نفیسه امامی 
گرانی بی‌سابقه از حدود یک سال گذشته دامن برنج را گرفته  و حالا یکی از مهم‌ترین اقلام اساسی و پرمصرف غذایی خانوارها به ماده غذایی لوکس تبدیل شده است. قیمت برنج ایرانی در بازار، بدون توقف در حال افزایش است و مصرف‌کنندگان در هر خرید با قیمت‌های بالاتری مواجه می‌شوند که آن‌ها را به‌سوی خرید محصول غیرایرانی و یا حتی با کیفیت پایین‌تر سوق داده است.
تابستان امسال و زمانی که قیمت برنج در تهران از کیلویی ۶۰هزار تومان گذشت، بارها  بر این نکته تأکید شد که ممانعت از ورود برنج خارجی بر رشد قیمت آن افزوده است اما با رفع ممنوعیت از آذرماه همچنان روند رو به رشد قیمت برنج ادامه پیدا کرده و حالا صحبت از برنج کیلویی ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان در پایتخت عادی شده است. 
دلایل متعددی برای افزایش کنونی قیمت برنج طرح می‌شود که یکی از آن‌ها ممنوعیت فصلی واردات است. اصرار بر ممنوعیت واردات و ممنوعیت ترخیص برنج از مرداد تا آبان در زمان کاهش بارندگی، یکی از عوامل افزایش قیمت برنج است. ممنوعیت ترخیص برنج در ۴ ماه، قیمت برنج خارجی را در بازار افزایش داده که این مسئله هم قیمت برنج تولیدی را تحت تأثیر قرار داده است. خشکسالی و کاهش بارندگی در سال گذشته هم یکی دیگر از عوامل کمبود عرضه برنج درنظر گرفته می‌شود که باعث کمبود و گران شدن آن در بازار شده است. 
   گرانی بی‌سابقه برنج با کاهش عرضه 
یکی از فروشندگان برنج در تهران درباره رشد بی‌سابقه قیمت برنج به خبرنگار «رسالت» می‌گوید: در بعضی از مناطق شمالی تهران برنج کیلویی ۱۰۰ تا ۱۱۰  هزار تومان هم فروخته می‌شود. امسال به دلیل کاهش بارندگی، عرضه برنج با کاهش روبه‌رو شد و زمانی که عرضه کم و تقاضا زیاد شود، قیمت بالا می‌رود.
وی ادامه می‌دهد: به علت کمبود برنج ایرانی، طی دو ماه قیمت آن ۱۵ هزار تومان بالا رفته و واردات برنج خارجی، حدود هزار تومان قیمت آن را پایین آورده است. گرانی برنج تقصیر کشاورز نیست چون او محصول خود را در زمان برداشت به فروش رسانده و اکنون در دست افراد خاصی دپو شده است.
این فروشنده می‌گوید: در هرسال کشاورز اصرار برای فروش برنج خود داشت اما امسال خریداران با خواهش برنج را از کشاورز خریده‌اند چون عرضه کم بوده است.  
وی با اشاره به افزایش بی‌سابقه قیمت برنج می‌گوید: برنج هاشمی از شهریور تاکنون دو برابر شده است و از ۳۵ هزار تومان به ۶۵ هزار تومان رسیده است. دم‌سیاه دودی کیلویی ۸۱هزار تومان و هاشمی دودی ۶۸ تا ۷۰هزار تومان، قیمت لاشه معمولی ۴۲ هزار تومان و برنج نیم‌دانه ۳۵هزار تومان فروخته می‌شود. 
این فروشنده برنج اضافه می‌کند: خرید برنج به یک‌سوم کاهش پیدا کرده است و تقاضا برای خرید لاشه، نیم دانه و برنج خارجی زیاد شده است. احتمال دارد به علت فرارسیدن عید و نزدیکی ماه رمضان قیمت‌ها بازهم افزایش پیدا کند. 
 قیمت‌گذاری برنج توسط دلالان
کشاورزان سود  چندانی از گرانی برنج نمی برند و اغلب افزایش قیمت‌ها به جیب دلالان می‌رود. این افراد به‌طورمعمول برنج را نگه می‌دارند و با رشد نرخ‌ها آن را به بازار تزریق می‌کنند تا از این طریق سود مناسبی از فروش برنج به جیبشان وارد شود.
به گفته محمدجواد خاکزاد ،مشاور نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی، برنج در کارخانه‌های شالیکوبی استان‌های شمالی با بهترین کیفیت ۴۵ تا ۴۶ هزار تومان است و حداکثر هر کیلو برنج بوجار صفر با بسته‌بندی مناسب با قیمت ۵۰ هزار تومان باید به دست مصرف‌کننده برسد اما این اختلاف ۳۰ هزارتومانی ناشی از سودجویی واسطه‌ها و دلالان است.
اگرچه هزینه‌های تولید همچون حقوق و دستمزد، سم و کود کشاورزان افزایش پیدا کرده است اما محصول باید با سود معقول ۱۰ تا ۲۰ درصدی عرضه شود اما واسطه‌هایی میان تولیدکننده و مصرف‌کننده باقیمت‌های دلخواه اقدام به توزیع می‌کنند.
درحالی‌که قیمت برنج‌های پرمحصول و پرمصرف در خرده‌فروشی‌های تهران از ۷۰هزار تومان گذشته،  دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران، برنج در شمال کشور را در اختیار عده‌ای از دلالان عنوان می‌کند.
قاسم‌علی حسنی در گفت‌وگو با «رسالت» می‌گوید: بنکداران از شمال کشور برنج خریداری می‌کنند و فروشندگان هم هر قیمتی که بخواهند روی برنج می‌گذارند. ما هم از شرایط به وجود آمده ناراضی هستیم زیرا با بالا رفتن قیمت برنج سرمایه‌های ما کاهش پیدا می‌کند. 
وی ادامه می‌دهد: بنکداران در تعیین قیمت برنج هیچ نقشی ندارند. هرچقدر قیمت برنج پایین‌تر باشد به نفع بنکداران است چون میزان خرید را بالا می‌برد. 
حسنی اضافه می‌کند: طبق سنت هرساله از اول مرداد تا اول آذرماه واردات برنج ممنوع می‌شود و این موضوع یکی از عوامل مهم در بالا رفتن قیمت برنج بود. از سوی دیگر قیمت تمام‌شده برنج در شمال کشور با تورم کود، بذر، کارگر، نشا    و حمل‌ونقل بر گرانی برنج اثرگذار بوده است. 
دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران بابیان اینکه برنج جزء محصولاتی است که از حالا تا شهریور سال آینده برداشت نمی‌شود و دلالان هم بر این موضوع واقف هستند، می‌افزاید: این افزایش قیمت غیرمنطقی، غیرعلمی و غیرشرعی است که منشأ آن از شمال است. سایر نقاط کشور هیچ نقشی در گرانی برنج ندارند و نظاره‌گر هستند. 
حسنی ادامه می‌دهد: ما هر قیمتی که محصول را خریداری کنیم با ۳درصد سود به فروش می‌رسانیم. سازمان بازرسی باید پیگیر گرانی برنج باشد که توسط چه اشخاصی در حال انجام است. 
وی احتمال افزایش قیمت دوباره برنج را کم می‌داند و می‌گوید: هر کالایی تااندازه‌ای کشش برای افزایش قیمت دارد و وقتی برنج در سال جاری با افزایش صددرصدی مواجه شده است، بیش از این مقدار توانی برای گرانی مجدد در ماه‌های آینده ندارد.