شیفته کتاب
گروه فرهنگی
اگر به دستاندرکاران امروز نهاد فرهنگ کشور گفته شود حکم کتابی که داستانش حول یک شخصیت بیقید باشد که پسر نامشروعی به دنیا میآورد و در ابتدا، دلباخته خواهر ناتنی خود میشود و به ازدواج تن نمیدهد چیست؛ لابد گفته میشود این کتاب مروج بیحیایی و بیقیدی، روابط نامشروع و سبک زندگی مخرب است. پس باید یا در چرخدندههای ممیزی سلاخی شود و یا هرگز رنگ چاپ را به خود نبیند. اما کسی که بیشتر با ماهیت داستان آشنا باشد؛ قدری هم بیشتر پرس و جو میکند. مثلا میپرسد کتاب چه دورهای و چه کشوری را روایت میکند؟ خواننده را به پیروی از رفتار قهرمان داستان ترغیب میکند یا او را به عنوان نماینده یک دوران، صرفا به نمایش میگذارد؟
چنین داستانی در فرانسه نگاشته شد و در ایران هم ترجمه شد. این داستان را رهبر انقلاب خواندند و در مورد آن، جملاتی شگفتانگیز بر زبان راندند: «قيمت کتاب «جانشيفته» «رومن رولان» به مراتب از اين بيشتر است؛ هم تاريخ است، هم ادبيات است، هم اخلاق است، هم هنر است. اين کتاب همه چيز است. اين کتاب را من سالها پيش خواندهام». آدم رمانخوان، میداند اعمال و رفتار شخصیت یک داستان؛ الزاما پیشنهاد و تجویز نویسنده داستان نیست و در نهایت نیز تبدیل به اعتقاد و سبک عمل خواننده نمیشود. در عوض نویسنده تمام سعی خود را به کار میگیرد که جامعه و دوره زندگی خود را به خوبی روایت کند. رمان جان شیفته، شاید یکی از پنج عصر بزرگ ادبیات داستانی فرانسه، به زعم نگارنده این گزارش است. اگر بزرگان ادب داستانی فرانسه را شامل انوره دو بالزاک، ویکتور هوگو، مارسل پروست، روژه مارتن دوگار و رومن رولان بدانیم، بزرگترین رمانهای ملت فرانسه را نیز باید عبارت از باباگوریو، بینوایان، در جستوجوی زمان از دست رفته، خانواده تیبو و جان شیفته بخوانیم. جان شیفته، داستان زندگی آنت ریوی یر است. دختر رائول ریوی یر. رائول مردی عیاش، نسبتا مرفه (بورژوازی) و با ارتباطات حسابنشده با زنها است. رائول در جوانی میمیرد و دختر بیستسالهاش آنت، تنها میماند. آنت از نامههای پدر اما رازی بزرگ از زندگی او را در مییابد و متوجه میشود در تمام این مدت، خواهری ناتنی داشته که همسن خودش بوده است. آنت، رائول، خواهرش سیلوی و پسر نامشروعش مارک، هیچکدام آدمهای مقدسی نیستند؛ اما این رمان در وصف خوبی و زیبایی است که از لا به لای زشتیها و کژیها میروید. تمجید رهبر انقلاب از رمانهایی مانند جان شیفته و خانواده تیبو به ما میفهماند مواجه با آثار داستانی و از آن میان خصوصا رمان؛ پیچیدگیهای فراوانی دارد. هرچند رهبر گرامی در خصوص ترجمه این آثار نکاتی دارند؛ اما این ملاحظات باعث تغییر داستان نمیشود و ما اینجا در مورد داستان سخن میگوییم و نه فقط صحنههای خاص.
رهبر انقلاب برخی دیگر از آثار بزرگ داستانی فرانسه را هم مورد تمجید و ستایش قرار دارند. از این میان، یکی رمان معنوی، عدالتخواه، انقلابی، تاریخی و درسآموز بینوایان است. حماسهای شورانگیز، عشقهایی گرم معنویتی نورانی، توصیفی گیرا و استادانه و قلمی ماندگار، بینوایان را تبدیل به اثری بینظیر و تمامنشدنی در سراسر پهنه ادب داستانی جهان کرده است. جملات ستایشآمیز ایشان درباره بینوایان نیز معروف است: «به نظر من بینوایان ویکتور هوگو برترین رمانی است که در طول تاریخ نوشته شده است. من همه رمانهای طول تاریخ را نخواندهام، شکی در این نیست، اما من مقدار زیادی رمان خواندهام که مربوط به حوادث قرنهای گوناگون هم هست. بعضی رمانهای خیلی قدیمی را هم خواندهام. مثلا فرض کنید کمدی الهی را خواندهام. امیرارسلان هم خواندهام. الف. لیله و هزار و یک شب را هم خواندهام. وقتی نگاه میکنم به این رمانی که ویکتور هوگو نوشته، میبینم این چیزی است که اصلا امکان ندارد هیچکس بتواند بهتر از این بنویسد یا نوشته باشد و معروف نباشد و مثل منی که در عالم رمان بودهام، این را ندیده باشم یا اسمش را نشنیده باشم … من میگویم بینوایان یک معجزه است در عالم رماننویسی، در عالم کتابنویسی. واقعا یک معجزه است … زمانی که جوانها زیاد دور و بر من میآمدند قبل از انقلاب، بارها این را گفتهام که بروید یک دور حتما بینوایان را بخوانید. این بینوایان کتاب جامعهشناسی است، کتاب تاریخی است، کتاب انتقادی است، کتاب الهی است، کتاب محبت و عاطفه و عشق است.»
اثر دیگر، شاهکاری به نام خانواده تیبو است که محبوب قلب کتاببازان است و هم مورد تمجید رهبر انقلاب. آقا پس از انتشار جلد اول این کتاب، آن را اومانیستی و بدون نسبت با فرهنگ ایران عنوان میکنند اما پس از انتشار هر چهار جلد، آن را رمانی ارزشمند و با ترجمهای بسیار خوب میخوانند.
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.