نخستین هفته سال نو میلادی با نگرانی‌های بسیار شروع شد ، اما در این میان کاهش قیمت نفت آن هم در اوج زمستان موضوعی بود که مورد نظر کارشناسان و تحلیلگران سیاسی و اقتصادی قرار دارد. 
بنابر پیش بینی‌های اقتصادی برای سال ۲۰۲۳ ، سال پیش رو سالی با رشد اندک اقتصادی، رکود از یک سو و از سوی دیگر حضور نه چندان فعال چین در بازارهای جدید نیز بر این روند منفی اثر گذار خواهد بود . 
در نخستین هفته سال نوی میلادی، قیمت نفت ۹ درصد ریزش کرد که بدترین رکورد از سال ۱۹۹۱ بود. قیمت نفت برنت برای نخستین بار در دو سال گذشته به زیر ۸۰ دلار در هر بشکه رسید .
 همچنین تغییر سالانه شاخص وست تگزاس اینترمدیت آمریکا هم طی دو ماه گذشته چندین بار منفی شده است. 
 نگاهی به آنچه که در سال ۲۰۲۲ گذشت 
بازار نفت در ۲۰۲۲ سالی پرفراز و نشیب با تحولاتی عمیق را پشت سر گذاشت به‌طوری که این تحولات باعث شد تا چشم‌انداز سال ۲۰۲۳ با تردیدهای فراوانی روبه‌رو باشد و در پی آن بسیاری از مؤسسه‌های معتبر در برآوردهای خود دچار تردید شوند.
تحولات بازار نفت در سال ۲۰۲۲ دو روند متفاوت را در نیمه نخست و نیمه دوم سال تجربه کرد. در حالی که روند بهبود اقتصاد جهانی با روندی متفاوت بین مناطق مختلف در بیشتر سال ۲۰۲۲ تداوم داشت، با کاهش قابل‌توجهی در سه ماهه پایانی سال روبه‌رو شد. قیمت نفت در سه ماه نخست و دوم سال ۲۰۲۲ با توجه به روند بهبود اقتصاد جهانی و در ادامه با تشدید تنش‌های ژئوپولیتیکی در اروپا با روندی افزایشی همراه بود. سیاست‌های انقباضی پولی از سوی بانک‌های مرکزی و نگرانی در مورد بحران احتمالی انرژی در منطقه یورو باعث افزایش قیمت‌ها شد.
سیاست‌های اتحادیه اروپا در پر کردن ذخیره‌سازی‌های راهبردی گاز از یک سو سبب افزایش قیمت  گاز و بالا رفتن تقاضا نفت‌خام به‌منظور جایگزینی در نیروگاه‌ها شد، از سوی دیگر به تسریع در افزایش ظرفیت تولید برق از منابع غیر فسیلی با توجه به افزایش قیمت‌های سوخت‌های فسیلی در نیمه نخست سال انجامید، اما در نیمه دوم سال ۲۰۲۲، با توجه به شیوع مجدد ویروس کووید-۱۹ 
در چین و سیاست سخت‌گیرانه کووید صفر از سوی این کشور، رشد تولید ناخالص داخلی این کشور در نیمه دوم سال ۲۰۲۲ تحت تأثیر قرار گرفت و با توجه به کاهش فعالیت‌های اقتصادی در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی (اوئی‌سی‌دی)، تقاضای نفت در بازار نیز رشد کمتری داشت.
باید در نظر داشت  توجه به تکمیل ذخیره‌سازی گازی مطابق برنامه‌های ازپیش‌تدوین‌شده در اروپا و کاهش نگرانی‌ها در رابطه با بحران انرژی در فصل زمستان اروپا، همچنین آزادسازی مرحله‌ای ذخایر راهبردی نفت‌خام از سوی کشورهای عضو اوئی‌سی‌دی، قیمت نفت‌خام در نیمه دوم سال با روند نزولی همراه بود.
