اخبار ویژه »
شناسه خبر : 81062
پرینتخانه » اقتصادی, بین الملل, سیاسی, مطالب روزنامه
تاریخ انتشار : 12 بهمن 1401 - 6:34 |
لزوم بهره‌گیری از دیپلماسی برای افزایش تعامل اقتصادی ایران و چین
شراکت اقتصادی ناکافی ایران و چین
اگرچه ایران در ارتقای سیاست خارجی و اقتصاد خود نگاه به شرق را در دستور کار قرار داده و در این رابطه توانسته دیپلماسی خوبی را با قدرت‌های منطقه‌ای برقرار کند اما به نظر می‌رسد چینیها ترجیحات دیگری دارند .
اگرچه ایران در ارتقای سیاست خارجی و اقتصاد خود نگاه به شرق را در دستور کار قرار داده و در این رابطه توانسته دیپلماسی خوبی را با قدرت‌های منطقه‌ای برقرار کند اما به نظر می‌رسد چینیها ترجیحات دیگری دارند .
اخیرا وزیر اقتصاد دراین‌باره گفت: تفاهم‌نامه ۲۵ ساله ایران و چین باید در هرکدام از بخش‌ها به قراردادهای مشخصی برسد که در ماه‌های اخیر وزارتخانه‌های مختلف درگیر آن بودند و اکنون در حال نهایی‌شدن است.
بااین‌حال گزارش‌ها حکایت از آن دارد که چین به‌عنوان اصلی‌ترین شریک تجاری کشور سرمایه‌گذاری خود را در ایران کاهش می‌دهد و بیشتر به دنبال سرمایه‌گذاری در عراق و افغانستان است.
جمشید عدالتیان، عضو اتاق بازرگانی ایران دراین‌باره تأکید کرد : به نظر می‌رسد که دیگر دور زدن تحریمها نیز سخت‌‌‌تر می‌شود.
سرمایه‌گذاری
مقامات دولتی از افزایش ۲٫۵ برابری جذب سرمایه خارجی در ایران خبر می‌دهند، اما فکری، رئیس‌کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران، در نشست خبری خود آماری ارائه داد که بر اساس آن مشخص شد چین به‌عنوان اولین شریک اقتصادی ایران، سرمایه‌گذاری بسیار ناچیزی در ایران طی دو سال گذشته انجام داده است.
این سرمایه‌گذاری‌ها بیشتر متوسط و کوچک است و به نحوی انجام‌شده که تولیدات آن بیشتر به خود چین صادر می‌شود.
طبق گفته فکری، چین از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون در ۲۵ طرح به ارزش ۱۸۵ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده که ۲۱ طرح در بخش صنعت، دو طرح در بخش معدن، یک طرح در بخش خدمات و یک طرح نیز در بخش کشاورزی بوده است.
حجم مبادلات چین
گمرک چین اعلام کرد که مبادلات تجاری این کشور با ایران در ۱۱ ماهه سال جاری میلادی با رشد ۱۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۱۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار رسیده است.
مبادلات ایران و چین در ماه‌های ژانویه تا نوامبر سال ۲۰۲۱ بالغ‌بر ۱۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار اعلام‌شده بود.
بر اساس این گزارش واردات چین از ایران در ۱۱ ماهه سال جاری میلادی۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۱ رشد داشته و به ۶ میلیارد و ۵۰ میلیون دلار رسیده است. چین در ماه‌های ژانویه تا نوامبر سال قبل ۵ میلیارد و ۷۵۰ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده بود.
صادرات چین به ایران در ماه‌های ژانویه تا نوامبر ۲۰۲۲ نیز رشد ۱۷ درصدی داشته و به ۸ میلیارد و ۵۵۰ میلیون دلار رسیده است. چین در مدت مشابه سال قبل ۷ میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده بود.
تراز تجاری دو کشور در ۱۱ ماهه سال جاری میلادی به میزان۲/۵ میلیارد دلار به نفع چین بوده است.
همچنین بر اساس این گزارش در یازدهمین ماه سال ۲۰۲۲ کل مبادلات تجاری دو کشور با رشد ۲۱ درصدی نسبت به ماه قبل از آن مواجه شده و به ۱ يك میلیارد و ۲۶۱ میلیون دلار رسیده است.
چین در نوامبر امسال ۳۲۶ میلیون یورو کالا از ایران وارد و ۹۳۵ میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده است. واردات چین از ایران در این ماه نسبت به ماه قبل از آن ۱۰ درصد کاهش داشته اما صادرات چین به ایران۳۹ درصد افزایش داشته است.
