| حنیف غفاری |
سفر اخیر دریابان علی شمخانی دبیر شورای امنیت ملی کشورمان به روسیه ، با توجه به طرح مسائلی از جمله «تهدیدات هیبریدی آمریکا» علیه ایران و دیگر کشورهای دنیا از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بود. سخنرانی در اجلاس امنیتی روسیه و حضور در نشست ۶ جانبه کشورهای همسایه افغانستان و برگزاری ۱۰ دیدار دوجانبه امنیتی با مقامات کشورهایی مختلف از جمله دستاوردهای این سفر محسوب می شود.در این خصوص نکاتی وجود دارد که لازم است مورد توجه قرا گیرد :
۱- یکی از موضوعاتی که در جریان نشست اوفا( روسیه) مورد بررسی قرار گرفت، تهدیدات و نبرد هیبریدی ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و دیگر بازیگران فعال در نظام بین الملل بوده است. طرح هدفمند این موضوع نشان می دهد که بازیگران حوزه آسیای میانه، غربی و شرقی درک عمیق تری نسبت به مفهوم «جنگ هیبریدی» پیدا کرده اند.جنگ هیبریدی (Hybrid Warfare) به معنای به کارگیری ترکیبی قابلیت‌های نیروهای نظامی و غیر نظامی متعارف به شیوه‌ای پیچیده و هماهنگ شده است. نباید فراموش کرد که جنگ هیبریدی محدود به «جنگ نظامی» نیست ، بلکه ظرفیت‌های بالقوه و توانایی های بالفعل یک بازیگر در حوزه های
مختلف ، در شکل دهی و تعریف آن دخالت دارد. مطالبق تعریف جامعی که در کنفرانس امنیتی مونیخ ( سال ۲۰۱۵) ارائه شده است، جنگ هیبریدی شامل توان دیپلماسی،جنگ تبلیغاتی، حمایت از شورش های داخلی و محلی، حمایت از نیروهای چریکی،جنگ اقتصادی، حملات سایبری نیز می شود. بنابراین، در تفسیر مختصات و حدود ثغور جنگ هیبریدی ایالات متحده آمریکا علیه دیگر بازیگران بین المللی باید تعاریف کلاسیک از نبرد نظامی و …. را کنار گذاشت.
۲- به چالش کشیدن چند جانبه گرایی بین المللی از سوی دولت ترامپ که خود را در مواردی مانند خروج وی از برجام و پیمان پاریس و به چالش کشیدن پیمان‌های منطقه ای مانند نفتا و ….نشان داده است، جملگی علایمی هشدار دهنده به «جهان امروز» در خصوص وجود خطری ماهوی به نام ایالات متحده آمریکا محسوب می شود. بنابراین، در نخستین گام، لازم است درک مشترکی از «تهدید واشنگتن برای بشریت» و« مولفه های نبرد هیبریدی آمریکا» میان بازیگران مستقل بین المللی حاصل شود. برگزاری کنفرانس هایی مانند آنچه اخیرا در «اوفا» شاهد بودیم، گام بلندی در این راستا محسوب می شود.
هم اکنون، در سال ۲۰۱۹ میلادی، واشنگتن در حال بازتعریف زمین بازی نبرد با دیگران بر اساس مولفه های ترکیبی و جدید است. آنچه می تواند این بازی خطرناک ساکنان کاخ سفید را خنثی کند، چینش قواعد آفندی و پدافندی جدید در واکنش به هر نوع بازی احتمالی آمریکاست. واشنگتن در اين ساختار چند وجهي ، بر روي “قابل پيش بيني بودن ” رفتار رقباي خود حساب ويژه اي باز کرده است، حال آنکه “ترسيم قواعد مواجهه با جنگ هيبريدي آمريکا” مي تواند اين مولفه را به پاشنه آشيل فرماندهان آمريکايي اين جنگ تبديل کند
۳- برگزاري نشست ۶ جانبه همسايگان افغانستان در روسيه، يکي از عوامل بر هم زننده محاسبات چند لايه آمريکا در جنگ هيبريدي عليه بازيگران منطقه آسياي غربي و شبه قاره هند به شمار مي آيد. “تکثر هدفمند” بازيگران در قبال پرونده افغانستان ( به شرط مسئوليت پذيري متناسب هر يک از آنها ) ، بسياري از ثوابت بازي واشنگتن و متقابلا ناتو را مخدوش مي سازد. در اين فضا، مي توان ابتکار عمل لازم را براي حل واقعي بحران افغانستان و تحقق امنيت دائمي در اين کشور بدست آورد.
آنچه مسلم است اينکه برگزاري نشست اخير در شهر اوفا، مي تواند به مثابه “کنشگري موثر” بازيگراني فعال مانند ايران، روسيه، چين، هند در مقابل جنگ هيبريدي آمريکا در قبال جامعه جهاني تلقي شود. اين کنشگري ، بايد در قالب يک پروسه طولاني مدت تعريف و استمرار پيدا کند زيرا جنگ هيبريدي واشنگتن عليه کشورهاي جهان تحت هيچ شرايطي ( حتي خروج ترامپ از کاخ سفيد ) متوقف نخواهد شد.