نمایشگاه مجازی کتاب تهران؛ فرصت‌ها و تهدیدها
| معصومه شمسینی غیاثوند|
سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بر اساس اعلام شورای سیاست‌گذاری این نمایشگاه قرار بود بیست‌وششم فروردین‌ماه آغاز به کار کند، اما شیوع مهمان ناخوانده‌ای به نام کرونا مسئولان را بر آن داشت تا برگزاری این رویداد فرهنگی را به تعویق بیندازند. هرچند صحبت از برگزاری نمایشگاه کتاب به‌صورت مجازی هم مطرح می‌شود، اما این موضوع با چالش‌ها و انتقادهای بسیاری همراه است. برخی از فعالان کتاب و کتابخوانی برگزاری نمایشگاه به‌صورت مجازی را فرصتی می‌دانند که باید از آن بهره برد، اما برخی از کارشناسان کتاب هم معتقد هستند برگزاری نمایشگاه مجازی رونقی برای کسب‌وکار ناشران به همراه نخواهد داشت.
برای بررسی این موضوع «رسالت» با تعدادی از دست‌اندرکاران این حوزه به گفت‌وگو پرداخته که در ادامه می‌خوانید.
محمود آموزگار، نایب رئیس اتحادیه ناشران و
کتاب‌فروشان تهران، از منتقدان برگزاری نمایشگاه کتاب به‌صورت مجازی، این موضوع را ناشی از بی‌توجهی به ابعاد مختلف و گسترده آن می‌داند. این فعال فرهنگی خاطرنشان کرد: «شیوع کرونا مجموعه تغییرات اجباری را در دسترسی مخاطبان به کتاب ایجاد کرد، به‌نحوی‌که تعدادی از ناشران، کتاب‌های خود را از طریق تلفن و اینترنت فروختند، اما این کار هم رضایت چندانی در آن‌ها ایجاد نکرد. به همین دلیل اعتقاددارم ایجاد وقفه در برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، مشکلاتی را برای اقتصاد نشر ایجاد می‌کند.»
فریبرز خسروی، معاون کتابخانه ملی نیز در پاسخ به این پرسش که آیا نمایشگاه مجازی کتاب می‌تواند خسارات ناشران از عدم برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را جبران کند، پاسخ داد: « قطعا خیر، ما باید به سمت نوع دیگری از فعالیت در حوزه نشر حرکت کنیم. کتابخانه‌های عمومی می‌توانند با نویسندگان و ناشران وارد گفت‌وگو شده و اجازه نشر الکترونیک کتاب آن‌ها را در سطح کتابخانه‌های عمومی کشور بگیرند. زیرا اعتقاددارم این کار به کاهش مشکلات اقتصادی ناشران کمک خواهد کرد.»
بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی و هنری با گسترش ویروس کرونا این روزها از طریق فضای مجازی دنبال می‌شود. هومان حسن‌پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران می‌گوید: « اگر توانستند المپیک را اینترنتی برگزار کنند، نمایشگاه کتاب را هم می‌توانند به‌طور عادلانه اینترنتی برگزار کنند!» وی برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب را صدمه به بدنه اصلی ناشران می‌داند و می‌گوید: « نمایشگاه کتاب به‌این‌علت برگزار می‌شد که کتاب ویترینی نداشت؛ درواقع می‌خواستند مشکل کتاب نخواندن را حل کنند، اما وقتی کسی در دنیای مجازی بخواهد کتاب بخرد، همه ناشران را ارزیابی و بررسی نمی‌کند، بلکه کتاب‌های مدنظرش را جست‌وجو می‌کند و از ناشران معروف می‌خرد و تمام می‌شود.»مهدی سجودی، مدیر نشر مهر اندیش اما از موافقان برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب است و درباره ابعاد مختلف برگزاری نمایشگاه کتاب مجازی اظهار می‌دارد: «اتفاقا به نظرم به خاطر اینکه نمایشگاه کتاب به دلیل وضعیت فعلی برگزار نمی‌شود، خوب است که حرکتی مشابه در فضای مجازی صورت بگیرد و تجربه آن ارزش این را دارد تا فضای مطالعه در کشور همچنان پررنگ بماند. فکر می‌کنم اگر تمهیداتی را در نظر بگیرند تا فضای نمایشگاهی در فضای دیجیتال ایجاد شود، می‌تواند کمبودهای حوزه نشر در زمان کرونا را جبران نماید.» برگزاری برنامه‌های فرهنگی در حوزه کتاب و کتابخوانی با توجه به شرایط پیش‌آمده موضوعی است که بسیاری از فعالان فرهنگی با حفظ سلامت شهروندان بر آن تأکیددارند. حامد طراحی، فعال فرهنگی در حوزه کتاب و کتابخوانی از ایجاد برگزاری نمایشگاه کتاب به‌صورت مجازی استقبال می‌کند و می‌گوید: « با توجه به شرایطی که به دلیل گسترش ویروس کرونا وجود دارد برگزاری تجمعاتی مثل نمایشگاه امکان ندارد، برای همین مخاطبان حوزه نشر و کتاب که عمده آن‌ها را قشر جوان تشکیل می‌دهند نیاز به فضایی دارند که امکان تبادل کتاب و کتابخوانی فراهم شود.»وی ادامه داد: « در این ایام پویش‌های مختلف کتاب و کتابخوانی در فضای مجازی برگزار شد. با توجه به اینکه امکان برگزاری مراسم‌های مختلف فرهنگی وجود ندارد مخاطبان مختلفی از سراسر کشور و یا حتی خارج از کشور می‌توانند در این نمایشگاه مجازی شرکت کنند که منجر به ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی خواهد شد.»طراحی با اشاره به گسترش علم ارتباطات و فناوری‌های دیجیتال در کشور خاطرنشان کرد:
« ابزارهای ارتباطی مدام در حال تغییر و تحول است و باگذشت زمان شاهد شکل‌گیری برنامه‌های نوین خواهیم بود. همان‌طور که در سال‌های اخیر در بخش حمل‌ونقل، تغییر و تحول به وجود آمد و تاکسی‌های اینترنتی به ناوگان حمل‌ونقل شهری اضافه شدند و شهروندان به دلیل رفاه حاصل از آن استقبال خوبی داشتند، در حوزه کتاب و کتابخوانی نیز گسترش علم دیجیتال تغییر و تحولاتی ایجاد خواهد کرد که برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران می‌تواند تجربه موفقی در این زمینه باشد.»این فعال فرهنگی در حوزه کتاب و کتابخوانی با تأکید بر استفاده از فرصت‌ها در این شرایط برای رونق فرهنگ کتاب و کتابخوانی گفت:
« با پیشرفت علم و فناوری سال‌های آینده شاهد از بین رفتن نسخه‌های کاغذی کتاب خواهیم بود. با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر استفاده از فرصت‌های فضای مجازی، بهتر است از ظرفیت‌های فضای مجازی در حوزه کتاب و کتابخوانی بهره‌مند شویم زیرا اعتقاددارم اگر این فرصت‌ها ایجاد شود تولیدات کتاب هم باقیمت مناسب‌تری در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد.»
کتاب , کرونا , معصومه شمسيني غياثوند , نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران , نمایشگاه کتاب
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.