مقام رضوان بالاترین معنای سلطان
گروه فرهنگی
قرآن کریم بهترین منبع برای بیان مقام اهلبیت علیهمالسلام است؛ زیرا تنها قرآن است که میتواند اهلبیت علیهمالسلام را بهطور کامل به انسان معرفی کرده و انسان را بهسوی آنها هدایت کند: «إنَّ هذَا الْقُرْآنَ يَهْدي لِلَّتي هِيَ أَقْوَم؛ همانا اين قرآن خلق را به راستتر و استوارترين طريقه هدايت میکند.» و تنها ولایت اهلبیت علیهمالسلام استوارترین (اقوم) طریق است. امام در اصل قرآن ناطق است و قرآن در اصل امام مکتوب؛ این دو ترجمان یکدیگرند و انس گرفتن با قرآن برای مایی که امام معصوم را از نزدیک ندیدهایم یکی از بهترین طرق برای دست یافتن به شمایلی از وجود معصومین است.
مقام مُلک
یکی از مقاماتی که خداوند متعال به امامان معصوم علیهمالسلام داده است مقام «سلطنت و فرمانروایی بزرگ» است؛ که به آن مقام مُلکی[در مقابل مقام ملکوتی] گفته میشود و همان قدرت تصرف در ظاهر عالَم است. هرچند اصل ملک و پادشاهی از آن خداست ولی گاه خدا آن را براساس شایستگی، به برخی عنایت میکند. قرآن کریم درباره حضرت سلیمان و درخواست او از خدا چنین میفرماید: «قالَ رَبِّ اغْفِرْ لی وَ هَبْ لي مُلْكاً لا يَنْبَغی لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدی إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّاب؛ گفت: پروردگارا! مرا ببخش و ملک و سلطنتی به من عطا کن که بعد از من سزاوار هیچکس نباشد، که تو بسیار بخشندهای!» بهیقین، حکومت و سلطنت حضرت سلیمان گسترده و وسیع ولی مربوط به زمان خودش بوده است؛ ازاینرو، هیچ منافاتی با حکومت جهانی امام زمان علیهالسلام در آینده جهان ندارد زیرا حکومت امام زمان علیهالسلام، هم گستردهتر است و هم ازنظر ویژگیها با حکومت حضرت سلیمان تفاوت دارد.
بعد از درخواست حضرت سلیمان و موفقیت وی در امتحانهای الهی، خدا به او ملک و پادشاهی را بخشید. بر این اساس، بدون هیچ ظلم و ستمی، پادشاهی سلیمان جهانی شد. از آثار این ملک و سلطنت این بود که خداوند باد را در اختیار او قرار داد، که به امر او به هرجایی که میخواست بهآرامی جریان مییافت. همچنین شیاطین را در نقش کارگزارانی مانند بنّا، برای ساختن بناها و گروهی برای غوّاصی در دریا، در اختیار او قرار داد. به او گفتار پرندگان آموخت و در زمین قدرت و عزّت یافت و بهطورکلی هر چیزی را در اختیار وی قرار داد.
ملک عظیم
خداوند با درخواست و امتحان، ملکی درخور حال حضرت سلیمان به او داد؛ اما در مقام معرفی اهلبیت علیهمالسلام، بدون اینکه درخواستی باشد، از «ملک عظیم» سخن گفته است: «وَ آتَيْناهُمْ مُلْكاً عَظيما؛ و به آنها ملک و سلطنتی بزرگ عطا کردیم.» منظور از این ملک عظیم بهیقین چیزی فراتر از مقام فرمانروایی ظاهری و دنیوی است. بهعبارتدیگر، خدا قدرت تصرف در همه موجودات را به اهلبیت علیهمالسلام داده است که در برخی روایات از آن بانام مقام امامت یادشده است.
هرچند ظاهر آیه قرآن، در مورد پیامبران بنیاسرائیل است ولی با توجه به روایات ذیل آیه و همچنین سیاق آیات و تفسیر آیه به آیه، منظور از «آل ابراهیم»، پیامبر خاتم صلیالله علیه و آله و اهلبیت علیهمالسلام هستند. پس خداوند متعال ملک عظیم و پادشاهی بزرگ را در اختیار این خاندان قرار داده است. هرچند هیچکدام از معصومان به خاطر موانعی که سر راه آنها بود نتوانستند حکومت و پادشاهی ظاهری [مانند حضرت سلیمان] داشته باشند؛ ولی این مسئله، نفیکننده مقام مُلکی آنها نیست.
