ درصد عفونت‌های
[ کروناویروس] بسیار خفیف بوده و  مقداری شبیه سرماخوردگی است، این فرضیه را مطرح کرده که کودکان نسبت به بزرگسالان علائمی خفیف‌تر دارند.
 بر اساس گزارشی که توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) منتشر شده، کووید ۱۹ در کودکان خفیف‌تر از بزرگسالان است و حتی ممکن است با علائم متفاوت‌تری مشخص شود. وب‌سایت If science هم در گزارشی جدیدترین یافته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها را ارائه کرده است. کارشناسان این آژانس داده‌های حدود دو هزار مورد مبتلا به کووید ۱۹ را از هر ۵۰ ایالت و چهار قلمروی ایالات‌متحده بین ۱۲ فوریه و ۲ آوریل جمع‌آوری و نتایج را تجزیه ‌و ‌تحلیل کردند.
 این داده‌ها شامل اطلاعات محدودی در مورد علائم، شرایط اساسی و وضعیت بستری در بیمارستان‌ها بود. کمتر از ۲ درصد از این موارد در بین کودکان ثبت شده بود. از میان کودکان مبتلاشده، کمتر از سه چهارم علائم بیماری تنفسی را تجربه کرده‌اند و این درحالی است که از هر ۱۰ بزرگسال آمریکایی ۹ بزرگسال بین ۱۸ تا ۶۴ سال بروز چنین علائمی را نشان می‌دهند. 

تعداد کمتری از کودکان به درمان شدید نیاز دارند
بررسی‌ها حاکی از آن است که در بین کودکان بستری در بیمارستان، اکثریت حداقل یک بیماری زمینه‌ای مانند بیماری‌های ریه و قلبی عروقی و یا بیماری‌های نقص سیستم ایمنی بدن مبتلا هستند. محققان می‌گویند «به نظر می‌رسد که علائم با افزایش سن، حتی در کودکان نیز بدتر می‌شود.» در بیش از ۲۵۰۰ مورد کودک مبتلا به کووید ۱۹، یک‌سوم از این موارد در کودکان بین ۱۵ تا ۱۷ سال رخ داده است و ۲۷ درصد از افراد آلوده بین ۱۰ تا ۱۴ سال. اگرچه کودکان آلوده به کووید ۱۹ ممکن است علائم کمتری تجربه کنند، اما بستری شدن در بیمارستان و مرگ هنوز  رخ می‌دهد. چندی پیش نیز  یک مطالعه بیش از ۲ هزار کودک مبتلا به ویروس در چین نشان داد در حالی که بیشتر آن‌ها علائم خفیف یا متوسط دارند، درصد کمی به ویژه نوزادان و کودکان پیش‌دبستانی نیز می‌توانند به شدت بیمار شوند.در این مطالعه که به صورت آنلاین در مجله Pediatrics منتشر شد، کودکان زیر ۱۸ سال را که از ۸ فوریه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های چین گزارش‌شده بودند مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دادند. تقریبا  بیش از یک‌سوم از این موارد با تأییدات آزمایشگاهی نمونه مثبت قطعی ابتلا به کرونا شناخته شده بودند و بقیه بر اساس علائم کودک، سیتی اسکن قفسه سینه، آزمایش خون و اینکه آیا کودک در معرض کروناویروس قرار داشته است به عنوان موارد مشکوک طبقه‌بندی شدند. در حدود نیمی از کودکان علائم خفیفی مانند تب، خستگی، سرفه، احتقان و احتمالا حالت تهوع یا اسهال داشتند و بیش از یک‌سوم – حدود ۳۹ درصد- نسبتا  بیمار بودند و علائم بیشتری از جمله سینه‌پهلو یا مشکلات ریه که با استفاده از سیتی اسکن نشان داده می‌شود و بدون تنگی نفس است را نشان دادند. حدود ۴ درصد اصلا  علائمی نداشتند.
 نتیجه اصلی این تحقیق ثابت کرده بود که کودکان نیز به کرونا مبتلا می‌شوند، تنها تعداد کمتری به درمان شدید نیاز دارند. این گزارش حاکی از این است که بیش از ۶۰ درصد از ۱۲۵ کودک که به شدت بیمار یا بحرانی شده‌اند در سن ۵ سال و جوان‌تر بودند. ۴۰ نفر از آن‌ها نوزادان زیر ۱۲ ماه بودند.نظریه مورد قبول در این تحقیق این است که «اکثر بچه‌ها ریه‌های سالم‌تری نسبت به بزرگسالان دارند.» بزرگسالان به احتمال زیاد در طول زندگی خود بیشتر در معرض آلودگی بوده‌اند و مبتلا به بیماری کروناویروس شدید می‌شوند، علاوه بر اینکه عامل افزایش سن با تضعیف سیستم ایمنی بدن همراه است.

