یکی از توصیه‌هایی که در بیان أئمه اطهار علیهم السلام و علما به چشم می‌خورد، توجه به این نکته است که هر شاخه از عبادات بهتر است در برهه سنی خاصی انجام شود. مثلا جوان‌ها بهتر است بیشتر با ادعیه انس داشته باشند و در سنین بالاتر، انس بیشتر با نماز توصیه شده است.

جوان جز زبان زیبایی نمی‌فهمد. ادعیه وارد شده در دین ما هم سراسر لطف و عاطفه و زیبایی و لطافتند. یکی از زیباترین معادن این زیبایی، صحیفه سجادیه است. صحیفه سجادیه یک مجموعه دعاست، اما خواننده‌اش را غرق در لذت می‌کند. خواننده با خواندن صحیفه سجادیه رسما چند هدف را با یک تیر می‌زند. او هم دعا می‌کند و با خواست زیباترین حوائج از خداوند به آرامش می‌‍‌رسد، هم از این منظومه زبانی و معنایی به وجد می‌آید، هم اخلاق و آداب می‌آموزد و هم حقایقی درباره انسان و جهان را در می‌یابد.

از میان تمام ادعیه زیبای امام سجاد علیه‌السلام در این کتاب گوهرنشان، دعای بیستم آن به نام مکارم الأخلاق است. این دعا نمونه‌ای از ابتکار حضرت زین العابدین در کل کتاب است.

یعنی حضرت در این کتاب بایسته‌ها و حقایق اخلاقی و دینی ذکر کرده‌اند؛ اما همه را در قالب دعا. ایشان در این کتاب ظاهرا به مخاطب خود درس نمی‌دهد و نمی‌گوید بدان و آگاه باش که فلان است و فلان. همچنین ایشان امر نمی‌کند؛ که فلان کن و بهمان نکن؛ بلکه همه را از زبان خویش از خداوند طلب می‌کند.

مانند این فراز از دعای مکارم الأخلاق: «پروردگارا درود فرست بر محمد ‌و آل او ‌و تو اموری که اهتمام به آنها مرا (به دنیا) مشغول می سازد کفایت فرما ‌و در مقابل مرا به کاری که فردای قیامت از من درخواست می کنی مشغول دار ‌و در ایام عمرم فراغتی بخش تا به کاری که برای آنم آفریده ای پردازم ‌و مرا از خلق بی نیاز گردان ‌و رزق وسیع عطا فرما ‌و مرا عزت بخش ‌و به فکر (و اندیشه بی نتیجه) ‌و به مرض تکبر ‌و خودپسندی مبتلا مگردان ‌و به عبادت خالص خود مشغول دارم ‌و عبادتم را به عجب ‌و غرور باطل مساز ‌و به دستم کارهای خیر برای مردم جاری ساز ‌و ‌آن کار خیر را (به واسطه منت ضایع ‌و نابود مگردان) ‌و مرا عالی ترین اخلاق کرامت فرما ‌و از فخر ‌و مباهات نیز محفوظم دار». جمله آخر می‌توانست اینگونه باشد که ای مردم! بدانید منت گذاشتن، کارهای خیر آدم را ضایع می‌کند و آفت عبادت، غرور است. همچنین می‌توانست بگوید ای فلانی! نباید عباداتت را با مغرور شدن باطل کنی.

اما ایشان این معارف را بر زبان خود جاری ساخته و از خدا خواسته این خصائص را دارا شود. حتی از زبان مردم هم نگفته، شاید برای اینکه کسی اصطلاحا به خودش نگیرد و مطلب را پس نزند. این لطیف‌ترین نوع بیان است. این بیان برای جامعه‌ای است که رو به انحطاط رفته و آمادگی پذیرش معارف و مطالب و حرف حق را ندارد. باید برای او با ناز لطافت سخن گفت. امام سجاد علیه‌السلام نه شاگردان امام باقر و امام صادق را دارد و نه ملازمان سرسپرده رسول‌الله و امیرالمؤمنین علیهم السلام را. او با مردمی سر و کار دارد که نه ایمان چندانی دارند و نه علم و عمل خاصی. پس بدون اینکه سطح معارف و مطالب را پایین بیاورد و همچنین بدون اینکه نوع بیان را سخیف و سطح پایین گرداند، راه درست انتقال معانی و تبلیغ پیام دین را انتخاب می‌کند.

این راه عالی‌ترین مضامین را با عالی‌ترین شکل و فرم انتقال می‌دهد. چه مضمونی بالاتر از مکارم اخلاق و چه شیوه‌ای بهتر از دعا؟ امام سجاد با جامعه‌ای از دست رفته که منزلگاه مطربان و خوانندگان و رقاصه‌ها بود، با روش زیبایی مواجه شد. در کنار این زیبایی، ایشان کرامت و بخشندگی که صفت ذاتی و سجیت جبلی آل رسول‌الله صلوات الله علیهم است را نیز نمایان کرد و اهل مدینه را از کرم، بخشندگی و پناه‌دهی خود بهره‌مند ساخت. یعنی هم زیبایی در پیام‌ها و گفتار را به حد اعلا رساند و هم در رفتار را. در کنار این‌ها، دائم از محمد و آل محمد گفت و بر پدر خویش، حضرت سیدالشهدا اشک ریخت و اشک ریخت و اشک ریخت.

با روش زیبایی حواس جامعه را به خود جلب نمود و با اشک و یاد پدران ارجمندش، راه پیامبر و اهل بیت را دوباره به یاد مردم آورد. این‌ها همه پس از آن بود که در شام، یزید و بنی‌امیه را با خطبه آتشین خود سخت رسوا ساخته بود. اما در مواجهه با جامعه‌ای که ارزش‌ها و اصول در آن کمرنگ شده، باید با لسان زیبایی و هنر و کرامت و لطافت سخن گفت. امام سجاد از مردمی مرتد، انبوهی از شاگردان ساخت که در سال‌های بعد، پای درس باقرین نشستند و سپس پراکنده شدند و شبکه منسجم شیعه را ساختند. شبکه‌ای که تحت رهبری مرجعیت تا همین امروز هم پابرجاست و مقدمات ظهور صاحب‌الأمر را مهیا می‌سازد.