گروه اجتماعی
حسن روحانی در روزهای پایانی دولت تدبیر و امید بنا را بر تعریف و تمجید از خود و دستاوردهایش گذاشته و دیروز در ستاد ملی مبارزه با کرونا با ستایش اقداماتش در نظام سلامت، اظهاراتی را بر زبان آورد که در برخی بخش ها مقرون به واقع نبود و واضح است که برخلاف گفته‌های رئیس دولت، نمی توان کارنامه تدبیر و امید را در حوزه سلامت در تاریخ ایران بی نظیر توصیف کرد! 
پیش از تبیین و تحلیل توفیقات و کاستی های دولت روحانی در نظام سلامت گذرا به سخنان او اشاره می کنیم: رئیس جمهور اقدامات انجام شده در دولت خود در حوزه بهداشت از جمله طرح تحول سلامت را اقداماتی «بی‌نظیر از زمان حکومت هخامنشیان» در ایران خوانده و گفته ایران «یکی از دقیق‌ترین کشورها» در اطلاع‌رسانی آمار کرونایی بود و آمار مرگ و میر روزانه کرونا «بر مبنای یک استاندارد بین‌المللی» اعلام می‌شد.
روحانی تأکید کرد: «کار دولت در زمینه سلامت در تاریخ ایران بی‌نظیر بوده؛ تاریخ ایران را از زمان هخامنشیان ورق بزنید.»
رئیس دولت افزایش تخت‌های بیمارستانی از ۹۰ هزار به ۱۶۰ هزار و کاهش سهم بیماران از هزینه درمان به ۱۰ درصد در شهرها و ۵ درصد در روستاها را از جمله نتایج این طرح بيان کرد. 
طرح «تحول سلامت» در دوره وزارت حسن قاضی‌زاده هاشمی اجرا شد و او سال ۹۷ به دلیل کاهش بودجه این طرح و اختلاف با محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه، از مقام خود استعفا کرد.
روحانی در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: «در مخیله من نمی گنجد کسی درباره سه چیز شک کند؛ درباره برجام، تحولات دیجیتال و طرح سلامت. این سه از بدیهیات بود.»
او تأکید کرد: «در طول ۱۶ ماه شیوع کرونا دچار کمبود تخت نشدیم. دچار حیرتم نسبت به کسانی که درباره کرونا با لفاظی صحبت می‌کنند.»
طرح تحول نظام سلامت، محصول درایت همه بخش‌های نظام بود
در همین زمینه، «مهدی اسفندیار» از پژوهشگران نظام سلامت، منصفانه و به دور از هیجانات سیاسی به ادعاهای روحانی در گفت و گو با «رسالت» پاسخ گفته است. او در ابتدا به پرونده نظام سلامت اشاره کردو گفت: «ما در دوران کرونا دچار کمبود تخت نشدیم که بخشی از این مسئله مرهون طرح تحول نظام سلامت است و اگر آن  ۲۵ هزار تخت ایجاد نمی شد امروز بی تردید دچار بحران می شدیم. در کنار نقدهایی که به این دولت در بسیاری از حوزه‌ها وارد است، ما به عنوان کارشناس این حق را نداریم که اگر دستاوردی بوده آن را انکار کنیم. نکته مهم این است که اگر امروز قرار بود آن ۲۵ هزار تخت در نظام سلامت ما ساخته شود، رقمی حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان در شرایط تحریم و گرفتاری بودجه نیاز بود، لذا این بخش از طرح تحول سلامت، قطعا خیر ماوقع بود و این محصول درایت همه بخش‌های نظام بوده است و مقام معظم رهبری به این بحث تأکید داشتند، بنابراین نمی توانیم بگوییم صرفا یک وزیر یا یک دولت و وکیل در این حوزه اقدام کرده اند.»