افزایش موارد ابتلای کودکان در برخی استان‌ها
طی روزهای گذشته خبرهایی مبنی بر افزایش ابتلای کودکان به کرونا منتشر شده و براین اساس رئیس دانشکده علوم پزشکی تربت‌جام از جان‌باختن دو کودک بر اثر ابتلا به کرونا طی  سه روز گذشته خبر داده که یکی از کودکان جان‌باخته دوساله بوده است. محمدرضا افکار «عفونت سیستم بدن، تنگی نفس، تشنج ناشی از تب و اختلالات قلبی را از مهم‌ترین علل فوت کودکان مبتلا به ویروس» عنوان کرده و همزمان استاندار آذربایجان‌غربی نیز از کاهش سن جان‌باختگان بر اثر کرونا در این استان خبر داده، محمدمهدی شهریاری در چهل و چهارمین جلسه ستاد استانی مقابله و مدیریت بیماری کرونا تأکید کرده که «تا پیش از این، بیشتر فوتی‌های کرونا از سن بالا برخوردار بودند اما در هفته‌های اخیر شاهد کاهش سن فوتی‌های ناشی از کرونا هستیم.»
رئیس دانشگاه علوم پزشکی جهرم هم به ۱۰ کودک ۲ تا ۶ ساله‌ای اشاره کرده که در یک هفته اخیر به کرونا مبتلا شده‌اند و افزایش آمار ابتلای کودکان را نگران کننده توصیف کرده است. پیش‌تر نیز گزارش‌هایی درباره جان‌ باختن کودکان بر اثر کرونا در مناطق مختلف منتشر شده بود اما از یک هفته قبل شمار گزارش‌ها درباره ابتلای شدید به کرونا و جان‌باختن بر اثر آن در میان کودکان افزایش یافته است.از جمله این گزارش‌ها سخنان مراد ناصری، فرماندار شهرستان نهاوند است که ۱۸ خردادماه ضمن اعلام خبر ابتلای ۱۰ کودک نهاوندی به کرونا، هشدار داده که در حال حاضر کودکان و نوجوانان بیشتری در معرض تهدید و ابتلا به این ویروس قرار دارند.
ناصری ضمن بیان این هشدار در جلسه ستاد پیشگیری، کنترل و هماهنگی مقابله با کرونا ویروس نهاوند  گفته که از ابتدای موج نخست ویروس تا ابتدای خردادماه، ۲۷ کودک مشکوک به کرونا شناسایی شدند که از این تعداد، نتایج سه مورد مثبت اعلام شده اما از ابتدای خردادماه در کمتر از سه هفته تاکنون ۴۲ بیمار کودک و مشکوک به کرونا داشته‌ایم که نتایج آزمایش ۱۰ مورد مثبت اعلام‌شده است. علت این مسئله را از صاحب‌نظران جویا شدیم و پاسخی مشابه و مشترک دریافت کردیم، بازگشایی اماکن عمومی و کاهش محدودیت‌ها و تصور پایان کرونا، سبب شده خانواده‌ها کمتر از کودکانشان مراقبت کرده و با تشکیل صف‌های طولانی در فروشگاه‌های بزرگ عرضه مواد غذایی، جاده‌های پرترافیک منتهی به استان‌های شمالی کشور، ازدحام معابر، بازارها، مراکز خرید و مکان‌های عمومی، دورهمی های متداول سابق، رهاسازی دستکش‌ها و ماسک‌های آلوده در معابر و خیابان‌ها به روال عادی زندگی بازگردند. حال آنکه در بدو  ورود ویروس، خانواده‌ها برای مراقبت از کودکانشان حساسیت بیشتری داشتند. هم‌اکنون شاهد الگوهای رفتاری‌ای هستیم که برخلاف الگوهای بهداشتی توصیه‌شده توسط مراکز ستاد مبارزه با کرونا اعلام می‌شود، به همین علت بسیاری از افراد طبق موازین بهداشتی، نه مراقب خودشان و نه مراقب عدم رعایت اصول بهداشتی و پیامدهای رفتاری‌شان بر روی کودکان هستند. نتایج کلی و جمع‌بندی مطالعات مؤید این مسئله است که به‌طورکلی مردم ویروس کرونا را با تمامی ابعاد وحشتناکش فراموش کرده‌اند و به‌رغم شواهد بسیار درزمینه اهمیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی، خانواده‌ها حساسیت خود را نسبت به این ویروس از دست داده و سخت‌گیری‌های لازم را بر روی کودکان ندارند. 

