گروه فرهنگی
با معرفی تلوبیون پلاس، گفت و سخن‌های فراوانی پیرامون آینده بازار وی‌اودی‌ها به راه افتاد. بیشتر گمانه‌زنی‌ها، معطوف به تغییر اساسی وضعیت رقابتی فیلیمو و نماوا بود. ورود پلتفرم رایگان متکی به صداوسیما، به ظن اغلب صاحب‌نظران و اصحاب رسانه، موازنه بازار را به هم می‌زند و برای پلتفرم‌های خصوصی خوب تمام نمی‌شود. اما مگر دقیقا چه تغییری در ساختار تلوبیون حاصل‌شده و این تغییرات، نویدبخش چه دورانی خواهد بودو از اساس چرا مهم و شایان بررسی و مداقه است؟
تلوبیون که در سال نود آغاز به کار کرد، قرار بود یک سطح اینترنتی برای تلویزیون باشد که شامل پخش زنده برنامه‌های تلویزیون و آرشیو رسانه ملی می‌شد. این قدم اولیه‌ای بود برای ایجاد یک تلویزیون تعاملی یا آی‌پی‌تی‌وی. تلویزیون تعاملی علاوه بر پخش زنده، آرشیو شبکه‌های تلویزیون را هم به‌صورت مجزا، با امکان جلو و عقب زدن یا توقف در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. همچنین محتوایی خارج از برنامه تلویزیون دارد. یعنی در دل خود، یک وی‌اودی هم دارد. تلوبیون همواره به سبب اینکه جایگزین و برگردان اینترنتی سیمای ملی بود، رایگان بود. اما اتفاق جدید آن است که تلوبیون می‌خواهد کمی از تلویزیون استقلال پیدا کند و محتوای مختص محتوای تلویزیون نباشد، بلکه محتوای جداگانه‌ای افزون بر محتوای تلویزیون داشته باشد. این باعث می‌شود تلوبیون تبدیل به یک آی‌پی‌تی‌وی شود و نه صرفا تلویزیونی که اینترنتی شده باشد. اما نکته در رایگان بودن استفاده از تلوبیون است.
وی‌او‌دی‌ها به چند طریق می‌توانند درآمد کسب کنند. مدل اشتراکی، مدل تبلیغاتی، مدل خرید تکی و یا مدل‌های دیگر. مدل اشتراکی یا SVOD که در آن اشتراک پلتفرم برای یک ماه یا بیشتر توسط کاربر خریده می‌شود، در حقیقت مدل رایج میان وی‌اودی‌ها است. پلتفرم‌های بزرگ جهانی مثل نتفلیکس، هولو و دیزنی پلاس و پلتفرم‌های داخلی فیلیمو و نماوا از این شیوه کسب درآمد می‌کنند. مدل تبلیغاتی، با پخش تبلیغات پیش از ویدئو یا در حین آن همراه است و مدل خرید تکی، به خرید هر محصول به‌صورت تکی توسط کاربر اشاره دارد. تا قبل از اینکه سایت مافه بازار سرویس ویدئویی خود را تعطیل کند، از این شیوه بهره می‌گرفت. اما تلوبیون، که قرار است پلتفرم متعلق به صداوسیما باشد و نه صرفا پخش اینترنتی برنامه‌های صداوسیما، رایگان رایگان رایگان است. نه نیازی به خرید اشتراک هست، نه نیازی به تحمل تبلیغات. این نمونه را شاید بتوان بی‌نظیر خواند! به‌طوری‌که ما به‌راستی با یک آی‌پی‌تی‌وی شدیدا بدون محدودیت مواجهیم. ازاین‌جهت برخی این اقدام تلوبیون را شبیه به دامپینگ عنوان کرده‌اند. یعنی تلوبیون با شکاندن نرخ بازار، برای خود مشتری جمع می‌کند. مشتری‌ای که البته سودی از آن عایدش نمی‌شود و بیشتر آماری است برای کری خواندن. آیا این اقدام تلوبیون، به‌راستی دامپینگ است؟
