طرح ابتکاری ایران؛ شاه کلید حل مناقشه قرهباغ
گروه سیاسی
بحران قرهباغ پیشینه‌ای۳۰ساله دارد و اگرچه ارمنی‌های ساکن در خاک آذربایجان از همان دوران فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ به دنبال جدایی و پیوستن خود به ارمنستان بودند، با این‌حال چند وقتی است که آتش بحران شعله‌ور شده و پای دولت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز به وسط ماجرا کشیده شده است.
گرچه قرهباغ از نظر موقعیت جغرافیایی در دل سرزمین آذربایجان واقع شده است اما به دلیل تقسیم‌بندی‌های پیشین دوران شوروی و نیز اشتراکات فرهنگی و دینی قرهباغ با ارمنستان، قرهباغ به نوعی جزء ارمنستان هم محسوب می‌شود و همین مسئله سبب شده تا نزاع دیرینه همچنان تداوم یابد.
با این‌حال در میانه بحران، هر یک از دولت‌های منطقه یا حتی اروپایی‌ها نیز بر اساس مصالح و اهداف خود سعی در نقش‌آفرینی در موضوع و جانبداری از آذربایجان یا ارمنستان را دارند.
راه‌حل منازعات در خارج از منطقه نیست
دولت‌هایی مانند ترکیه سعی کرده‌اند تا حمایت علنی از جمهوری آذربایجان داشته باشند و اعلام کنند ملت ترکیه با همه امکاناتی که در اختیار دارد در کنار کشور آذربایجان می‌ایستد.
از سوی دیگر، اتحاد مینسک که در سال ۱۹۹۲ با هدف حل و فصل صلح‌آمیز و مذاکره و یافتن راهکاری برای حل بحران میان ارمنستان و آذربایجان تشکیل شد، عملا نتوانست کاری از پیش ببرد و نشان داد که کلید حل مناقشه قرهباغ در خارج از منطقه و آن‌هم به دست غرب نخواهد بود.
در این بین جمهوری اسلامی ایران که به نوعی تشدید اختلافات و نزاع نظامی میان آذربایجان و ارمنستان، آن‌را تحت تأثیر قرار داده و تداوم درگیری‌ها باعث به خطر افتادن امنیت مرزهای آن خواهد شد، تلاش دارد تا طرفین را به سمت حل و فصل مسائل از طریق مذاکرات سوق دهد.
ابتکار ایران به دنبال صلح پایدار در منطقه است
جمهوری اسلامی ایران طرحی ابتکاری برای حل مناقشه قرهباغ ارائه داده است. سفر روز چهارشنبه سید عباس عراقچی معاون امور‌سیاسی وزارت خارجه به آذربایجان نیز در همین راستا بود و البته رایزنی‌های دیپلماتیک عراقچی محدود به مذاکره با مقامات آذربایجانی نبود و وی با حضور در ارمنستان نیز سعی کرد تا راهبرد مذاکره با طرف‌های درگیر بحران برای دستیابی به صلح را پیگیری کند. وی در مصاحبه‌ای در بدو ورود به ایروان اظهار کرد که ابتکار جمهوری اسلامی ایران یک صلح پایدار در منطقه را هدف قرار می‌دهد.
اقدام ایران در ارائه طرح ابتکاری برای حل منازعه قرهباغ و رایزنی با مقامات آذربایجان و ارمنستان مورد توجه این دو کشور قرار گرفت که وزرای خارجه دو کشور در اظهاراتی تأکید کردند از نقش ایران در حفظ ثبات منطقه‌ای و صلح استقبال می‌کنند.
اهداف چند جانبه ایران از نقش آفرینی فعال در بحران قرهباغ
ارائه طرح ابتکاری برای حل و فصل مناقشات و نقش آفرینی در معادلات منطقه توسط ایران، دارای اهدافی چند جانبه است که علاوه بر حفظ امنیت مرزی به نوعی از تشدید شدن تحرکات و به نتیجه رسیدن ناامن سازی منطقه جلوگیری خواهد کرد. چنانکه بر اساس خبری منتشر شده در رویترز، دولت فرانسه اعلام کرده که ترکیه در حال اعزام شبه‌نظامیان، جنگجویان خارجی و «مزدوران سوری» به منطقه مورد مناقشه «قرهباغ کوهستانی» برای حمایت از آذربایجان است.
با مشاهدات این قبیل تحرکات بعید نیست که بسیاری از کشورها بخواهند در راستای اهداف امنیتی و اقتصادی خودشان منطقه قرهباغ را به سوریه‌ای دیگر تبدیل کنند.
به هر روی، پایان دادن به اشغال اراضی جمهوری آذربایجان، حقوق اقلیت‌ها و حقوق بشردوستانه، ترک مخاصمه و شروع گفت‌وگو‌ها با کمک کشور‌های اثرگذار، کمک‌کننده و تضمین‌کننده صلح از عناصر مهم طرح ابتکاری ایران باشد.
به نظر می‌رسد به دلیل جایگاه ایران و همسایگی آن با ارمنستان و آذربایجان از یک‌سو و نیز تحرکات دیگر دولت‌ها در منطقه با هدف تسویه حساب با رقیبان و پیچیده‌تر کردن تحولات از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران با رویکرد بیطرفانه و متعادلش می‌تواند ابتکار مذاکره و حل منازعات را به دست بگیرد و از شکل‌گیری بستری برای افزایش و حضور قدرت‌های خارجی در منطقه جلوگیری کند.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.