از سوی دیگر تصمیم‌های سازنده اعضای اوپک پلاس مشارکت‌کننده در بیانیه همکاری مشترک (DoC) با توجه به شرایط بازار سبب ایجاد ثبات و تعادل بیشتر در بازار جهانی نفت در سال ۲۰۲۲ شد. در مقایسه با سال گذشته، قیمت سبد نفتی اوپک ۳۱/۰ دلار یا ۴۴/۶ درصد افزایش را نشان می‌دهد، به‌نحوی که از میانگین ۶۹ دلار و ۴۵ سنت برای هر بشکه در سال گذشته میلادی به میانگین ۱۰۰ دلار و ۴۵ سنت به ازای هر بشکه در سال ۲۰۲۲ رسیده است.
شایان ذکر است مطابق  تازه‌ترین گزارش‌ ماهانه اوپک، رشد تولید ناخالص داخلی جهان در سال ۲۰۲۲ برابر ۲/۸ درصد برآورد شده است. در کشورهای آمریکایی و اروپایی عضو اوئی‌سی‌دی، تقاضای سوخت حمل‌ونقل کمتر از حد انتظار بود و به رشد سالانه تقاضای جهانی نفت‌خام ۱/۴ میلیون بشکه در روز برای کشورهای‌ عضو اوئی‌سی‌دی  منجر شد. هم‌زمان با تأثیر سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی بر اقتصاد جهانی و تقاضای نفت‌خام، قرنطینه مجدد در چین به‌شدت بر تقاضای نفت تأثیر گذاشت و این کشور در سال ۲۰۲۲ تقاضای نفت را کاهش داد، به‌طوری که رشد سالانه تقاضای نفت‌خام در کشورهای غیر اوئی‌سی‌دی، به ۱/۲ میلیون بشکه در روز رسید. از سوی دیگر در سمت عرضه نفت، رشد عرضه نفت غیراوپک تداوم یافت. شرکت‌های تولیدکننده نفت شیل ایالات متحده به تمرکز بر ارائه سود به سهامداران ادامه داده و با توجه به هزینه‌های تولید بالاتر در بحبوحه کمبود زنجیره تأمین و تورم بالا، رشد تولید را محدود کرده‌اند.
بر این اساس رشد تقاضای جهانی نفت‌خام نیز در سال ۲۰۲۲ سالانه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز بوده است.
 استمرار کاهش قیمت نفت
اماعوامل متعدد موجب می شود تا ر کود استمرار یافته و زنگ های خطر برای خریداران به صدا در آید .  در این میان کارشناسان بر این باورند که  تقاضای ضعیف برای نفت  از سوی  آمریکا و چین دورنمای منفی کوتاه مدتی را برای قیمت را ترسیم می‌کند. این گروه تاکید دارند که  نفت تلاش می‌کند صعود کند اما نگرانی‌ها پیرامون تقاضا برای سوخت، رشد قیمت‌ها را محدود نگه داشته است.  در این میان سعودی‌ها نیز  قیمت فروش را کاهش داده اند زیرا به نظر می‌رسد بازگشایی اقتصاد چین نتوانسته است دورنمای تقاضا برای نفت در کوتاه مدت را بهبود دهد.
 روند نزولی یا صعودی 
اکنون تحلیلگران عقیده دارند  با توجه به شرایط محیطی روند قیمت نفت، نزولی است. ادامه صادرات نفت روسیه با وجود تحریم های غربی و همچنین برداشت هماهنگ کشورهای مصرف کننده از ذخایر نفت استراتژیک، نقش مهمی در پایین رفتن قیمت نفت ایفا می‌کند. 
اما عده ای از کارشناسان اقتصادی در حوزه انرژی در این راستا باوردارند که عرضه  و تقاضا در بازار نفت از سه ماهه دوم تا پایان سال، متوازن‌تر خواهد شد و این به معنای آن است که احتمال بالاتر رفتن قیمت‌ها از سه ماهه دوم به بعد خواهد بود .
جان کیلداف یکی از تحلیلگران و ناظران بازار در نیویورک معتقد است «برخی از ترس‌‌‌‌‌‌‌های ما در سال‌۲۰۲۲ محقق نشد.» به گفته او وقتی بازار با کاهش عرضه اوپک مواجه می‌شود «انتظار عرضه از برخی از کشورهای‌‌‌‌‌‌‌ آمریکای‌جنوبی مثل گویان، برزیل و کانادا بیشتر می‌شود.»
