«منصور» الگوی زیست مقاومتی
معین ضابطی
سینمای دفاع مقدس در طول دوران انقلاب اسلامی فرازوفرودهای بسیاری داشته و بر اساس شرایط کشور فیلمهای باکیفیت و گاها بیکیفیتی بر روی پرده سینماها رفته که نشان میدهد این ژانر آنچنانکه بایسته و شایسته است مورد اقبال قرار نگرفته و ظرفیتهایش بهدرستی استفادهنشده است. در این میان فیلمهایی هم هستند که با نگاهی مفهومی واقعیتهای جنگ را به تصویر کشیدهاند.
«منصور» فیلمی است که نگاهی دارد به بخشهایی از زندگی شهید ستاری و طراحی و تولید اولین جنگنده کاملا ایرانی ساختهشده که در آن بخشهای ناگفته از هشت سال دفاع مقدس روایتشده است. کارگردان این فیلم سیاوش سرمدی است که در دو دهه گذشته بهعنوان مستندسازی مسلط و حرفهای شناختهشده و فیلم منصور نخستین تجربهاش در حیطه فیلم بلند داستانی محسوب میشود. نام این فیلم در ابتدا «اوج ۱۱۰» بود که برای حضور در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر به نام «منصور» تغییر کرد.
منصور یک روایت جدی از توانایی و خودباوری در فیلمهای ایرانی و بهعبارتیدیگر، نشانهای پررنگ از سینمای رو به پیشرفت است.
این فیلم داستان ابتکار، مقاومت و ایستادگی ارتش است در سالهایی که با دستخالی میبایست آسمان کشور را حفظ میکرد و منصور، موفق در بازنمایی این دوران است. اگرچه بحرانها و کشمکشهای فیلم اندک و برخی صحنههایش شبیه یک مستند غیر دراماتیک است اما در سینمای خموده و کمفروغ این سالها این فیلم با روایت خاصش، سرشار از محاسن است و موفق به خلق روایتی جاندار از کالبد تاریخی خود میشود. منصور آنقدر حرف برای گفتن دارد که برخی او را شبیه نسخه دیدنی «فورد علیه فراری» میدانند.
«منصور ستاری» در خلال جنگ ایران و عراق به مدت هشت سال فرمانده نیروی هوایی ایران بود و بنا بر شرایط خاص ایران و تحریمهای بسیار، برای خرید تسلیحات و هواپیماهای جنگی با مشکلات جدی روبهرو میشود و در این میان ستاری تصمیم میگیرد تا به تعمیرات و تولیدات هواپیماهای جنگی در داخل کشور روبیاورد و متخصصان داخلی این رشته را بسیج و تشویق به حضور در کشور و خدمت به ایران کند . تصمیمی که از طرف برخی لایههای مدیریتی دولت، مجلس و دلالان داخلی مورد استقبال قرار نمیگیرد. در این فیلم قهرمان فیلم همان «منصور ستاری» فرمانده شهید نیروی هوایی ارتش است. شخصیتی که در منش ، رفتار و دیسیپلین از کلیشههای رایج دفاع مقدس فاصله جدی دارد. او انسانی کاریزما، جذاب، باهوش، آوانگارد و پیشرو است که با حجم سنگینی از مانعتراشیهای برخی مدعیان مواجه است اما بنا به روایت فیلم با حمایت مقام معظم رهبری که در آن زمان در جایگاه ریاست جمهوری بودند بیشترین خدمات را در سختترین شرایط به کشور میکند.
دفاع مقدس و ماجرای تحریم و اتفاقات سخت دوران ابتدایی انقلاب مملو از سوژههای نابی هستند که میتوان آنها را برای مخاطب امروز بازگو کرد و از بسیاری از آنان برای حل مشکلات کشور الگو گرفت. منصور یک حرف بزرگ برای گفتن دارد و آن اینکه چگونه در دوران تحریم با تکیهبر توان داخلی، بایستیم و نفس بکشیم و در مسیر پیشرفت حرکت کنیم. منصور درحالیکه روایت دهه ۶۰ است اما انگار همان مسئله « ایران ۱۴۰۰» هم هست و درعینحال نقشه راهی برای عبور جامعه تحتفشار تحریم از موانع داخلی ، خارجی و دالانهای تودرتوی فساد و وابستگی است. منصور نماد بارز تولید، پشتیبانیها و مانع زداییها هم هست.
فیلمی که به زیبایی تلاش ارتش مکتبی و فرماندهی نخبه همچون منصور ستاری را برای احیا و توسعه نیروی هوایی کشور روایت میکند و موانع متعددی که با آنها روبهرو میشود را به تصویر میکشد.
این فیلم برخلاف بسیاری از آثار مشابه ملاحظهای در به نمایش گذاشتن مانعتراشیها و فسادهای دولتی در دوران دفاع مقدس ندارد و به زیبایی نشان میدهد که بزرگترین مانع عبور از تحریمها همین حلقههای تودرتوی فساد و وابستگی برخی عناصر داخلی است. شهید ستاری، فرمانده فقید نیروی هوایی ارتش ازجمله کسانی بودند که به گواه بسیاری از همرزمان و امرای ارتش، نگاه نافذ و عمیقی به توسعه و اقتدار کشور در مقطعی مانند جنگ تحمیلی داشتند . او با عبور از موانع خارجی و داخلی نیروی هوایی کشور را به سمت خودکفایی هدایت میکند و تبدیل به الگوی زیست مقاومت در جامعه تحریمی میشود. منصور نشان میدهد در شرایطی که بیشترین سنگاندازیهای داخلی بر سر راه ستاری و یارانش انجام میشد، لحظهای از مسیر پیشرفت ، خودکفایی و خوداتکایی عقب ننشستند و منحرف نشدند. نکتهای که رهبری در ابتدای گام دوم انقلاب همچنان بر آن تکیه میکنند و معتقدند: علاج قطعی تحریم تکیهبر توان داخلی است نه عقبنشینی برابر آمریکا.بر اساس آمار و نظرسنجیهای ارائهشده در خصوص برنامههای نوروزی تلویزیون، ۴۲ درصد مردم فیلمهای سینمایی را از تلویزیون تماشا کردند. بر این اساس ۵۵ درصد فقط فیلمهای ایرانی و
۲۱ درصد فقط فیلمهای خارجی را دیدند و ۲۴ درصد نیز ، هم به تماشای فیلمهای ایرانی و هم خارجی نشستند. بر اساس این آمار فیلم سینمایی «تکتیرانداز» که برای نخستین بار از سیما پخش شد، با ۵۱ درصد مخاطب در صدر فیلمهای سینمایی پرمخاطب قرار گرفت. به نظر میرسد بعد از نمایش موفق تلویزیونی فیلم سینمایی «تکتیرانداز» در ایام نوروز، نمایش عمومی منصور نیز بهعنوان یک روایت واقعی از تولید، پشتیبانیها و مانع زداییها در سختترین شرایط جنگی میتواند علاوه بر استقبال مخاطبان تقویتکننده روحیه ملی در این شرایط سخت تحریمی و اقتصادی باشد.
سیاوش سرمدی , فیلم سینمایی , فیلم منصور , معین ضابطی
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.