حانیه مسجودی
پس از روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا مواضع ضد ایرانی به قوت دوران ترامپ باقی ماند و حتی پس از مشخص شدن سیاست‌های رئیس‌جمهور جدید این کشور در قبال ایران مواضع کشورهای اروپایی که تا پیش از آن ذهن و زبانشان گیج می‌زد، هدفمند به سمت فشار علیه ایران حرکت را آغاز کرد.دقیقاً پس از مشخص شدن مواضع بایدن نسبت به ایران و شرط آمریکا برای بازگشت به برجام مبنی بر اجرای تعهدات از سوی کشور ما، غربی‌ها نیز پس از یک دوره سکوت و انفعال به‌منظور حمایت از آمریکا برای بازیابی قدرت ازدست‌رفته در دوران ترامپ، حال از خطرناک بودن گام‌های کاهش تعهدات ایران سخن می‌گویند. سخنی تهی از هرگونه مبانی حقوقی و رسمی و بدون استناد به مدرک و قانون مشخص.
 نتیجه ۵ سال انفعال و ۵ ماه مقاومت
اکنون ۵ سال از امضای برجام توسط ۱+۵و نزدیک به ۳ سال از خروج آمریکا از برجام می‌گذرد. جمهوری اسلامی ایران یک سال بعد از خروج آمریکا از این توافق گام‌های ۵ گانه کاهش تعهدات خود را اجرا کرد و طرف اروپایی نیز در این مدت با اظهار بهانه‌های واهی اعم از شرایط تحریمی و فشارهای آمریکا،  شرکت‌های آن‌ها از اجرای تعهداتشان مثل سابق سرباز زدند و اکنون از این شانه خالی کردن ۵ سال می‌گذرد. اما پس از روی کار آمدن بایدن مجلس شورای اسلامی کشورمان تصمیم گرفت که این گام‌های کاهشی را جدی‌تر و کارشناسی‌تر بررسی کند. درنتیجه پیشنهادات مختلف در قالب طرح مجلس نیز به قانون تبدیل شد و طبق آن ایران غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم را آغاز کرد. اقدامی که تا پیش‌ازاین در برجام ممنوع اعلام‌شده بود. اما همین تصمیم نیز کاملاً قانونی و بر اساس بندهای مندرج در برجام گرفته شد. در برجام تأکید شده است که اگر طرفین به تعهدات خود عمل نکنند، طرف مقابل می‌تواند تعهدات خود را اجرایی نکند.
پس از غنی‌سازی ۲۰ درصد اورانیوم، طبق قانون مجلس ایران اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را که حسن روحانی به‌منظور اعتمادسازی برای غربی‌ها تصویب کرده بود، متوقف کرد و کشورهای غربی ازجمله انگلستان، آلمان و فرانسه و به دنبال آن‌ها آمریکای از برجام خارج‌شده رفتار ایران را خطرناک تلقی کردند و گفتند که ایران برجام را نقض کرده و این توافق دیگر وجاهت قانونی ندارد! این در حالی است که خروج آمریکا از برجام وجاهت آن را برای اروپایی‌ها زیر سؤال نبرد. چرا؟ به این دلیل که تمام رفتارهای آن‌ها طبق یک برنامه‌ریزی مشترک برای فشار به ایران طراحی‌شده و اروپا سعی دارد رفتارهای خصمانه خود را پشت هیکل و هیبت نداشته آمریکا پنهان کند. اما حواسشان نیست که تمام زوایای رفتار و گفتار آن‌ها را می‌بینیم.در هفته‌های اخیر نیز تروئیکای اروپایی سعی داشتند قطعنامه‌ای را در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران به تصویب برسانند اما خبر آمد که از تصویب آن عقب‌نشینی کردند. نظام سلطه نیز با در دست داشتن بیشتر رسانه‌های جهانی این اقدام را امتیازدهی و فرصت دوباره اروپا به ایران برشمرد. اما این انصراف دقیقاً در شرایطی صورت پذیرفت که جمهوری اسلامی به طرق مختلف و از زبان مقامات ارشد خود اعلام کرده بود که در صورت تصویب چنین قطعنامه‌ای غنی‌سازی را حتی به ۶۰ درصد نیز می‌رساند و اقدام متقابلش شدیدتر از مواد قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» خواهد بود. درنتیجه علت انصراف اروپایی‌ها از تصویب این قطعنامه پی بردن به جدی بودن ایران در اجرایی کردن تهدیدها بود. زیرا آن‌ها اجرای قانون مجلس را ولو باوجود پالس‌های مخالف از داخل دیدند.
بدون لغو تحریم‎، از مذاکره خبری نیست
در همین راستا یک منبع آگاه ایرانی به شبکه خبری العالم گفت تا زمانی که تحریم‌های آمریکا علیه ایران برداشته نشود، هیچ‌گونه مذاکراتی بین واشنگتن و تهران برگزار نخواهد شد.
این منبع آگاه اضافه کرد: «تفسیر غربی‌ها درباره اظهارات رئیس‌جمهور و وزیر خارجه ایران درباره طرح جدید، اشتباه بوده و هیچ‌گونه طرح جدیدی برای مذاکره با واشنگتن وجود ندارد.»
