اخبار ویژه »
شناسه خبر : 66498
پرینتخانه » اجتماعی, مطالب روزنامه, ویژه
تاریخ انتشار : 03 خرداد 1401 - 6:59 |
نقدی بر روند غیر اصولی هرس درختان در فضای سبز شهری
وقتی هرسِ اشتباه بلای جان درختان می شود
موضوع هرس سالانه درختان فضای سبز شهری به دلیل برخی اقدامات غیراصولی به یک معضل در حوزه حفظ محیط زیست تبدیل شده و صدای کارشناسان را درآورده است. افراط در هرس حاصلی جز خشکیدگی و یا ضعیف شدن درختان ندارد و این اقدام تنها در مورد درختان هرس پذیر به خاطر ایجاد فرم و برای درختان مثمر به منظور کاهش سطح رویش و افزایش میوه و یا حذف شاخه هایی که ممکن است به تاسیسات شهری مانند کابل های برق آسیب برساند توجیه دارد.
گروه اجتماعی
موضوع هرس سالانه درختان فضای سبز شهری به دلیل برخی اقدامات غیراصولی به یک معضل در حوزه حفظ محیط زیست تبدیل شده و صدای کارشناسان را درآورده است. افراط در هرس حاصلی جز خشکیدگی و یا ضعیف شدن درختان ندارد و این اقدام تنها در مورد درختان هرس پذیر به خاطر ایجاد فرم و برای درختان مثمر به منظور کاهش سطح رویش و افزایش میوه و یا حذف شاخه هایی که ممکن است به تاسیسات شهری مانند کابل های برق آسیب برساند توجیه دارد. هرسی که سال هاست در فضای سبز شهری رایج شده برای درختان شکنجه آور است و نتیجه ای جز کاهش توان فتوسنتزی گیاه و محروم کردن شهروندان از اکسیژن تولیدی ندارد.منتقدان می گویند، هرس‌های صورت گرفته طی سال‌های اخیر، تناسب تنه و تاج را بر هم زده است، هر درخت سالانه باید ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر رشد داشته باشد و ۳۵۰ لیتر آب و همچنین کود و تغذیه مناسب نیاز دارد، اما درختانی که دچار هرس سنگین شده اند با این شرایط به هیچ عنوان به دوران اوج خود بازنخواهد گشت. معمولا هرس درختان اهداف مشخصی دارد که اهم آن کنترل و سلامت گیاه، ایجاد تهویه در تاج درخت و شاخه‌ها، ایجاد تعادل در اطراف تنه اصلی به منظور دریافت اکسیژن و جلوگیری از ساییدگی شاخه‌ها و جوانسازی درخت و حذف شاخه‌های آفت‌زده، خشک و صدمه دیده است. هرس باید به صورت تدریجی انجام گیرد و نمی‌توان به یکباره کل شاخه‌ها حذف شود چراکه این امر سیستم هوایی و زیرزمینی درخت را بر هم می‌زند.
تحمیل هزینه های هنگفت
هرس سنگین، شوک بزرگی به گیاه وارد می‌کند و حتی در مواردی خشکیدگی درخت را به دنبال دارد و به هدررفت سرمایه منجر می شود. مسعود امیرزاده- کنشگر محیط زیست، پیش از آنکه به شیوه هرس درختان در فضای سبز شهری انتقاد کند، در مقدمه به این موضوع اشاره دارد که سال هاست در اغلب شهرهای کشور و حتی روستاها، به دلیل مدیریت غلط، گونه های نامناسبی در مناطق مختلف کشور کاشته می شود، این گونه ها شرایط بوم سازگاری ندارند و مجبوریم برای نگهداشت آنها منابع آب و خاک فراوانی صرف کنیم تا فضای سبزی را بدون پذیرش طبیعت در اختیار داشته باشیم و متاسفانه این بیماری به تمام پیکره ایران سرایت کرده است، به عنوان مثال در تهران بسیاری از گونه ها مثل چمن و گل های تزئینی متعلق به این منطقه جغرافیایی نیست اما سال هاست که با مصرف بی رویه آب های زیرزمینی و تحمیل هزینه های هنگفت به شهروندان، در این مسیر حرکت کرده ایم، بنابراین درختان ریشه دار و کهنسال را از دسترسی به منابع آب زیرزمینی قطع و چمنی را آبیاری می کنیم که ۱۰ دقیقه بعد تبخیر می شود و سرمایه سبزی برای شهرهای ما به شمار نمی رود. اما مدیریت غلط در حوزه فضای سبز بخش گسترده ای است که یکی از مهمترین آنها، هرس افراطی و نابجاست.»