براین اساس انتظار می‌رود تولید نفت محدود ایالات متحده و آغاز به تولید میدان‌های فراساحلی در آمریکای لاتین و دریای شمال سبب رشد عرضه شوند. انتظار می‌رود ایالات متحده با سهمی حدود ۷۵ درصد از رشد کل، پیشتاز باشد و پس از آن نروژ، برزیل، کانادا، قزاقستان و گویان قرار دارند، البته کاهش عرضه روسیه به‌دلیل تحریم‌های اتحادیه اروپا، عامل اصلی مؤثر در کاهش رشد عرضه نفت غیراوپک در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال پیش از آن است. 
 پیش‌بینی قیمت نفت
بر اساس پیش‌بینی آکسفورد انرژی قیمت نفت‌خام برنت در سال ۲۰۲۲ به‌طور میانگین در سطح ۱۰۱/۲ دلار برای هر بشکه تثبیت خواهد شد و این رقم در سال ۲۰۲۳ باوجود قطعیت نداشتن بازار نفت به ۹۴/۲ دلار در هر بشکه تنزل خواهد کرد. پیش‌بینی کاهش رشد اقتصادی و تقاضای نفت در سه ماه نخست ۲۰۲۳ باعث می‌شود قیمت نفت برنت در این بازه زمانی روندی تضعیف‌شونده را طی کند و میانگین قیمت نفت برنت در سه ماه نخست ۲۰۲۳ به کمتر از ۹۰ دلار در هر بشکه برسد. این در شرایطی است که انتظار می‌رود به‌تدریج در نیمه دوم سال ۲۰۲۳ همراه با تقویت رشد اقتصادی به‌ویژه به‌دلیل لغو محدودیت‌های کرونا – صفر در چین قیمت‌های نفت برنت دوباره روند افزایشی بیابد و از ۱۰۰ دلار در هر بشکه عبور کنند.
 نگاهی به برنامه ایران 
معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت گفت: با توجه به نیاز کشور باید تولید گاز را افزایش دهیم که به این منظور باید ۸۰ میلیارد دلار در طول هشت سال آینده سرمایه‌گذاری شود تا تولید روزانه گاز به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب برسد.
هوشنگ فلاحتیان با بیان این که ایران جزو کشورهای نفت‌خیز و گاز خیز دنیا بوده و رتبه نخست جهان در حوزه ظرفیت‌های منابع زیرزمینی گاز و نفت را دارد، افزود :  با همت همکاران در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی این قابلیت را داریم که
 ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه نفت در روز تولید داشته باشیم. در حوزه پالایشگاهی ظرفیت  ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه‌ای در روز وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه وزارت نفت برنامه‌های متنوعی برای افزایش تولید نفت تدوین کرده است ، اظهار داشت این امر موجب می شود علاوه بر   ذخایر موجود و ایجاد ثروت برای کشور، شاهد  افزایش تولید نفت از ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه کنونی در برنامه هفتم، صادرات آن نیز باشیم . 
بنابه گفته مسئولان صنعت نفت برای افزایش تولید نفت نیز سناریوهای مختلفی پیش‌بینی شده است . از جمله اینکه  در یک سناریو قرار است مقدار تولید از ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز به بالای ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه برسد. با انجام کارهای بیشتر حتی ممکن است میزان تولید نفت از مرز ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه هم بگذرد.
 با این حال به گفته دست اندرکاران این صنعت هرکدام از سناریوها منابع مختلفی مالی را می‌طلبد که باید دید با توجه به شرایط چه میزان منابع مالی تأمین خواهد شد. در لایحه بودجه ۱۴۰۲، نیز  درآمد دولت از محل منابع حاصل از فروش نفت و فرآورده‌های نفتی تغییر چندانی نکرده است؛و دربخش واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای ۳۸۱ هزار میلیارد تومان مربوط به منابع حاصل از فروش نفت و فرآورده‌های نفتی است.