اسفندیار در ادامه نقدی را به این سخن رئیس دولت وارد دانسته که گفته است، «کار دولت در حوزه سلامت در تاریخ ایران بی نظیر بوده»: «این‌که ایشان از تاریخ ایران می گویند، قابل نقد است، چرا که می توانیم هواپیمای جت بخریم و بگوییم از زمان غارنشینی و هخامنشیان، تاکنون ما هواپیمای جت را برای اولین بار خریداری کرده ایم. این مثال فی ذاته خوب نیست اما معتقدم عملکرد دولت روحانی در حوزه سلامت از برجستگی های برخوردار است، ولی در روزگاری که قاضی زاده هاشمی، وزیر اسبق بهداشت به ضعف ها و مشکلات طرح تحول واقف بود و می توانستیم با رقم‌های بسیار کم و تا جایی که می دانم، با حدود ۱۰ درصد افزایش نرخ تعرفه ها کمک کند تا مشکلاتی را که مجری طرح تحول، بر آن وارد دانسته را برطرف و به سامان برساند، ریل عوض شد و به سرانجام نرسید. بعد از آن کسانی سر کار آمدند، که از همراهان و تأمین کنندگان منابع و مشوقان اجرای طرح بودند ولی به استناد و به استشهاد تمام خبرهایی که در آن موقع مطرح بود، طوری با این مسئله مواجه شدند که انگار آنان را صنمی با این طرح نبوده است. لذا فکر می‌کنم در یک رقابت نانوشته ای که وزیر فعلی با وزیر قبلی داشت، نه تنها طرح تحول، اصلاح نشد بلکه به نوعی از آن عبور کرد و بیشتر دلایل سیاسی را در این بخش مرتبط می دانم و از سوی دیگر، تنزل طرح تحول سلامت به عنوان طرحی که مورد وفاق هر سه قوه بوده و نسبت دادن آن به یک فرد یا یک نفر اشتباه است و باید طرح را در همه ابعاد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آن بررسی کرد و دید در روزگاری که زیرمیزی غوغا می کرد و زندگی مردم را به تباهی کشانده بود، در آن شرایط تلاش برای کاهش پرداختی مردم، چه اقدام خوب و اثربخشی بوده و معتقدم اگر در این طرح، کنترل و هماهنگی بیشتری در بخش تأمین منابع و سیستم پرداخت و قانون‌مداری صورت می گرفت و یا اصلاحاتی انجام می شد و با سیاست‌های ابلاغی و برنامه توسعه همگام می شد، بی تردید نتایج بسیار درخشانی را کسب می کردیم. طرح تحول سلامت میوه درختی بود که با رفتن قاضی زاده هاشمی، کال چیده شد و برکت و نتیجه آن همین بیمارستان‌هایی است که اگر نبود، آمار رسمی کشته شدگان ما به ۲۰۰ هزار نفر هم می رسید، لذا در کنار نقدهایی که به طرح تحول و مدیریت دولت در عرصه کرونا وارد است، باید به این هم فکر کنیم که اگر طرح تحول که محصول همه بخش‌های نظام بوده، اجرایی نمی شد، امروز در حوزه کرونا، چند هزار کشته بیشتر داشتیم.»
 دولت، کشور را به جایی رساند که دیگر قرنطینه هم پاسخگو نبود
این پژوهشگر حوزه سلامت، در ارتباط با نحوه عملکرد دولت روحانی در بخش کرونا هم مواردی را مطرح کردوگفت: « نقش کارشناسان و مشاوران بسیار حائز اهمیت است، کارشناسان و مطالبه گران و نظریه پردازان و مشاورانی که اطلاعات غلطی را به حسن روحانی داده اند در این بخش بسیار ضعیف عمل کرده اند. همان نظرات کارشناسی ضعیفی که متأسفانه در فضای مجازی منتشر می شد که ما برای کووید، درمان داریم، همان نظراتی که القا کردند این بیماری نمی تواند از «اچ. وان. ان. وان» خطرناک‌تر باشد و ما آن را جمع می کنیم! رئیس دولت متولی تمامی بخش‌هاست از اقتصاد و سلامت تا کسب و کار و غیره و مشاورانی که به ایشان در حوزه کرونا مشورت داده اند، بسیار کم اطلاع و بی دانش بوده اند و این سبب شد، روحانی بگوید از شنبه همه چیز به روال عادی بازمی گردد.