امیرزاده در ادامه توضیح می دهد: «هر درختی تاج پوشش مخصوص به خود را دارد و هنگامی به شرایط تکاملی و کارکردهای طبیعی و واقعی می رسد که آن تاج پوشش را داشته باشد. وقتی درختی را به شکل افراطی و غیرعلمی هرس می کنیم، یعنی گیاه را از رسیدن به شرایط تکاملی و انجام وظایف طبیعی اش محروم کرده ایم. به عنوان مثال، اگر چنار و یا نارون را هرس کنیم، این درختان از نظر وجوه زیبایی شناسی سرشکسته و دچار نقص عضو شده و کارکردهای حیاتی شان را از دست می دهند. نارون درختی است که ذاتا نیاز به هرس شدید ندارد بلکه هرس آن تنها برای زیباسازی، فرم‌دهی و حذف شاخه‌های شکسته انجام می‌شود، اما با کاری که فضای سبز انجام داده، تعادل بخش هوایی و زیرزمینی درخت به هم خورده است.»
هنوز تعدادی از پرندگان، با ما در سطح شهر همزیستی دارند که برخی از آنها گونه های ارزشمندی به شمار می روند و برای پناه آوری و آشیانه سازی و زیستن جایی به جز فضای متراکم درختان ندارند، بنابراین پرنده ای که در فصل بهار لانه می سازد، به فضای متراکمی تکیه می کند تا از دید دشمنان طبیعی اش پنهان بماند و امیرزاده در این باره می گوید: « ما با تُنک کردن، فضای ایمن را از پرندگان گرفته ایم و به مرور زمان با نابودی زیستگاه پرندگان شهری، آنها را از دست خواهیم داد و این اقدام هم به لحاظ محیط زیستی و هم به لحاظ اخلاقی غلط است.»
هرس افراطی مساوی با خشکیدگی درخت
نکته دیگری که این کنشگر محیط زیست به آن اشاره دارد، هجوم آفات است: «گیاهان از همان مناطقی که هرس شده اند مورد هجوم آفات قرار می گیرند و بعد از مدتی، خشک شده و نابود می شوند. موضوع دیگر این است که اکنون در شرایطی قرار داریم که اغلب شهرهای ما به مضیقه آبی دچار هستند و حتی مضیقه هوایی نیز دردسرآفرین شده، آلودگی هوا همانطور که انسانها را با مشکل مواجه کرده، به گیاهان نیز آسیب رسانده است و باید به این فهرست، آلودگی خاک و افزایش دما را هم افزود. تمامی این عوامل که زمینه ساز رشد گیاه است، دچار افت منفی شده اند و گیاهان را مورد تنش قرار داده اند. اگر درختان در شرایط نرمال و سالمی قرار بگیرند و تمامی علائم حیاتی در کنارشان باشد، مشکلی نخواهد داشت و در صورت هرس افراطی بازهم خود را بازیابی و سرشاخه هایشان جوانه می زند اما وقتی درختانی که دچار تنش هستند را به شکل افراطی هرس کنید، دیگر تاب نمی آورند و خشک می شوند. در واقع تنش ها سبب شده گیاهان ضعیف شوند و نتوانند آن حجم سبزی که از دست داده اند را جبران کنند و در نهایت دچار خشکیدگی می شوند. بنابراین یکی از دلایل نابودی و خشکیدگی درختان شهری ما، هرس های افراطی است.»