آمار کودکان کرونایی بیشتر نشده، خانواده‌ها آگاه‌تر شده‌اند
«حمید عمادی»، رئیس بخش عفونی بیمارستان امام‌خمینی هم بر این عبارت‌ها تأکید کرده و در گفت‌وگو با« رسالت» توضیح می‌دهد: «از ابتدا هم کودکان به این ویروس مبتلا می‌شدند، فقط نوع ابتلای آنان خفیف بوده بنابراین رفتار کرونا فرقی نکرده، منتها در ماه‌های قبل حساسیت خانواده‌ها نسبت به این بیماری زیاد بود و کودکان را در معرض تهدید ویروس قرار نمی‌دادند و درعین‌حال نسبت به رعایت قواعد بهداشتی هم بسیار پایبند بودند اما اکنون همه مردم از کوچک و بزرگ و پیر و جوان بی‌خیال ویروس و پیامدهای ناگوار آن شده‌اند و البته در حال حاضر مبتلایان، کمتر بدحال شده و به ICU می‌روند چون از داروهایی استفاده می‌کنیم که تا حدودی در بهبود بیماری و کاهش عوارض آن مؤثر است. از طرفی خانواده‌ها آگاهی بیشتری پیدا کرده و به محض ظهور و بروز کوچک‌ترین علامت به پزشک مراجعه کرده و از تشدید بیماری جلوگیری می‌کنند. در اسفندماه هم تعداد کودکان کرونایی کم نبود اما تصور رایج این بود که سرماخورده هستند، درحال حاضر چنین تصوری وجود ندارد و خانواده‌ها با کوچک‌ترین نشانه و علامتی که در کودک بروز کند به مراکز بهداشتی مراجعه می‌کنند. به طورکلی هم آمار کودکان کرونایی نسبت به گذشته بیشتر نشده است. از طرفی باتوجه به اینکه رعایت پروتکل‌های بهداشتی به ۲۰ درصد رسیده باید هشدارهای لازم را هم مطرح کرد، هیچ کشوری در دنیا، موج اول بیماری‌اش دو کوهانه نبوده اما در ایران بالعکس است، یعنی در ابتدا بیماری شدید بوده و بعد از رعایت مردم، آمارهای صعودی، کاهش یافته و دوباره براثر عدم رعایت اصول بهداشتی و بی‌توجهی به فاصله‌گذاری‌ها این بیماری تشدید شده و آمارها افزایش‌یافته که باید مراقبت کرد. از سوی دیگر این حرف را نمی‌پذیرم که باید به ایمنی گله‌ای رسید چون این ایمنی مربوط به زمانی است که همه مردم به کرونا مبتلا شوند درحالی که در اکثر شهرهای ما حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد شهروندان به کرونا مبتلا شده‌اند و هنوز تا آن ایمنی جمعی یا گله‌ای فاصله زیادی داریم و اصلا نباید اجازه دهیم چنین اتفاقی رخ دهد. مطابق آمارها ۲ درصد افراد مبتلا به کرونا، جان خود را از دست می‌دهند و کشور ما هم ۸۰ تا ۸۵ میلیون جمعیت دارد که ۲ درصد جان‌باخته، یک‌میلیون و ۶۰۰ هزار نفر را شامل می‌شود و خدا نکند که به این نقطه برسیم. البته این نکته هم را باید در نظرداشت که ما نباید به دنبال اعمال محدودیت‌ها باشیم، چون درهرصورت نه مسئولان ما و نه مردم نسبت به گذشته آن‌قدر نگران نیستند و تمام ترس‌هایشان از این ویروس فروریخته و حتی عادت کرده‌اند به اینکه روزی ۵۰ تا ۶۰ نفر براثر ابتلا به این ویروس جانشان را از دست بدهند.»

کرونا، تفاوتی میان پیر  و جوان و کودک قائل نمی‌شود
«مسعود مردانی» هم به‌عنوان متخصص بیماری‌های عفونی در گفت‌وگو با« رسالت »تأکید می‌کند که «مردم دیگر از این ویروس نمی‌ترسند و بعد از بازگشایی مدارس و اماکن عمومی، کودکان بیشتر در خیابان‌ها و مغازه‌ها رفت‌وآمد دارند و یا به کلاس‌های زبان و فوق‌برنامه می‌روند و همین مسئله باعث شده این‌طور به نظر برسد که کودکان نسبت به گذشته بیشتر به کرونا مبتلا می‌شوند درصورتی‌که این‌گونه نیست. بعد هم باید در نظر داشت کرونا، تفاوتی میان پیر و جوان و کودک قائل نمی‌شود، از همان ابتدا هم هشدار دادیم، کودکان هم مبتلا می‌شوند. بنابراین ویروس تغییر رفتاری نداشته بلکه مردم میزان مراعاتشان کم شده و حتی به سفرهای غیرضروری می‌روند و دیگر اعتقادی به مباحثی نظیر فاصله‌گذاری اجتماعی ندارند. حتی بدون ماسک در مکان‌های عمومی تردد می‌کنند و همه این‌ها باعث می‌شود گردش ویروس شدت پیدا کرده و درصد ابتلای کودکان هم بالا برود. بنابراین تنها راهکاری که می‌تواند از میزان مبتلایان و قربانیان بکاهد، استفاده از ماسک است و این مسئله ثابت شده، یعنی اگر ۵۰ درصد شهروندان ماسک بزنند، موج دوم اپیدمی را تجربه نمی‌کنیم و احتمال دارد اپیدمی ۱۸ ماه به عقب بیفتد و تا آن موقع واکسن و داروی کرونا ساخته خواهد شد. در این بین برخی به ایمنی گله‌ای و جمعی دلخوش اند که در این صورت باید ۳۰ تا ۷۰ درصد مردم مبتلا شوند.»