 در این شرایط مقام معظم رهبری، پرچمدار مبارزه با کرونا شدند و همه دستگاه‌ها از مساجد و امامزاده‌ها و حتی حرم مطهر رضوی را مجاب کردند که همراهی داشته باشند و در نشست ها و دیدارهای خودشان پروتکل ها را رعایت کردند اما عملکرد دولت به دلیل مشاوره‌های غلط به همه ارکان نظام منتقل و موجب شد ساده انگاری صورت بگیرد و دولت و وزرا کشور را به مرحله ای رساندند که دیگر قرنطینه هم پاسخگو نبود و اگر بخواهم نمره ای به این دولت بدهم، قطعا از ۲۰ نمره، ۵ می دهم اما این را هم بگویم که برخلاف سایر مراجع خبری این اجازه را به خود نمی دهم که ایران را با آمریکا یا آلمان و برزیل مقایسه کنم، وظیفه دارم تحلیل و بررسی کنم که کشوری مثل ویتنام و بحرین و افغانستان و عراق در مواجهه با کووید چه برخوردی داشته اند؟ وقتی اقتصادهای همسان با خودمان را در نظر می گیرم، متوجه می شوم که الگوهای بسیار موفق تری در عرصه کرونا وجود داشته است. در حال حاضر وضعیت اقتصادی ویتنام در قیاس با ما که تحریم هستیم، چندین پله پایین تر است و به رغم این مسئله، توانسته کرونا را به خوبی مدیریت کند که برخی می گویند در این کشورها انسجام سیاسی وجود دارد، این درست است و دولت برای برخی از تصمیمات نیاز به هماهنگی ارگان های دیگری دارد که این هماهنگی در کشور ما بوده و اگر همراهی یا هماهنگی از سوی ارگانی صورت نگرفته، باز این ارگان‌ها زیرمجموعه دولت بوده اند. باتوجه به شرایط تحریم و الگوهای بیرونی و با فرض این‌که خزانه دولت خالی بوده و فقط همان یک میلیارد یورویی که از صندوق توسعه ملی برای مبارزه با کرونا اختصاص داده اند، در دسترسمان بوده باشد، بازهم عملکرد دولت بسیار بد بوده است و اگر بخواهم اشتباهات استراتژیک این دولت را نام ببرم باید شما را به سخن معاون درمان وزیر ارجاع بدهم که گفته تا خردادماه کووید را جمع می کنیم، این‌ها اسفندماه حجم سنگینی از تجهیزات پزشکی را سفارش می دهند که کارشناسان می گویند واردات این محموله ۶ ماه طول می کشد و اگر واقعا تا خردادماه قرار بوده کرونا را جمع کنند که فقط ۶ ماه واردات تجهیزات پزشکی به طول می انجامد! و یا بخشی از این پول را ارجاع می دهند برای پروژه‌های نیمه تمام در صورتی که خودشان همزمان اعلام می کنند بیمارستان‌های خصوصی ما تعطیل شده اند که اگر این اتفاق افتاده باشد که از بخش خصوصی خرید خدمت کنید. از سوی دیگر نقش شبکه بهداشت را به هیچ انگاشته اند و در واقع متولی این بخش را به اشتباه، بخش «درمان» گذاشتند و حتی در توزیع تجهیزات می بینیم که فشارهای سیاسی پررنگ است و بعضا بر نظرات کارشناسی ارجحیت می یابد. لذا در بحث مقابله با کرونا، دولت استراتژی و وزارت بهداشت هم تمرکز ندارد و رئیس دولت و وزیر بهداشت جرئت برقرار کردن دیالوگ با کارشناسان را ندارند و بیشتر در قالب مونولوگ سخنرانی می کنند.»
 روحانی، سمبل تعارض منافع در تاریخ کشورداری ایران است
اسفندیار در بخش پایانی اظهاراتش به اقداماتی که دولت باید در حوزه نظام سلامت به آن توجه می کرد اما غفلت شد، پرداخت و بيان داشت: «بزرگ‌ترین غفلت در این حوزه؛ پرونده الکترونیک سلامت بود که دریچه ای برای اعمال قانون و افزایش کیفیت و حتی ریل گذاری برای عدالت در دسترسی مردم و افزایش حق نظارت عمومی بر کاهش خطاهای پزشکی است و در نهایت این ابزار، کار سیاست‌گذاری را برای اثربخشی منابع هم می تواند تسهیل کند. بحث دیگر هم که در این مورد مطرح بوده راهنماهای بالینی است و افسوس که تنها رئیس جمهور حقوقدان کشور، ۸ سال از فسادی به نام تعارض منافع در نظام سلامت غافل شده است. احساس می کنم حسن روحانی رئیس جمهوری بود که نه تنها با تعارض منافع مبارزه نکرد بلکه به این مسئله در همه ابعاد آن شدت بخشید. 
در ساختار نظام سلامت ما، تعارض منافع وحشتناکی وجود دارد و به نوعی در این سیستم عرف شده است و با صراحت اعلام می کنم که بعد از انقلاب، هیچ رئیس جمهوری به اندازه روحانی به تنور تعارض منافع ندمیده بود و ایشان سمبل تعارض منافع در تاریخ کشورداری ایران است. این مسئله از این حیث که سیاست‌ها را به انحراف می برد و تمرکز مدیران را برای انجام وظیفه در سیستم اداری به حاشیه می برد، مهم است اما آنقدر که ناکارآمدی و تصمیمات غلط بر سیستم اداری ما ضربه زده، تعارض منافع ضربه نزده است. 
در حال حاضر اگر بخواهیم قوانین مخرب کشور را که به ظاهر برای اصلاح امور در حوزه صندوق های بازنشستگی تصویب شده احصاء کنیم، به صورت عددی حدود یک میلیون هزار میلیارد تومان خسارت به بار آورده و این عدد در صندوق بازنشستگی حدود ۴۲۰ هزار میلیارد تومان، خسارت دیده لذا در بحث تعارض دولت روحانی کاری نکرد و در بحث ناکارآمدی هم بد عمل کرد.»