امیرزاده می گوید: «ما مقوله ای به نام «بیومس» و یا حجم سبزینگی شهری داریم و به هنگام هرس، اگرچه درختان از ریشه قطع نمی شوند اما آن حجم سبزینگی شهر کاهش می یابد و چندان با قطع یک یا چند درخت تفاوتی ندارد. ممکن است در تعداد درخت اتفاقی نیفتاده باشد اما در حجم سبزینگی شهر دچار نقصان شده ایم. از طرفی هرس درخت معمولا از سوی کارگرانی انجام می شود که نه دانش و تخصصی در این حوزه دارند و نه اهمیتی قائل هستند و این هرس های افراطی و ناقص باعث شده شکل و شمایل درختان شهر بسیار زشت و دل آزار باشد. اما اصفهان تنها شهری است که در مدیریت فضای سبز درست عمل کرده و اجازه نداده هرس نابجایی اتفاق بیفتد، حال آنکه تقریبا در تمامی ایران چنین مسئله ای را شاهد هستیم و در گرگان آنقدر درختان چنار را هرس کرده اند که دچار بیماری شده اند و با یک باد می افتند. این نشان می دهد هرس ما غیرعلمی بوده، به گونه ای که درختان در مقابل وزش باد مقاوم نیستند.»
مثله کردن درختان!
این کنشگر محیط زیست معتقد است: «مدیریت غلط، به ناآگاهی برمی گردد درحالی که می توان در مقابل عقل و خرد و دانش تمکین و مدیریت را اصلاح کرد اما معمولا چنین اتفاقی رخ نمی دهد،
به این دلیل که رویه های غلط مدیریتی به تدریج به ساختار و منافع اشخاص و ارتباطات گره خورده است و معمولا عده ای شبه کارشناس هم توجیهات فنی را برای پاسخ به منتقدین ارائه می کنند. کارگران شهرداری چه در زمستان و چه بهار و تابستان در حال مثله کردن درختان هستند و آنها را از هستی ساقط می کنند و به این ترتیب سروشکل درختان به طرز ناجوانمردانه ای قطع می شود، در واقع تجارتی شکل گرفته و سرشاخه های درختان به عنوان مواد اولیه برای کارخانه های کمپوست و تولید چیپس چوب مورد استفاده قرار می گیرد. علیرغم آنکه در زمستان به بهانه خواب بودن گیاه، درخت را هرس می کنند، در بهار و تابستان هم برای آنکه تنور کارخانه های کمپوست درحال دمیدن است، به بهانه ای سرشاخه های سبز را غارت می کنند و با تداوم آن، عملا سرمایه های سبز شهر را از دست می دهیم.»
نشان دادن چراغ سبز به پیمانکاران تولید چیپس چوب
محسن موسوی خوانساری از فعالان محیط زیست نیز در گفت و گو با ما، به درآمدزایی از طریق هرس درختان و جمع آوری سر شاخه ها اشاره دارد و اینکه تولید چیپس چوب درخت برای گلخانه ها سودآور است: «شاید یکی از انگیزهها برای هرس افراطی، نشان دادن چراغ سبز به پیمانکاران تولید چیپس چوب است، درحالی که باید این موضوع مورد رسیدگی قرار گرفته و از هرس بی اندازه و نادرست جلوگیری شود.»
موسوی خوانساری توضیح می دهد که هرس درختان مثمر باید براساس اصول خاصی باشد تا به بهترین بازدهی برسد. متاسفانه درختان غیرمثمر در فضای سبز شهری به صورت غیرعلمی هرس می شود و کمتر از ده درصد یعنی حدود ۵ درصد درختان زیر خطوط انتقال برق قرار دارند ولی فضای بالایی ۹۵ درصد درختان آزاد است و احتیاجی به سر برداری شاخه ها نیست. در برخی مواقع گفته می شود، بارش برف باعث شکستگی درختان می شود اما در سال های اخیر که خبری از برف های سنگین نبوده و حتی در این صورت هم قابل دفاع نیست. به هر روی، شاخه های ۳ یا ۵ ساله را هرس می کنند و این اقدام باعث تاخیر در رشد شاخ و برگها می شود و امسال تازه در اواخر و یا اواسط اردیبهشت ماه درختان جوانه زده اند، درحالی که پرندگان و به ویژه گنجشک ها احتیاج به فضای سبز و لانه گذاری دارند و ابتدای بهار چنین امکانی برای آنها فراهم نمی شود.»
