غروب سینما در طلوع هالیوود نوین
گروه فرهنگی
مارتین اسکورسیزی با آثاری همچون «هیوگو» و «سکوت» فیلمسازی فلسفهدوست و شاید به بیان برخی؛ محتواگرا و مضمونزده به شمار بیاید. او از آن شخصیتهایی است که میتوان در موردش گفت دلبسته سینمای ناب کلاسیک است و حتی اگر در عمل به اصول و قواعد آن پایبند نباشد، آرزوی بازگشت آن را دارد. از همین جهت برخی میتوانند انتقادات او علیه طغیانهای تکنولوژیک سینمای امروز را در راستای همین سنتپرستی سینمایی او ببینند. انتقاداتی نظیر آنچه اسکورسیزی در مورد شخصیتهای فیلمهای مارول و دیسی و شبکههای استریم فیلم؛ نظیر نتفلیکس، هولو و آمازون پرایم روا داشته بود. لب مطلب انتقادات اسکورسیزی در مورد هر دوی اینها؛ این است که آنها سینما نیستند. او در مورد مارول و دیسی میگوید: «من آنها را تماشا نمیکنم. سعی کردم، اما نشد. این فیلمها سینما نیستند». در مورد دوران ویاودیها و شبکههای استریم فیلم و ویدئو نیز میگوید: «دورانی که هنر سینما به طریقی سیستماتیک در حال بیارزش شدن، به حاشیه رانده شدن و فرومایه شدن است».
همانگونه که در ابتدا نوشتیم؛ شاید بتوان تمام این انتقادات را غر زدنهای پیرمردی دورانگذشته و سنتپرست دانست؛ شاید. شاید اینگونه بتوان همچنان نسبت به وضع امروز و فردای سینما در سایه تاخت و تاز فناوریهای گوناگون، خوشبین و دلخوش بود. اما جیمز کامرون فیلمسازی است که وصله محتوامحوری و مضمونزدگی به هیچ وجه بر دامانش نمینشیند. او سازنده بیگانگان و تایتانیک و آواتار است و وقتی به فیلمهای او فکر میکنیم؛ در ابتدا به یاد واژه تکنیک میافتیم. تکنیکی که در سایه تسلط کارگردان به مدیوم سینما؛ به فرم هم میرسید. فیلم ترمیناتور ۲ کامرون یکی از صد فیلم محبوب منتقد سختگیر و فرمالیست ایرانی، مسعود فراستی است. گذشته از این کامرون تیپ و ظاهری امروزی دارد و حتی موفقیت فیلم «انتقامجویان: پایان بازی» را هم تبریک گفته بود. سازندگان این فیلم مارولی هم در پاسخ به این کارگردان بزرگ هالیوودی، او را به مثابه استادی ستوده و گفته بودند سینما را از او آموختهاند. حال او هم به صف منتقدان هالیوود امروز و سینمای امروز پیوسته است.
سازنده پرفروشترین فیلم تاریخ سینما بر اثر تغییراتی که شرکتهای استریم فیلم بر ذائقه مخاطبان سینما ایجاد کردهاند، به جد نگران وضعیت فروش دنباله فوقالعاده پرهزینه آواتار شده است و اخیرا گفته: «پیش از اینکه فرهنگ استریمینگ و تماشای فیلم به صورت آنلاین به جهان هجوم آورد و پاندمی تجربه تماشای فیلم را تغییر دهد، این فیلمها (دنباله آواتار) را نوشته و حالا منتظر است ببیند واکنش مخاطبان چگونه است. وی ساخت فیلمهایی اینچنینی را که بهشدت هزینهبر است، یک تجارت بیمعنا خواند و گفت حالا بعد از پاندمی ساخت چنین فیلمهایی دیگر خیلی خطرناک میشود، فقط باید دید چه میشود».