جایگزینی
اکنون همسایگان ایران همچون عراق و افغانستان موردتوجه چین قرارگرفته‌اند و سرمایه‌گذاری بسیاری از سوی پکن در این کشورها انجام‌شده است .
حجم مبادلات تجاری عراق و چین بیش از ۳۰ میلیارد دلار در سال است.
چین در یک سال گذشته در عراق روی پروژه‌های بزرگی همچون طرح‌های تأمین برق و انرژی، پروژه‌های حمل‌ونقل هوایی، نفت و گاز سرمایه‌گذاری هنگفتی کرده است.
براین اساس قراردادی بین عراق و چین امضا شد که بر اساس آن عایدی حاصل از صادرات روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت به پکن در حساب مشترکی قرار می‌گیرد که اموال آن خرج پروژه‌های زیرساختی این کشور می‌شود، به‌خصوص اینکه این کشور در حوزه بازسازی و تأمین انرژی نیاز بسیار مبرمی دارد.
همچنین این کشور برای سرمایه‌گذاری در افغانستان برنامه بلندمدتی را دنبال می‌کند. افغانستان دارای معادن قابل‌توجه ازجمله مس، زغال‌سنگ، آهن، نیوبیم، کبالت، طلا، مولیبدن، نقره و آلومینیوم و همچنین منابع فلورسپات، اورانیوم، به ریلیم، تالک و لیتیوم است، چین تلاش می‌کند تا برای سرمایه‌گذاری در بخش معادن افغانستان پیش‌تر از سایرین عمل کند .
البته چین تا کنون سرمایه‌گذاری جدی در این بخش انجام نداده، اما در صورت ثبات سیاسی در چین از منابع غنی افغانستان نخواهد گذشت.
از سوی دیگر اخیرا وزیر خارجه چین در تماس تلفنی با فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر خارجه عربستان خواستار ایجاد منطقه آزاد تجاری بین کشورش و شورای همکاری خلیج‌فارس در اسرع وقت شد.
همچنین وزارت خارجه چین در بیانیه‌ای تأکید کرد وزیر امور خارجه جدید چین، «کین گانگ» می‌خواهد روابط مستحکم‌تری با عربستان سعودی ایجادکند .
نفت
پکن به‌عنوان مهم‌ترین خریداران نفت عراق، به شمار می‌رود همچنین اولین قرارداد بزرگ استخراج نفت با یک شرکت خارجی اخیرا توسط طالبان امضا شد . بر اساس این قرارداد استخراج نفت با شرکت نفت و گاز سین‌کیانگ امضاشده و شرکت چینی موظف است سالانه ۱۵۰ میلیون دلار در افغانستان سرمایه‌گذاری کند.
اخیرا بهای نفت در معاملات فيوچرز، پس از عرضه قوی نفت روسیه كاهش يافت.
تحلیلگران عقیده دارند در شرایطی که دورنمای تقاضا علیرغم بازگشایی اقتصاد چین نامطمئن است، تحریمها تأثیر چندانی بر صادرات نفت روسیه نگذاشتند.
مطالبات در سند ایران و چین
طبق اعلام مقامات تهران و پکن این سند را باید برنامه‌ای سیاسی-راهبردی، اقتصادی و فرهنگی دانست که سویه‌های همه‌جانبه روابط دو کشور در ابعاد مختلف سیاسی – راهبردی ،اقتصادی و فرهنگی را در افقی بلندمدت دنبال می‌کند.
یکی از مهم‌ترین ابعاد این سند، بعد اقتصادی آن و گسترش روابط دو کشور در حوزه‌های مختلف تجاری ، اقتصادی و بازرگانی است؛ چراکه دو کشور بر این موضوع تأکیددارند که ظرفیت‌های بالقوه موجود برای همکاری‌های اقتصادی فی‌مابین فراتر از وضعیت کنونی است و در این چارچوب در سند مذکور همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های نفت، صنعت و معدن و حوزه‌های مرتبط باانرژی (نیرو، انرژی‌های تجدیدپذیر و …) مورد تأکید قرارگرفته است.
از دیگر سو در راستای بهره‌برداری حداکثری از مزایای ژئوپلیتيکی و ژئواکونومیک کشورمان ، در این سند بر مشارکت مؤثر ایران در ایده« کمربند-راه» که چندین سال است، اجرای آن از سوی دولت پکن پیگیری می‌شود، مورد تأکید قرارگرفته است .
بر اساس برخی اخبار منتشرشده در رسانه‌ها ، بر اساس سند مذکور چین واردکننده ثابت نفت از ایران خواهد بود، گرچه در حال حاضر نیز علیرغم تحریمها و فشارهای آمریکا ، پکن همچنان به خرید نفت ایران ادامه می‌دهد.