این فعال محیط زیست در بیان ریشه و علل این مسئله از دستورالعمل های شهرداری می گوید که مربوط به گذشته است و هنوز این دستورالعمل ها به روزرسانی نشده است: «در فضای سبز شهری درختان متنوعی وجود دارد که شیوه نگهداری و هرس آنها باید دارای آیین نامه و دستورالعمل خاصی باشد اما پیمانکاران فضای سبز طبق یک دستورالعمل قدیمی اقدام می کنند و از طرفی آموزش های لازم به شهرداری ها داده نشده و این پرسش هم مطرح است که مگر در شهرداری تهران چند کارشناس باغبانی وجود دارد و تا چه میزان اساتید باغبانی دانشکده های کشاورزی به معاونت فضای سبز آموزش می دهند؟
این معاونت باید از الگوهای موفق پیروی کند، به عنوان مثال شهرداری اصفهان به شکل فنی درختان را هرس می کند و باید از این شهر الگو گرفت. متاسفانه عملکرد درستی در این زمینه وجود ندارد و حتی در تهران، فصل بهار درختان را هرس می کنند، درحالی که هرس و جابه جایی درخت باید در فصل خواب درختان انجام شود.»
درخت یا شی تزئینی؟
نادر ضرابیان نیز از دیگر فعالان محیط زیست به ما می گوید: «شهرداری ها معمولا به درخت، به عنوان یک شی تزئینی نگاه می کنند و به رغم آنکه درختان دارای گونه ها و قد و قواره های مختلف هستند، به یک شکل و یک اندازه هرس می شوند، درحالی که ابتدا باید چیستی و وظایف پوشش گیاهی را درک کنیم، یکی از وظایف درختان، حفظ خاک در مقابل عوامل طبیعی و دیگری، جذب آب است و آب باران را به لایه های زیرزمینی برای ذخیره هدایت می کنند، کره زمین به این آب نیاز دارد و در واقع قسمتی از ساختار و سازوکار کره زمین است، همچنین درختان، زیستگاه بسیار مهم برای میلیاردها میلیارد زیستمند به شمار می روند. به عنوان مثال در کوه و کمرها و دشتها، گیاهان کوچک مرتعی و گونه هایی وجود دارد که میلیاردها زیستمند لابه لای آنها زندگی می کنند و ما به این اهداف بی توجه ایم، حال آنکه وقتی درختی در شهر می کاریم، اولین هدفمان حفظ خاک و سپس جذب آب است و نکته بعدی اینکه زیستگاهی برای زیستمندان است. یک درخت می تواند با سایه ای که ایجاد می کند، حرارت محیط را به نصف کاهش دهد و آب را حفظ کرده و اجازه تبخیر ندهد. از سوی دیگر پرندگان شهری لابه لای این درختان لانه گذاری می کنند اما متاسفانه درختان شهری را از تنه هرس می کنیم، که با چنین اقدامی امکان زیست از دیگر زیستمندان گرفته شده و حرارت شهر بالا می رود.»
این فعال محیط زیست تشریح می کند: «شهر تهران، چهارفصل است اما عملا سه فصل را نمی بینیم؛ شهرداری به جای آنکه اجازه دهد در فصل پاییز، برگ های رنگی روی درختان بمانند و آرامشی به مردم منتقل شود، به هرس روی می آورد و مردم تغییرات فصل پاییز را نمی بینند. در زمستان هم باتوجه به اینکه تمامی سرشاخه های اصلی و شاخه های ریز درخت قطع شده، برفی روی شاخه ها نمی نشیند و به این ترتیب در بهار هم فرصتی برای جوانه زدن و رشد وجود ندارد و بلافاصله تابستان از راه می رسد، بنابراین بهار هم به لحاظ بصری به چشم نمی آید.»
ضرابیان از عملکرد پیمانکاران شهرداری انتقاد کرده و می گوید: «آنها همواره با خرد کردن شاخه ها به دنبال کسب سود و درآمد خود هستند و مشکل اصلی این است که مدیریت با ساختار و اصول حاکم بر محیط زیست آشنایی ندارد و به طور مطلق به زیست محوری نمی اندیشد و از سیستم گردش خون زمین اطلاعی ندارد. در چنین شرایطی است که مافیایی شکل می گیرد و اگر قرار باشد این تفکر تغییر کند، مافیا اجازه نمی دهد، چون از سرشاخه های درخت کسب درآمد می کند.