یک عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای‌اسلامی در این باره  گفت: مجلس تلاش خود را می‌کند تا رقم فروش نفت در لایحه بودجه ‌واقع‌بینانه باشد تا شاهد تحقق آن باشیم. احمد مرادی افزود : در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ تا حد مطلوبی به میزان پیش‌بینی‌شده برای فروش نفت نزدیک شدیم و پیش‌بینی برای میزان فروش نفت در سال‌۱۴۰۲ نیز از الان زود است اما تاکنون مجلس سعی کرده تا آنچه که دولت به آن رسیده و توانایی فروش آن را دارد، دنبال شود تا با تورم و کمبود بودجه ‌مواجه نشویم. سعی ما بر این است تا رقم فروش نفت واقع‌بینانه باشد تا شاهد تحقق آن باشیم.
 در نهایت 
اکنون سوال این است که آیا این عوامل تا پایان سال ۲۰۲۳ هم نقش ایفا خواهند کرد و آیا امسال، سال ارزانی قیمت نفت خواهد بود؟
مطابق با تازه‌ترین گزارش‌ ماهانه اوپک، رشد تولید ناخالص جهان برای سال آتی ۲/۵ درصد پیش‌بینی شده و انتظار می‌رود تقاضای جهانی نفت ۲/۲ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال قبل افزایش یابد. این در حالی است که منابع دیگر نظیر آکسفورد انرژی پیش‌بینی کرده، تقاضای نفت در سال ۲۰۲۲ برابر ۱/۸ میلیون بشکه در روز باشد و سپس در سال ۲۰۲۳ با ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش به ۱/۵ میلیون بشکه در روز برسد.
در این میان باید در نظر داشت بازار نفت نمی‌تواند انتظار بهبود سریع اقتصاد چین را پس از  ورشکستگی گسترده شرکت‌های کوچک و متوسط، افزایش سریع نرخ بیکاری، افزایش سریع نرخ پس‌انداز اجتماعی و رشد سریع داشته باشد.
نیروهای متضاد موجود در بازار نفت نشان می‌دهد پیش‌بینی کوتاه‌مدت وضعیت این بازار با درجه بالایی از نااطمینانی همراه است. در ابعاد کلان انتظار کاهش رشد اقتصادی و حتی رکود در آمریکا و اروپا در سه ماه چهارم سال ۲۰۲۲ و سه ماه نخست سال ۲۰۲۳ از کلیدی‌ترین عوامل تضعیف‌کننده قیمت محسوب می‌شود، اما به‌طور هم‌زمان پیش‌بینی کاهش محدودیت‌های جابه‌جایی در چین به‌دلیل سیاست کرونا- صفر امکان دارد اقتصاد این کشور را دوباره فعال و تحریک کند و تقاضای نفت را همراه با تقویت حجم فعالیت‌های اقتصادی افزایش دهد.در ابعاد خرد، کاهش عرضه نفت روسیه به‌دلیل توقف کامل واردات نفت خام از روسیه از سوی اروپا مهم‌ترین عامل اعلام شده است، اگرچه اعمال سقف قیمتی برای خرید نفت‌خام صادراتی روسیه نیز بر ابعاد این موضوع خواهد افزود و حداقل در کوتاه‌مدت بر قیمت‌های نفت فشار افزایشی وارد خواهد کرد. اما در عین حال عوامل تقویت‌کننده‌ای نیز برای رشد مصرف نفت در سال ۲۰۲۳ وجود دارد. در کشورهای غیر اوئی‌سی‌دی، پیش‌بینی می‌شود تقاضای نفت ۱/۹ میلیون بشکه در روز افزایش یابد که چین و هند بیشترین رشد را خواهند داشت. انتظار لغو بخشی از محدودیت‌های مرتبط با کرونا – صفر در چین در سال آینده میلادی از مهم‌ترین محرک‌های رشد مصرف نفت در سال ۲۰۲۳ است و برآورد می‌شود تقاضای نفت چین در سال ۲۰۲۳ حدود ۵۵۰ هزار بشکه در روز افزایش داشته باشد. با توجه به این نیروهای متفاوت و ناهمسو اثرگذار بر بازار نفت، تصویر آینده بازار نفت در آینده چندان روشن نیست.