گروه فرهنگی
شبکه سوم سیما در ماه رمضان امسال ابتکار مهمی به خرج داد و بر خلاف رویه معمول و سال های گذشته و پرمخاطب‌ترین بازه در بهار قرآن را به محفلی قرآنی اختصاص داد. تقریبا اکثر فرهیختگان و اندیشمندان کشور بر این موضوع اتفاق نظر دارند که طی این سال‌ها نسبت به قرآن، حرکت جدی رسانه ای و برنامه سازی های موفق، به ندرت صورت گرفته است و در قامت شبکه های  تلویزیونی ملی و سراسری، دستاورد در خور توجهی وجود نداشته است. برنامه محفل با حضور اکثریت قریب به اتفاق قاریان و حافظان و فعالان قرآن کریم و با حمایت همه جانبه جامعه قرآنی کشور تولید شده از پرمخاطب‌ترین شبکه سیما به سمع و نظر بینندگان رسید. این امر مبارک، می تواند سرآغاز مسیر تازه و روشنی برای برنامه‌سازی تلویزیونی با محوریت کلام الله مجید باشد. ویژگی محفل تفاوت آن با روند کلیشه‌ای و یکنواخت برنامه‌سازی برای ایام ماه مبارک رمضان بود؛ برنامه‌ای با اجرای رسالت بوذری با ساختاری جدید روی آنتن آمد. در ادامه گفت‌وگوی ما با برخی از دست‌اندرکاران این برنامه را می‌خوانید.
سید محمدحسین هاشمی گلپایگانی؛ تهیه‌کننده برنامه: ایده محفل از آنجایی آمد که ما به دنبال ساخت برنامه ای  بودیم که با محوریت قرآن باشد. برداشت ما این بود که به هر حال قرآن از برنامه های تلویزیونی فاصله دارد و برنامه قرآنی شکیل و درخور شان قرآن در تلویزیون جمهوری اسلامی نداریم. ما به دنبال این بودیم که برای ماه مبارک رمضان، یک برنامه قرآنی با مخاطب بالا و جذاب داشته باشیم.
ما به یک قاری جوان نیاز داشتیم که نسل جوان به این موضوع توجه کنند و البته بسیار خوشخوان و توانمند باشد که آقای حامد شاکرنژاد رو انتخاب کردیم. نیاز به یک پیشکسوت حوزه قرآن داشتیم که حاج احمد ابوالقاسمی را انتخاب کردیم که البته بسیار قاری خوبی هستند. دنبال یک روحانی بودیم تا در عین این که قرائت و تلاوت قرآن داریم، مفاهیم قرآن را انتقال بدهد. به حاج آقای قاسمیان رسیدیم که یک روحانی هستند که با نسل جوان در ارتباطند و خودشان دانشگاهی هستند و در دانشگاه شریف درس خوانده اند.
با توجه به این استدلال که قرآن زبان مشترک جهان اسلام است و همه مسلمانان در قرآن اتفاق داریم، نماینده هایی از دو کشور به عنوان میزبان داشتیم. آقای حسنین الحلو از کشور دوست و همسایه ما یعنی عراق در برنامه حضور داشتند که خود ایشان به عنوان یک چهره تلویزیونی در عراق شناخته شده اند و تحت عنوان مجری در برنامه وجیها بالحسین حضور دارند و کاملا به فضای برنامه سازی آشنا هستند. آقای رضوان درویش هم یک انشاد خوان و استاد لحن شناخته شده در جهان اسلام هستند.