بسیاری از درختان به دلیل هرس های بی قاعده و افراطی نابود و خشک شده اند. بی تردید شاخه هایی که در سطح شهر خطرناک و خشکیده است را باید هرس کرد، نه اینکه به کلی درخت را از تنه هرس کنند.»
موضوع هرس سالانه درختان فضای سبز شهری به دلیل برخی اقدامات غیراصولی به یک معضل در حوزه حفظ محیط زیست تبدیل شده و صدای کارشناسان را درآورده است. افراط در هرس حاصلی جز خشکیدگی و یا ضعیف شدن درختان ندارد و این اقدام تنها در مورد درختان هرس پذیر به خاطر ایجاد فرم و برای درختان مثمر به منظور کاهش سطح رویش و افزایش میوه و یا حذف شاخه هایی که ممکن است به تاسیسات شهری مانند کابل های برق آسیب برساند توجیه دارد. هرسی که سال هاست در فضای سبز شهری رایج شده برای درختان شکنجه آور است و نتیجه ای جز کاهش توان فتوسنتزی گیاه و محروم کردن شهروندان از اکسیژن تولیدی ندارد.منتقدان می گویند، هرس‌های صورت گرفته طی سال‌های اخیر، تناسب تنه و تاج را بر هم زده است، هر درخت سالانه باید ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر رشد داشته باشد و ۳۵۰ لیتر آب و همچنین کود و تغذیه مناسب نیاز دارد، اما درختانی که دچار هرس سنگین شده اند با این شرایط به هیچ عنوان به دوران اوج خود بازنخواهد گشت. معمولا هرس درختان اهداف مشخصی دارد که اهم آن کنترل و سلامت گیاه، ایجاد تهویه در تاج درخت و شاخه‌ها، ایجاد تعادل در اطراف تنه اصلی به منظور دریافت اکسیژن و جلوگیری از ساییدگی شاخه‌ها و جوانسازی درخت و حذف شاخه‌های آفت‌زده، خشک و صدمه دیده است. هرس باید به صورت تدریجی انجام گیرد و نمی‌توان به یکباره کل شاخه‌ها حذف شود چراکه این امر سیستم هوایی و زیرزمینی درخت را بر هم می‌زند.
تحمیل هزینه های هنگفت
هرس سنگین، شوک بزرگی به گیاه وارد می‌کند و حتی در مواردی خشکیدگی درخت را به دنبال دارد و به هدررفت سرمایه منجر می شود. مسعود امیرزاده- کنشگر محیط زیست، پیش از آنکه به شیوه هرس درختان در فضای سبز شهری انتقاد کند، در مقدمه به این موضوع اشاره دارد که سال هاست در اغلب شهرهای کشور و حتی روستاها، به دلیل مدیریت غلط، گونه های نامناسبی در مناطق مختلف کشور کاشته می شود، این گونه ها شرایط بوم سازگاری ندارند و مجبوریم برای نگهداشت آنها منابع آب و خاک فراوانی صرف کنیم تا فضای سبزی را بدون پذیرش طبیعت در اختیار داشته باشیم و متاسفانه این بیماری به تمام پیکره ایران سرایت کرده است، به عنوان مثال در تهران بسیاری از گونه ها مثل چمن و گل های تزئینی متعلق به این منطقه جغرافیایی نیست اما سال هاست که با مصرف بی رویه آب های زیرزمینی و تحمیل هزینه های هنگفت به شهروندان، در این مسیر حرکت کرده ایم، بنابراین درختان ریشه دار و کهنسال را از دسترسی به منابع آب زیرزمینی قطع و چمنی را آبیاری می کنیم که ۱۰ دقیقه بعد تبخیر می شود و سرمایه سبزی برای شهرهای ما به شمار نمی رود. اما مدیریت غلط در حوزه فضای سبز بخش گسترده ای است که یکی از مهمترین آنها، هرس افراطی و نابجاست.»
