کیانا ایزدی
شب عاشورای حسینی یادآور رشادت‌ها و ازخودگذشتگی‌ انسان‌هایی است که از همه وجود خود گذشتند و برسر عهد و پیمان خود با مولا و امامشان باقی ماندند. بیان این‌که در شب عاشورا چه بر امام و یاران وفادارش گذشت بسیار دشوار و ناشدنی است اما تکرار آنچه در آن شب گذشت و چگونه این تصمیم و انتخاب عاشورایی شکل گرفت ،می‌تواند درس‌های بسیاری برای تمامی نسل‌ها داشته باشد.
در بخشی از خطبه حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام در این شب می‌خوانیم: «خدا را به بهترین وجه ستایش کرده و در شداید، آسایش ، رنج و رفاه در مقابل نعمت‌هایش سپاسگزارم. خدایا! تو را می‌ستایم که بر ما خاندان با نبوت، کرامت بخشیدی و قرآن را به ما آموختی و با دین و آیین آشنایمان ساختی و به ما گوش(حق شنو) و چشم(حق‌بین) و قلب(روشن) عطا فرمودی و از گروه مشرک و خدانشناس نگرداندی.اما بعد، من اصحاب ویارانی بهتر از یاران خود ندیدم و اهل‌بیت و خاندانی باوفاتر و صدیق‌تر از اهل‌بیت خود سراغ ندارم. خداوند به همه شما جزای خیر دهد.جدم رسول خدا(ص) خبر داده بود که من به عراق فراخوانده می‌شوم و در محلی به نام عمو را و کربلا فرود آمده و در همان‌جا به شهادت می‌رسم و اکنون وقت این شهادت رسیده است. به اعتقاد من همین فردا، دشمن جنگ خود را با ما آغاز خواهد نمود و حالا شما آزاد هستید و من بیعت خود را از شما برداشتم و به همه شما اجازه می‌دهم که از این سیاهی شب استفاده کرده و هر یک از شما دست یکی از افراد خانواده مرا بگیرد و به‌سوی آبادی و شهر خویش حرکت کند و جان خود را از مرگ نجات بخشد؛ زیرا این مردم فقط در تعقیب من هستند و اگر بر من دست یابند با دیگران کاری نخواهند داشت، خدا به همه شما جزای خیر و پاداش نیک عنایت کند.» 
حسین بن علی علیه‌السلام  که در طول راه از مدینه تا کربلا و در موارد مختلف، شهادت خویش را اعلام نموده و به یارانش اجازه مرخصی داده و بیعت را از آنان برداشته بود، درشب عاشورا و برای آخرین بار نیز این موضوع را با صراحت مطرح نمود که « قد قرب الموعد؛ یعنی هنگام شهادت فرا رسیده است» و من بیعت خود را از شما برداشتم، از تاریکی شب استفاده کنید و راه شهر و دیار خویش را پیش بگیرید. این پیشنهاد درواقع آخرین آزمایش بود از سوی آن حضرت و نتیجه این آزمایش، عکس‌العمل یاران آن بزرگوار بود که هر یک بابیان خاص، وفاداری خود را به آن حضرت و استقامت و پایداری خویش را تا آخرین قطره خون اعلام داشتند و بدین گونه از این آزمایش روسفید و سرفراز بیرون آمدند.
برای بررسی بیشتر این موضوع با حجت‌الاسلام میثم فتحی، استاد حوزه و دانشگاه گفت‌وگویی ترتیب داده‌ایم که باهم می‌خوانیم؛
 وی در ابتدا بابیان این‌که وداع در معنی به انتقال از یک مرحله‌به‌مرحله دیگر چه ازلحاظ زمانی و چه مکانی اطلاق می‌شود، گفت:در حادثه عاشورا این اتفاق به بهترین شکل ممکن روی داد و در این حادثه مرگ شیرینی که برای یاران باقی‌مانده حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام اتفاق افتاد درواقع وداع با جهان مادی و فاسد آن روزگار و رسیدن به بهشت باقی بود. به عقیده من مرگ و گذر از این جهان برای بسیاری از افراد می‌تواند الگوساز و آموزنده باشد. فردی که در تمام طول عمر خود برای رضای الهی زندگی کرده، مرگ و وداع دنیوی‌اش هم زیبا و آموزنده است. در این زمینه بیانات حضرت زینب کبری سلام‌الله علیها که درخصوص مرگ و شهادت می‌فرمایند :«ما رأیت الا جمیلا»نشان از این وداع آسمانی دارد.
حجت‌الاسلام فتحی ادامه داد: وقتی با اولیای الهی دمخور و همراه شوی درمی‌یابی که مرگ بسیار شیرین‌تر از آن چیزی  که تصورش را می‌کردی خواهد بود.این‌گونه است که بسیاری از ناملایمات و تلخی‌ها نظیر مرگ برای ما شیرین خواهد بود.
این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: امام حسین علیه‌السلام در شب نهم محرم از افرادی که دور ایشان جمع شده‌اند خواست تا از تاریکی شب استفاده کرده و خود را از مرگی که فردا در انتظار آن‌هاست دورنمایند. امام علیه‌السلام با این رویکرد می‌خواستند تنها، اصحابی همراه ایشان باشند که قیام حسینی را درک کرده و برای شهادت آماده هستند. سیدالشهدا علیه‌السلام تنها می‌خواستند دردانه‌های خود را که می‌توانند برای تمام بشریت درس ایثار و فداکاری داشته باشند در کنار خود حفظ کنند و این کار را نیز انجام دادند.
وی با اشاره به نحوه خداحافظی شهدای کربلا با مولا و سرورشان تصریح کرد: به تعبیر من این خداحافظی عاشقانه می‌تواند از دو منظر موردبررسی قرار گیرد؛ اول این‌که این شهدا مسیر روشن و حق را دریافته و در تعبیری، با این نحو سلام و ارادت خود را به حضرت ابراز کرده و اعلام نمایند که  آماده ورود از جهان مادی به جهان باقی و ماندگار آخرت هستند. از سوی دیگر هم می‌تواند تعبیر به انتخاب راه سلامت و درستی باشد که انتخاب کردند و برای تمامی نسل‌های بشر الگو و سرمشق شدند. شما ببینید در شب عاشورا چهره تمام یاران امام بشاش و برافروخته بود زیرا در مکتب انسان راستین دریافته بودند که بهترین مسیر را انتخاب کرده‌اند و برای رسیدن به شهادت لحظه‌شماری می‌کردند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین فتحی در پایان گفت: امام حسین علیه‌السلام در این شب با راهی که فراروی همراهان خود قراردادند خواستند ویژگی‌های بهترین افراد بشر را به نسل‌های آینده نشان دهند و در عبارتی عنوان داشتند که شما بهترین یاران من هستید و من بهتر از شما سراغ ندارم. باید درنظر داشت که  بینش همواره بر گرایش مقدم است و اصحاب امام حسین علیه‌السلام در واقعه کربلا شور و شعور خود را اثبات کردند و این نحو از انتخاب باید الگوی ما در تمامی مراحل زندگی باشد. یعنی رسیدن به مرحله عین‌الیقین و حق‌الیقین که حقایق مشهود و غیرمشهود عالم بر انسان مشخص شود و درنهایت به رضای حق‌تعالی دست یابد.