ما از مصاحبه با حدود ۱۸۰۰ سوژه از سراسر جهان به این ۱۵۰ سوژه رسیدیم و معیار اصلی ما برای نهایی کردن سوژه ها و شرکت کنندگان علاوه بر قرآنی بودن، جذاب بودن سوژه هاست. به هر حال محفل برنامه ای هست که پیش از افطار پخش می شود و تبعا باید دارای جذابیت بالایی باشد تا مخاطب برنامه را ببیند و دنبال کند. چرا که جذاب بودن سوژه ها برای ما خیلی مهم بود.ما همواره نگران بودیم که محفل به سمت یک برنامه سرد و غیر جذاب برود. در برنامه های مداحی و مذهبی به هر حال با لحن ها و سبک های مختلف، شعرها و متن های مختلف و اکت های زیاد می توان جذابیت ایجاد کرد اما در حوزه قرآن به خاطر وجود چارچوب‌های خاص و البته زیاد، محدودیت زیادی وجود دارد و به شدت نگران غیرجذاب بودن برنامه بودیم. مردم هم به یک سری برنامه های گفت و گو محور پیش از افطار عادت کرده بوند و این تفاوت هم برای ما نگران کننده بود. اما به لطف خدا و قرآن، محفل بسیار دیده شد و مخاطبان زیادی را به خود جذب کرد و امیدواریم تا پایان برنامه این استقبال ادامه داشته باشد. ساخت فصل های بعدی محفل، تصمیم مدیران شبکه و تلویزیون است اما به خاطر بازخوردها و استقبال ها از برنامه گویا تصمیم بر این است که برای ماه مبارک رمضان سال آینده هم محفل داشته باشیم.
گلپایگانی در رابطه با فرم جدید و نوآورانه برنامه «محفل» گفت: هدف تیم سازنده از ابتدای تولید این بود که چکار کنیم مردم به قرآن نزدیک شوند؟ ولو به قدر یک قدم در افراد و اقشار مختلف تاثیر بگذارد و حال مردم با قرآن خوب بشود. 
بنابراین به این جمع بندی رسیدیم که در این صورت دستمان برای پرداختن به سوژه‌های مختلف بازتر است. می‌توانیم از کودک ۳ ساله تا پیرمرد ۷۰ ساله در بخش‌های مختلف برنامه بهره ببریم.
«محفل» برنامه‌ای است که مانند آن در تلویزیون کمتر اجرا شده است و به این دلیل که در یک شبکه پرمخاطب به نمایش درآمده است مورد استقبال قرار گرفته است. شاید تا کنون مخاطبان تلویزیون آنقدر به طور جدی بیننده‌ یک برنامه قرآنی نبوده‌اند، اما این بار با وجود محفل، بسیاری از مردم مخاطب یک برنامه قرآنی شده اند و آن را به طور جدی دنبال می‌کنند.
استاد احمد ابوالقاسمی؛ داور برنامه: یکی از معیارهای بازخوردهای این برنامه، نگاه مردم به من است. تا قبل از این برنامه در جمع‌های قرآنی که وارد می‌شدم درصد کمی از مردم مرا می‌شناختند و با من تعامل داشتند، اما این شناخت به درصد قابل قبولی رسیده است؛ این نشان می‌دهد این برنامه به خوبی دیده شده است.
 الحمدلله این برنامه پیوندی بین اهالی حرفه‌ای قرآن و عموم مردم ایجاد کرده است.
محفل ، پیوند اهالی قرآنی و عموم مردم
تا قبل از این برنامه مردم بعضا فاصله‌ و حریمی بین خودشان و قشر مذهبی و قرآنی می‌دیدند و همین باعث شده بود تا فضا برای هر دو طرف کمی سخت شود، اما بعد از محفل مردم دیدشان به اهالی قرآن تغییر کرده است، یکی از نکات دیدنی و جذاب برنامه شوخی‌های ما است و این را به دید مخاطبان رساند که اهل قرآن بسیار دل‌زنده هستند و افرادی که به هر نوعی با قرآن در ارتباط اند دارای یک شور و نشاطی هستند. این اتفاق، اهالی قرآنی جامعه را به عموم مردم بسیار نزدیک کرد. به طوری که بعضا درباره شوخی های برنامه با ما صحبت می کنند و این برایشان جذاب است. 
برنامه «محفل» یک بعد رسانه‌ای نیز داشت، شما به عنوان اهل فن در این راستا، بعد رسانه‌ای این برنامه چطور دیده‌اید؟
محفل در بخش اول تعریفی برای فعالیت‌های قرآنی داشته است، به طور مثال قاری را به طور واضح معرفی کرده است. مهم‌ترین نکته‌ای که در برنامه محفل صورت گرفته این است که توجه مخاطبان را به آیات قرآن جلب کرده؛ زمانی که تعاریف قرآنی برای مخاطب شکل بگیرد نحوه گوش دادن آن‌ها نیز فرق خواهد کرد و توجه بیشتری به قرآن خواهد داشت. محفل سطح توقع مردم را بسیار بالاتر برد.