امیرزاده در ادامه توضیح می دهد: «هر درختی تاج پوشش مخصوص به خود را دارد و هنگامی به شرایط تکاملی و کارکردهای طبیعی و واقعی می رسد که آن تاج پوشش را داشته باشد. وقتی درختی را به شکل افراطی و غیرعلمی هرس می کنیم، یعنی گیاه را از رسیدن به شرایط تکاملی و انجام وظایف طبیعی اش محروم کرده ایم. به عنوان مثال، اگر چنار و یا نارون را هرس کنیم، این درختان از نظر وجوه زیبایی شناسی سرشکسته و دچار نقص عضو شده و کارکردهای حیاتی شان را از دست می دهند. نارون درختی است که ذاتا نیاز به هرس شدید ندارد بلکه هرس آن تنها برای زیباسازی، فرم‌دهی و حذف شاخه‌های شکسته انجام می‌شود، اما با کاری که فضای سبز انجام داده، تعادل بخش هوایی و زیرزمینی درخت به هم خورده است.»
هنوز تعدادی از پرندگان، با ما در سطح شهر همزیستی دارند که برخی از آنها گونه های ارزشمندی به شمار می روند و برای پناه آوری و آشیانه سازی و زیستن جایی به جز فضای متراکم درختان ندارند، بنابراین پرنده ای که در فصل بهار لانه می سازد، به فضای متراکمی تکیه می کند تا از دید دشمنان طبیعی اش پنهان بماند و امیرزاده در این باره می گوید: « ما با تُنک کردن، فضای ایمن را از پرندگان گرفته ایم و به مرور زمان با نابودی زیستگاه پرندگان شهری، آنها را از دست خواهیم داد و این اقدام هم به لحاظ محیط زیستی و هم به لحاظ اخلاقی غلط است.»
هرس افراطی مساوی با خشکیدگی درخت
نکته دیگری که این کنشگر محیط زیست به آن اشاره دارد، هجوم آفات است: «گیاهان از همان مناطقی که هرس شده اند مورد هجوم آفات قرار می گیرند و بعد از مدتی، خشک شده و نابود می شوند. موضوع دیگر این است که اکنون در شرایطی قرار داریم که اغلب شهرهای ما به مضیقه آبی دچار هستند و حتی مضیقه هوایی نیز دردسرآفرین شده، آلودگی هوا همانطور که انسانها را با مشکل مواجه کرده، به گیاهان نیز آسیب رسانده است و باید به این فهرست، آلودگی خاک و افزایش دما را هم افزود. تمامی این عوامل که زمینه ساز رشد گیاه است، دچار افت منفی شده اند و گیاهان را مورد تنش قرار داده اند. اگر درختان در شرایط نرمال و سالمی قرار بگیرند و تمامی علائم حیاتی در کنارشان باشد، مشکلی نخواهد داشت و در صورت هرس افراطی بازهم خود را بازیابی و سرشاخه هایشان جوانه می زند اما وقتی درختانی که دچار تنش هستند را به شکل افراطی هرس کنید، دیگر تاب نمی آورند و خشک می شوند. در واقع تنش ها سبب شده گیاهان ضعیف شوند و نتوانند آن حجم سبزی که از دست داده اند را جبران کنند و در نهایت دچار خشکیدگی می شوند. بنابراین یکی از دلایل نابودی و خشکیدگی درختان شهری ما، هرس های افراطی است.»
امیرزاده می گوید: «ما مقوله ای به نام «بیومس» و یا حجم سبزینگی شهری داریم و به هنگام هرس، اگرچه درختان از ریشه قطع نمی شوند اما آن حجم سبزینگی شهر کاهش می یابد و چندان با قطع یک یا چند درخت تفاوتی ندارد. ممکن است در تعداد درخت اتفاقی نیفتاده باشد اما در حجم سبزینگی شهر دچار نقصان شده ایم. از طرفی هرس درخت معمولا از سوی کارگرانی انجام می شود که نه دانش و تخصصی در این حوزه دارند و نه اهمیتی قائل هستند و این هرس های افراطی و ناقص باعث شده شکل و شمایل درختان شهر بسیار زشت و دل آزار باشد. اما اصفهان تنها شهری است که در مدیریت فضای سبز درست عمل کرده و اجازه نداده هرس نابجایی اتفاق بیفتد، حال آنکه تقریبا در تمامی ایران چنین مسئله ای را شاهد هستیم و در گرگان آنقدر درختان چنار را هرس کرده اند که دچار بیماری شده اند و با یک باد می افتند. این نشان می دهد هرس ما غیرعلمی بوده، به گونه ای که درختان در مقابل وزش باد مقاوم نیستند.»