وی ادامه داد: «موضوع “گام در مقابل گام” برای آغاز مذاکره با واشنگتن از سوی مقام‌های ارشد ایران رد شده و تا زمانی که تحریم‌ها علیه ایران برداشته نشود هیچ‌گونه مذاکره‌ای با واشنگتن انجام نخواهد شد.»دولت «جو بایدن» رئیس‌جمهور جدید آمریکا پس از ورود به کاخ سفید اعلام کرد که تنها زمانی به توافق هسته‌ای با ایران بازخواهد گشت که نخست ایران کاهش تعهدات خود را متوقف کرده و کاملاً به تعهداتش پایبند شود.
مقامات جمهوری اسلامی در واکنش به این درخواست واشنگتن تأکید کرده‌اند که آمریکا نخست از برجام خارج‌شده و تنها پس از پایبندی کامل به برجام و راستی آزمایی آن از سوی ایران، کاهش تعهدات برجامی خود را بازخواهد گرداند.مقام‌های آمریکایی طی روزهای اخیر موضوع مذاکره با ایران درباره برجام را مطرح کرده‌ و گفته‌اند که این مذاکره درباره بازگشت دوجانبه به برجام است.
تهران تأکید کرده که بازگشت آمریکا به برجام هیچ نیازی به مذاکره و وساطت نداشته و تنها پایبندی کامل واشنگتن به تعهدات خود تحت برنامه جامع اقدام مشترک باعث توقف کاهش تعهدات برجامی ایران خواهد شد.
هیچ تماسی با آمریکا نداشته و نداریم
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز صبح روز گذشته در نشست خبری خود با خبرنگاران تأکید کرد: هیچ تماس مستقیم و غیرمستقیمی با آمریکا در ارتباط با موضوعات برجامی و غیر برجامی نداشته و نداریم.
وی در پاسخ به سؤالی در مورد سفر وزیر خارجه ایرلند به تهران و برخی از اظهارنظرها مبنی بر اینکه در جریان این تماس‌ها گفته می‌شود سیگنال‌هایی بین ایران و آمریکا ردوبدل شده است، تأکید کرد: موضوع ایران و آمریکا موضوع پالس و ارسال سیگنال نیست بلکه درواقع موضوع اجرای مؤثر مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل و رفع مؤثر تحریم‌ها از سوی آمریکا است و این‌ها احتیاج به پالس، سیگنال و گمانه‌زنی ندارد.
آمریکا هنوز اقدامی درزمینهٔ رفع تحریم‌ها حتی بر روی کاغذ هم انجام نداده است
خطیب زاده همچنین در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه آیا بازگشت آمریکا به برجام نیازمند انجام مذاکراتی بین دو کشور نیست و اگر چنین نیازی وجود داشته باشد ایران حاضر به مذاکره با آمریکا است، گفت: آمریکایی‌ها هنوز قدم اول را نیز برنداشته‌اند و همان‌طور که پیش‌ازاین گفته‌ایم آن‌ها باید اقدام به رفع مؤثر تحریم‌ها علیه ملت ایران کنند. آن‌ها هنوز اقدامی در این زمینه حتی بر روی کاغذ هم انجام نداده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: ما سه مرحله را گفته‌ایم؛ تعهد قطعی به تعهدات و اجرای مؤثر آن‌ها، رفع تحریم‌ها و بعد بازگشت به برجام. شاید این مسیر هماهنگی‌هایی را نیاز داشته باشد که مسیر این هماهنگی‌ها مشخص است و در برجام تمام جزئیات نوشته‌شده است. دولت فعلی آمریکا باید از اتوبانی که برعکس رانندگی می‌کند، برگردد و در مسیر درست حرکت کند.
 طرح گام‌به‌گام بازگشت به برجام مبتنی بر خط و مشی اعلامی ایران نیست
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به این سؤال که آیا ایران طرح گام‌به‌گام را برای شروع مذاکره با آمریکا قبول خواهد کرد، گفت: پیش‌ازاین دراین‌ارتباط صحبت کرده‌ایم. ایران هیچ‌گاه طرح گام‌به‌گام را دریافت نکرده است و چنین طرحی مبتنی بر خط و مشی که ایران اعلام کرده است، نیست.خطیب زاده ادامه داد: بین ایران گفت‌وگوی مستقیم و یا غیرمستقیمی نیست چراکه برجام مسیر را روشن کرده است و درواقع مسیر در این زمینه روشن است.درنتیجه موضع ایران کاملا مشخص است و جا هیچ چانه‌زنی وجود ندارد. لغو تحریم‌ها الزامی و اجرای کامل تعهدات تروئیکای اروپایی و آمریکا در برجام نیز کاملا روشن است. همان‌طور که بارها تأکید شده هیچ گفت‌وگو و مذاکره جدیدی با آمریکا یا سایر کشورها درمورد برجام جدید صورت نخواهد گرفت و کسانی که ناقض برجام هستند باید آن را احیا و اجرا کنند.