اقتصاد رقابتی سالم و واقعی، نیاز به مدیریت و نظارت قدرتمند دارد و ما کمتر طعم رقابت را در بازارهای گوناگون کشورمان چشیده‌ایم. تولیدکنندگان داخلی اگر توسط کالاهای وارداتی به محاق نمی‌رفتند، زورشان به محیط انحصاری داخل هم نمی‌رسید. آنچه ما تاکنون در فضای پلتفرم‌های ویدئویی غیرکاربرمحور یا همان وی‌اودی‌ها شاهد بودیم، انحصار دوگانه‌ای بوده است میان پلتفرم‌های فیلیمو و نماوا. دو پلتفرم پرکاربر دیگر، یعنی بازار و روبیکا نیز محتوای خود را از فیلیمو و نماوا تأمین می‌کردند. وقتی اساسا با یک انحصار طرف بوده‌ایم، چطور می‌توانیم غصه دامپینگ و به هم خوردن فضای رقابتی را بخوریم؟ آیا رفتار فیلیمو و نماوا در افزایش هزینه اشتراکشان به‌راستی رفتاری رقابتی بوده است یا سر گردنه‌ای؟! علاوه‌بر این، تا زمانی که محتوای تلوبیون تفاوت به خصوصی با محتوای رسانه ملی ندارد، توقع رایگان نبودن آن چندان بجا نیست و توسط مردم نیز برتافته نخواهد شد. ازقضا، خوب است پلتفرم‌های دیگر برای یک‌بار به این پرسش باستانی پاسخ دهند که چرا برای محتوای فیلم و سریال خارجی که حق کپی‌رایتی برای آن نمی‌پردازند، از کاربر حق اشتراک می‌گیرند و چرا باوجود اخذ حق اشتراک، اقدام به پخش تبلیغات می‌کنند؟ هرچند از این نکته نباید غافل شد که درصورتی‌که تلوبیون تبدیل به یک وی‌اودی تمام و کمال با محتوا و حتی تولیدات اختصاصی شود، رایگان بودن آن به‌صرف پشت‌گرمی به سازمانی چون صداوسیما وجهی ندارد. ضمنا خبر تلوبیون پلاس، تا همین‌جا هم بر بازار تأثیرات مثبتی داشته و به‌عنوان‌مثال پلتفرم فیلیمو بار دیگر خبر رایگان شدن بخشی از محتوای خود را منتشر کرده است.نکته دیگر، این است که تلویزیون به‌عنوان یک رسانه، با اینترنت به‌عنوان رسانه‌ای دیگر در رقابت است. چراکه اینترنت، از دایره مخاطبان رسانه سنتی‌ای همچون تلویزیون به شکلی نمایان می‌کاهد. تا پیش‌ازاین، نظارت ساترا به‌صورت  تصویر فراگیر به‌عنوان سازمانی که زیرمجموعه صداوسیما بود، شائبه این رقابت پایه‌ای و تکنولوژیک را ایجاد می‌کرد. اما اکنون با تلوبیون، می‌توان گفت که اگر هم رقابتی ازاین‌دست وجود داشته باشد، که در صورت وجود قطعا مضر و غیرمنطقی است، به حوزه متناسب با خود یعنی رقابت پلتفرمی می‌رود. باید دانست که تلوبیون پیش‌ازاین اخبار هم در رتبه پنجم پربازدیدترین سایت‌های ایرانی قرار داشته و دارد. 
حرکت رسانه ملی به سمت تلویزیون‌های تعاملی، اجتناب‌ناپذیر است. آینده رسانه و ارتباطات، متعلق به رسانه‌های یک‌سویه و جمعی نیست، بلکه برمدار رسانه‌های تعاملی و اجتماعی خواهد گشت؛ خیلی بیشتر از امروز. تلوبیون را می‌توان گام مهم صداوسیما برای ورود به عصر جدید رسانه دانست. عصری که در آن مخاطب در  برابر محتوایی که به او ارائه می‌دهیم منفعل نیست، بلکه بسیار بیشتر از هر زمان انتخاب‌گر است. در عصر جدید رسانه، همچنین شاهد محتوای تخصصی و به‌تبع آن مخاطب به‌خصوص نیز خواهیم بود. عصری که در آن رسانه‌ها دیگر برای حداکثر مخاطب تلاش نمی‌کنند بلکه به دنبال بهترین و مناسب‌ترین مخاطب خواهند گشت. a