مثله کردن درختان!
این کنشگر محیط زیست معتقد است: «مدیریت غلط، به ناآگاهی برمی گردد درحالی که می توان در مقابل عقل و خرد و دانش تمکین و مدیریت را اصلاح کرد اما معمولا چنین اتفاقی رخ نمی دهد،
به این دلیل که رویه های غلط مدیریتی به تدریج به ساختار و منافع اشخاص و ارتباطات گره خورده است و معمولا عده ای شبه کارشناس هم توجیهات فنی را برای پاسخ به منتقدین ارائه می کنند. کارگران شهرداری چه در زمستان و چه بهار و تابستان در حال مثله کردن درختان هستند و آنها را از هستی ساقط می کنند و به این ترتیب سروشکل درختان به طرز ناجوانمردانه ای قطع می شود، در واقع تجارتی شکل گرفته و سرشاخه های درختان به عنوان مواد اولیه برای کارخانه های کمپوست و تولید چیپس چوب مورد استفاده قرار می گیرد. علیرغم آنکه در زمستان به بهانه خواب بودن گیاه، درخت را هرس می کنند، در بهار و تابستان هم برای آنکه تنور کارخانه های کمپوست درحال دمیدن است، به بهانه ای سرشاخه های سبز را غارت می کنند و با تداوم آن، عملا سرمایه های سبز شهر را از دست می دهیم.»
نشان دادن چراغ سبز به پیمانکاران تولید چیپس چوب
محسن موسوی خوانساری از فعالان محیط زیست نیز در گفت و گو با ما، به درآمدزایی از طریق هرس درختان و جمع آوری سر شاخه ها اشاره دارد و اینکه تولید چیپس چوب درخت برای گلخانه ها سودآور است: «شاید یکی از انگیزهها برای هرس افراطی، نشان دادن چراغ سبز به پیمانکاران تولید چیپس چوب است، درحالی که باید این موضوع مورد رسیدگی قرار گرفته و از هرس بی اندازه و نادرست جلوگیری شود.»
موسوی خوانساری توضیح می دهد که هرس درختان مثمر باید براساس اصول خاصی باشد تا به بهترین بازدهی برسد. متاسفانه درختان غیرمثمر در فضای سبز شهری به صورت غیرعلمی هرس می شود و کمتر از ده درصد یعنی حدود ۵ درصد درختان زیر خطوط انتقال برق قرار دارند ولی فضای بالایی ۹۵ درصد درختان آزاد است و احتیاجی به سر برداری شاخه ها نیست. در برخی مواقع گفته می شود، بارش برف باعث شکستگی درختان می شود اما در سال های اخیر که خبری از برف های سنگین نبوده و حتی در این صورت هم قابل دفاع نیست. به هر روی، شاخه های ۳ یا ۵ ساله را هرس می کنند و این اقدام باعث تاخیر در رشد شاخ و برگها می شود و امسال تازه در اواخر و یا اواسط اردیبهشت ماه درختان جوانه زده اند، درحالی که پرندگان و به ویژه گنجشک ها احتیاج به فضای سبز و لانه گذاری دارند و ابتدای بهار چنین امکانی برای آنها فراهم نمی شود.»
این فعال محیط زیست در بیان ریشه و علل این مسئله از دستورالعمل های شهرداری می گوید که مربوط به گذشته است و هنوز این دستورالعمل ها به روزرسانی نشده است: «در فضای سبز شهری درختان متنوعی وجود دارد که شیوه نگهداری و هرس آنها باید دارای آیین نامه و دستورالعمل خاصی باشد اما پیمانکاران فضای سبز طبق یک دستورالعمل قدیمی اقدام می کنند و از طرفی آموزش های لازم به شهرداری ها داده نشده و این پرسش هم مطرح است که مگر در شهرداری تهران چند کارشناس باغبانی وجود دارد و تا چه میزان اساتید باغبانی دانشکده های کشاورزی به معاونت فضای سبز آموزش می دهند؟
این معاونت باید از الگوهای موفق پیروی کند، به عنوان مثال شهرداری اصفهان به شکل فنی درختان را هرس می کند و باید از این شهر الگو گرفت. متاسفانه عملکرد درستی در این زمینه وجود ندارد و حتی در تهران، فصل بهار درختان را هرس می کنند، درحالی که هرس و جابه جایی درخت باید در فصل خواب درختان انجام شود.»