بیگمان ملک و پادشاهی که خدا در اختیار چهارده معصوم علیهمالسلام قرار داده است، بسیار گستردهتر و بیشتر است. براین اساس، اهلبیت علیهمالسلام قدرت تصرف و انجام کارهای خارقالعاده رادارند و معجزهها و کارهای شگفت از سوی آنان، به دلیل داشتن همین مقام است؛ هرچند ایشان از این قدرت درجایی استفاده میکنند که اذن الهی را در آن دریابند. وقتی خدا زبان پرندگان را به حضرت سلیمان میآموزد، بهیقین به امام رضا علیهالسلام نیز زبان حیوانات و پرندگان را آموخته است؛ پس او، ضامن آهو نیز میشود. اساسا جلوه این سلطنت و فرمانروایی الهی بر تمام مخلوقات خدا و از سوی ذات اقدس خدا، در امام رضا جلوه ویژهای دارد.
وقتی خدا باد را در اختیار حضرت سلیمان قرار میدهد بهیقین بالاتر از آن را در اختیار امام رضا علیهالسلام قرار داده است که قدرت دارد نقش دیوار را تبدیل به شیری صاحب روح کرده و به او دستور دهد. اینها موارد معدودی است که امام از قدرت خود استفاده میکند؛ زیرا از سویی امام مأمور بهظاهر است، یعنی مانند انسانهای عادی زندگی میکند و از سوی دیگر، ائمه علیهمالسلام فقط درجاهایی از چنین قدرتی استفاده میکنند که اذن الهی در آن باشد. ماجرای نماز باران حضرت و استجابت دائمی دعای ایشان نیز ما را به یاد مقام فرمانروایی الهی ایشان میاندازد. مأمون در حالی میخواست با بیتأثیر نشان دادن دعای امام ایشان را نزد مردم از اعتبار ساقط کند که از اساس ابروباد و مه وخورشید همه گوشبهفرمان اماماند. هر بار که بارانی میبارد بهواسطه فیض امام معصوم و انسان کامل است که به مقام خلیفهاللهی دستیافته؛ بدون وجود انسان کامل هیچ فیضی از منبع لایزال فیض الهی به سمت خلق سرازیر نمیشود. گو اینکه امام رضا در این مقام خصلت عجیبتری هم دارد که در بیان عالمانه حضرت آیتالله جوادی آملی جلوه حیرتانگیزی دارد. این عالم بزرگ میفرماید: «هیچ موجودی از هیچ موجود دیگری راضی نمیشود، مگر به وساطت مقام امام هشتم؛ هیچ انسانی به هیچ توفیقی دست نمییابد و خوشحال نمیشود، مگر به وساطت مقام رضوان رضا سلاماللهعلیه؛ و هیچ نفس مطمئنهای به مقام راضی و مَرضی بار نمییابد، مگر به وساطت مقام امام رضا! او نه چون به مقام رضا رسیده است، به این لقب ملقّب شده است؛ بلکه چون دیگران را به این مقام میرساند، ملقب به رضا شد. ممکن است در بین آحاد امت کسانی باشند که به مقام رضوان راه پیدا کنند؛ چون پایانبخش سوره مبارکه فجر که فرمود: «یا أیَّتُهَا النَّفسُ المُطمَئِنَهُ ارْجِعِی إلی رَبِّکِ راضِیَهً مَرضِیَّه» مخصوص ائمه نیست، شامل سایر انسانهای ملکوتیمنش هم میشود. ممکن است در بین امت کسانی باشند که دارای نفس مطمئنه و نائل به مقام راضِیَهً مَرضِیَّهً بشوند، اما رضا نخواهند بود! آنها جزء امتاند، ولی امام رضا واسطه است که چنین افرادی در بین امت به مقام راضِیَهً مَرضِیَّهً راه پیدا میکنند.»
بیجهت نیست که مردم ایران از دیرباز امام هشتم را سلطان میخوانند و از افزودن به جلال و شکوه حریمش خسته نمیشوند؛ چه شکوهی که خداوند در قلب و ذهن مردم برای او ساخته، بسیار فراتر از اینها است. چه این مقام که رضایت تمام مخلوقات منوط به رضایت کسی باشد؛ بالاترین معنایی است که میتوان برای واژه و مفهوم سلطنت متصور شد.
روز زیارت مخصوص
بیست و سوم ذیالقعده، به روایتی روز ولادت و روز مخصوصی برای زیارت امام رضاست. هرچند روز ولادت او یکجور خاصی است. چون او خودش ولادت مردم است. میآیند حرم و متولد میشوند. در نوروز، در تابستان، در تعطیلات، در گرفتاریها، در دلگرفتگیها. به هر بهانه میآیند مشهد و آن روز انگار روز ولادت ما است و حرم گویی ولادت ما را جشن گرفته. روز ولادت او، روزی که به دنیا آمد برای ما خیلی قابلتصور نیست. دنیا مگر حرم او نیست؟ او ولادت ما، دنیای ما است. حتی همانکه سالی یکبار میآید مشهد و سه روزی میماند و بار روی دوشش را خالی میکند و بعد میرود سوی خودش، دنیای اوست. روز ولادت امام رضا برای مردم ترکیب نامأنوسی است؛ چراکه ما دنیا را با او شناختهایم. حرم آسمان است….
امام رضا(ع)
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.