درمورد ترکیب میزبانان برنامه محفل توضیح دهید؟
ترکیب میزبانان این برنامه بسیار درست بود، من به عنوان کسی که شاگردان زیادی در این حوزه داشته ام و سن و سال بیشتری نسبت به سایرین داشته ام، یک حس اعتمادی را جلب کرده بودم؛ «حامدشاکرنژاد» به عنوان یک شخصیت جذاب و توانمند، حاج آقا قاسمیان به عنوان یک روحانی و عالم مذهبی که البته حضور حاج آقا قاسمیان به رعایت برخی اصول و دقت به معانی و مفاهیم قرآن و این که  این برنامه از خط قرمزها عبور نکند بسیار کمک کرد، حضور «رضوان درویش» و «حسنین الحلو» نمادی از جامعه مسلمانان در سطح جهان بودند.
محفل در جهان اسلام چه جایگاهی خواهد داشت؟
مطمئن باشید تمام کشور ها از محفل تقلید خواهند کرد. همانطور که در بعضی برنامه ها، از برنامه های خارجی تقلید شده است، این بار از محفل کپی برداری خواهد شد و باید این اتفاق بیفتد. این پیشتازی ایران بسیار قیمتی و ارزشمند است.
قرآن نقطه اشتراک ما بود
تیم برنامه ساز محفل بسیار خوب بودند و ما در این مدت کوتاه با هم پیوند خوردیم. یک حس خوبی بین این تیم و داوران و حتی شرکت کنندگان وجود داشت و به خاطر این بود که همه اهل قرآن بودیم و این نقطه اشتراک ما بود.
استاد حامد شاکرنژاد، قاری قرآن: قرآن باید به شکل فهم‌پذیر به مردم معرفی شود
 این حرف را بدون تعصب و حالا به خاطر اینکه خودم در برنامه حضور دارم نمی گویم، من به لطف خدا ۳۵ سال است که با قرآن مانوسم و در برنامه ها و شبکه های مختلف حضور داشته ام ولی ارتباطی که الان مردم با ما در کوچه و خیابان دارند نشان دهنده این است که مردم این برنامه را می بینند و به خوبی با آن ارتباط گرفته اند و این نشانه خوبی است. بازخوردی که از مردم دیدم و شنیدم این بود که مردم با این سبک متفاوت ارتباط خوبی گرفته اند  و مخاطب جدی این برنامه شده اند.
به نظرم باید با این نگرش فعالیت کنیم که قرآن را دور نکنیم از مردم. قرآن را عجیب معرفی نکنیم. طوری معرفی نکنیم که مردم به خاطر نوع معرفی ما از قرآن فاصله بگیرند. قرآن ثواب دارد اما قرآن فقط ثواب نیست. قرآن کتاب زندگی است و باید آن را وارد متن زندگیمان کنیم و به محتوای آن بپردازیم. در این برنامه ها باید قرآن به مردم شناسانده شود، ساده و فهم پذیر روایت شود و شور و نشاط داشته باشد. قرآن نشاط دارد و متاسفانه بعضا این نشاط را از قرآن گرفته اند و اینطور معرفی کرده اند. محفل برنامه  بسیار دیدنی و خوبی شد الحمدلله. مردم به من می‌گویند ما این برنامه را می بینم و قرآن گوش می کنیم، می خندیم، ،گریه می کنیم و زندگی می کنیم. ان شاءالله که این برنامه حتی در طول سال هم ادامه داشته باشد و بتوان به این وسیله، قرآن را وارد متن زندگی عموم مردم کرد. و چیزی که می بینیم نشاط واقعی زندگی افرادی است که با قرآن در ارتباط اند. در اساس و اصل و هدف برنامه به آن چیزی که می خواستیم رسیدیم ولی حالا در کنار آن به خاطر رابطه صمیمانه و دوستانه با مهمانان و جلوه بهتر موضوعات مطرح شده شوخی و خنده هایی هم در برنامه اتفاق می افتد و فکر نمی کنم مشکلی ایجاد کند. چرا که زندگی ساده و واقعی ما هم همین هاست. شاید عده ای فکر کنند که ما اخلاق و رفتار های خاصی داریم اما نه. ما شوخی می کنیم می خندیم و اشک می ریزیم و این واقعیت زندگی همه  ماست.