درخت یا شی تزئینی؟
نادر ضرابیان نیز از دیگر فعالان محیط زیست به ما می گوید: «شهرداری ها معمولا به درخت، به عنوان یک شی تزئینی نگاه می کنند و به رغم آنکه درختان دارای گونه ها و قد و قواره های مختلف هستند، به یک شکل و یک اندازه هرس می شوند، درحالی که ابتدا باید چیستی و وظایف پوشش گیاهی را درک کنیم، یکی از وظایف درختان، حفظ خاک در مقابل عوامل طبیعی و دیگری، جذب آب است و آب باران را به لایه های زیرزمینی برای ذخیره هدایت می کنند، کره زمین به این آب نیاز دارد و در واقع قسمتی از ساختار و سازوکار کره زمین است، همچنین درختان، زیستگاه بسیار مهم برای میلیاردها میلیارد زیستمند به شمار می روند. به عنوان مثال در کوه و کمرها و دشتها، گیاهان کوچک مرتعی و گونه هایی وجود دارد که میلیاردها زیستمند لابه لای آنها زندگی می کنند و ما به این اهداف بی توجه ایم، حال آنکه وقتی درختی در شهر می کاریم، اولین هدفمان حفظ خاک و سپس جذب آب است و نکته بعدی اینکه زیستگاهی برای زیستمندان است. یک درخت می تواند با سایه ای که ایجاد می کند، حرارت محیط را به نصف کاهش دهد و آب را حفظ کرده و اجازه تبخیر ندهد. از سوی دیگر پرندگان شهری لابه لای این درختان لانه گذاری می کنند اما متاسفانه درختان شهری را از تنه هرس می کنیم، که با چنین اقدامی امکان زیست از دیگر زیستمندان گرفته شده و حرارت شهر بالا می رود.»
این فعال محیط زیست تشریح می کند: «شهر تهران، چهارفصل است اما عملا سه فصل را نمی بینیم؛ شهرداری به جای آنکه اجازه دهد در فصل پاییز، برگ های رنگی روی درختان بمانند و آرامشی به مردم منتقل شود، به هرس روی می آورد و مردم تغییرات فصل پاییز را نمی بینند. در زمستان هم باتوجه به اینکه تمامی سرشاخه های اصلی و شاخه های ریز درخت قطع شده، برفی روی شاخه ها نمی نشیند و به این ترتیب در بهار هم فرصتی برای جوانه زدن و رشد وجود ندارد و بلافاصله تابستان از راه می رسد، بنابراین بهار هم به لحاظ بصری به چشم نمی آید.»
ضرابیان از عملکرد پیمانکاران شهرداری انتقاد کرده و می گوید: «آنها همواره با خرد کردن شاخه ها به دنبال کسب سود و درآمد خود هستند و مشکل اصلی این است که مدیریت با ساختار و اصول حاکم بر محیط زیست آشنایی ندارد و به طور مطلق به زیست محوری نمی اندیشد و از سیستم گردش خون زمین اطلاعی ندارد. در چنین شرایطی است که مافیایی شکل می گیرد و اگر قرار باشد این تفکر تغییر کند، مافیا اجازه نمی دهد، چون از سرشاخه های درخت کسب درآمد می کند.
بسیاری از درختان به دلیل هرس های بی قاعده و افراطی نابود و خشک شده اند. بی تردید شاخه هایی که در سطح شهر خطرناک و خشکیده است را باید هرس کرد، نه اینکه به کلی درخت را از تنه هرس کنند.»
برچسب ها
درختان , هرس درختان
به اشتراک بگذارید
https://resalat-news.com/?p=66498
تعداد دیدگاه : دیدگاه‌ها برای وقتی هرسِ اشتباه بلای جان درختان می شود بسته هستند
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.