فرهنگ استریمینگ، یعنی خرید اشتراک، متصل کردن گوشی یا تبلت یا نهایتا لپ تاپ
به شارژر یا فوق فوقش نشستن پای تلویزیون و فیلم دیدن. علیالخصوص سریال دیدن و قسمتها و اپیزودها را یکی پس از دیگری پخش کردن. بخواب روی تخت و به صفحه کوچک گوشیات خیره شو. راه دیگر صرف هزینهای بیشتر و نشستن بر صندلی سینماهاست؛ کاری که تقریبا دو سال به علت محدویتهای کرونایی رسما ممنوع بوده و علاوه بر مغایرت با اصل راحتطلبی و صرفهجویی، عادتی است که از سر فیلمدوستان افتاده است. فیلمسازها صفحه کوچک گوشیها را لایق نماهای هنری وباشکوه فیلمهایشان نمیبینند. تا جایی که اسکورسیزی میگوید مرد ایرلندی را دستکم در تبلت ببینید و نه در گوشی. صرفه اقتصادی فیلمها هم تهدید میشود. این موضوع برای ابرپروژههایی همچون «آواتار: راه آب» حیاتیتر هم میشود. «جیمز کامرون» میگوید فیلم «آواتار: راه آب» (Avatar: The Way of Water) باید «چهارمین یا پنجمین» فیلم پرفروش تاریخ باشد تا زیانده نشود. پیشتر گزارش شده بود که این پروژه با بودجه ۲۵۰ میلیون دلاری تولیده شده است. کامرون در مصاحبه با مجله «جیکیو» در پاسخ به این پرسش که «آواتار ۲» با چه هزینهای تمام شده میگوید: «لعنتی خیلی زیاد شد»! کامرون به مدیران دیزنی و استودیوهای قرن بیستم میگوید که این دنباله ممکن است «بدترین مورد اقتصادی در تاریخ سینما باشد.» او تخمین میزند: «باید سومین یا چهارمین فیلم پرفروش تاریخ باشد. آستانه شما این است. در آن صورت زیانده نمیشود».
استیون اسپیلبرگ، یکی دیگر از پدرخواندههای هالیوود نیز به این انتقادات پیوسته است: «سرویسهای استریم مانند اچبیاو مکس با اکران فیلمهای جدید پرمخاطب به صورت آنلاین و نه به صورت غیرتشریفاتی در سینما، فیلمسازان را زیر اتوبوس انداختهاند.این فیلمساز برنده اسکار با این گفته به تصمیم کمپانی برادران وارنر اشاره دارد که همه فیلمهایش در سال ۲۰۲۱ را همزمان در شبکه اچبیاو مکس و در سینماها به نمایش درآورد.اسپیلبرگ گفت: چنین تصمیمی عادات سینما رفتن برای بزرگسالان را تغییر داد. پاندمی کرونا فرصتی را برای سرویسهای نمایش آنلاین فراهم کرد تا بتوانند به میزان بیسابقهای آمار مشترکهای خود را افزایش دهند و با این کار بهترین دوستان فیلمساز من را با اتوبوس زیر گرفتند، چون امکان نمایش فیلمهایشان با تشریفات همیشگی از بین رفت. فکر میکنم مخاطبان مسنتر از اینکه مجبور نبودند به سالن سینما بروند و پایشان را روی پاپکورنهای چسبناک بگذارند، احساس آرامش کردند؛ اما معتقدم همان مخاطبان وقتی وارد سالن سینما میشدند جادوی قرار گرفتن در یک موقعیت اجتماعی با انبوهی غریبه را تاثیرگذار دیده بودند.وی افزود: تماشاگرانی که امروز به سالنهای سینما میروند، احساس میکنند اگر فیلم باکیفیت باشد، کاری ارزشمند انجام دادهاند. این دیگر بستگی به فیلم دارد که آنقدر خوب باشد که وقتی چراغها دوباره روشن میشوند تماشاگران را وادار کند به هم بگویند چه فیلم خوبی بود. این کارگردان گفت: شکی نیست که فیلمهای دنبالهدار و فیلمهای مارول، دیسی و پیکسار و برخی از انیمیشنها و فیلمهای ترسناک با توجه به آمار فروششان هنوز در جامعه جایگاه خود را حفظ کردهاند؛ اما «الویس» با فروش ۱۵۱میلیوندلاری ثابت کرد فیلمهای خاص بزرگسالان هم هنوز میتوانند در این رقابت مورد توجه باشند. از اینکه «الویس» در گیشه داخلی از مرز ۱۰۰میلیون دلار فراتر رفت دلگرم شدم. خیلی از افراد مسن برای تماشای این فیلم به سینما رفتند و این من را امیدوار کرد که مردم دارند به سینماها برمیگردند؛ چون حالا این یک بیماری همهگیر شده که فکر میکنند فیلمها را میتوان بعدا هم دید».
فرنچایز آواتار قرار بوده پنج سری باشد، اما اکنون کامرون گفته ممکن است آن را در قسمت سوم تمام کند.معلوم میشود فرهنگ استریمینگ که مدیوم و پلتفرم فیلم دیدن را زیر پا میگذارد نه تنها به سینمای کلاسیک، که به ذات سینما آسیب رسانده است. دستاوردهای سیلیکون ولی صنعت سرگرمی را پر و بال داد، اما به افول سینمای هنری و دارای فرم، سرعت بخشید. سینمای صنعتی و تجاری سینما را از یک کسب و کار معقول، به یک رژیم سرمایهداری مبدل ساخت. هر دوی این آسیبها سوار به ارابه مصرفگرایی، فیلمدوستان را از سنتهای هنری سینما دور میکنند.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.