همچنین بر اساس اخبار مذکور ارتقای همکاری‌های بانکی، مالی و بیمه‌ای و گشایش شعبات بانک‌های ایران و تأسیس بانک مشترک ایران و چین به‌ویژه ایجاد پیام‌رسان ملی میان دو کشور ،کمک به ساخت خط آهن در نقاط مختلف کشور، افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی به چین، کمک و سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت‌های انرژی فسیلی، سرمایه‌گذاری در تقویت کریدورهای راهبردی که از ایران می‌گذرند، سرمایه‌گذاری برای توسعه تولید و صادرات انرژی از ایران به کشورهای منطقه، مشارکت در توسعه سواحل مکران، سرمایه‌گذاری برای تولید انرژی‌های پاک در مناطق کویری ایران و …ازجمله بخش‌های مهم سند است.همچنین بر اساس اعلام سخنگوی وزارت امور خارجه در این سند محوریت خاصی برای گسترش همکاری بخش‌های خصوصی دو کشور در نظر گرفته‌شده است.
فشار آمریکا
در همین حال به نظر می‌رسد که آمریکا فشارهای اقتصادی را بر ایران زیادکرده و به دنبال همسو کردن سایر کشورها با خود هستند .
باید توجه داشت که اولین مورد در سرمایه‌گذاری میزان سود پروژه و امنیت آن است، از همین روی چین هم در این زمینه ملاحظاتی دارد و به نظر می‌رسد که اندکی در رابطه با ایران محافظه‌‌‌کارتر شده است.
در جدیدترین مواضع، دولتمردان آمریکایی بر در دستور کار نبودن و اولویت نداشتن احیای برجام تأکید کرده و در چند روز گذشته نیز تلاش برای توقف صادرات نفت ایران به چین و ممانعت از ورود دلار از عراق به ایران، مطرح‌شده است .
رحمان قهرمانپور، تحلیلگر مسائل سیاسی دراین‌باره گفت :« تلاش آمریکا برای توقف صادرات نفت ایران به چین باید بسیار جدی گرفته شود؛ طبیعی است که اگر آمریکایی‌ها نخواهند چنین کاری را انجام دهند به‌صورت علنی آن را اعلام نمی‌کنند. اما این مسئله تا حدی به رفتار چین و حتی خود ایران بستگی دارد. بعد از سفر شی جین پینگ به عربستان به نظر می‌رسد چین در حال بازنگری در روابط خود با تهران است و اگر این فرض درست باشد ممکن است که چین کمتر از گذشته در برابر فشار آمریکا بر ایران مقاومت کند. تأثیرات منفی این موضوع برای ایران هم شامل کاهش قدرت مانور ایران در سیاست بین‌الملل و افزایش فشارهای بین‌المللی و منطقه‌ای می‌شود، قطعا این فشارها آثار اقتصادی منفی نیز به دنبال خواهند داشت.»
نگاهی به اقتصاد چین
در مورد چین برخی از تحلیلگران بر این باورند که رئیس‌جمهوری چین از چند سال پیش خود را آماده کرده است که تا آخر عمر در این سمت بماند، ازاین‌رو تغییر قانون اساسی را به‌عنوان اولین قدم برای برداشتن محدودیتِ دو دوره‌ای ریاست‌جمهوری در دستورکار خود قرار داد و آن را به انجام رساند.
وی همچنین به دنبال افقی است که چین را در عرصه اقتصادی و نظامی طی یک دهه آینده به یک قدرت تثبیت‌شده جهانی مبدل کند.
در دو سال گذشته، محدودیت‌های کرونا باعث شد که نرخ رشد اقتصادی چین نصف شود و این زنگ خطری برای قدرتمند شدن چین بود.
اکنون شی‌جین پينگ لازم دارد نرخ رشد اقتصادی را به بالای ۵ درصد برساند، سرمایه‌گذاری در عرصه نظامی را ادامه دهد و نیروی دریایی چین را بر آسیا و شرق آسیا مسلط کند؛ زیرا که اولین شرطِ نظامی برای قدرتمند شدن گسترده یک کشور، قدرت دریایی آن است.
هرچند تایوان یک موضوع هویتی برای چینی‌هاست ولی با اهدافی همچون نرخ رشد اقتصادی و حفظ برتری مالی، تولیدی و فن‌آوری این کشور قابل‌مقایسه نیست.
هم‌اکنون واشنگتن و پکن تصمیم گرفته‌اند که در روابط خود اقدامات خود را از تنش‌های ژئوپلیتیک به رقابت اقتصادی و تولید ثروت سوق دهند.
چینیها با باورهای واقع‌گرایانه خود به‌خوبی متوجه هستند که تحققِ رشد اقتصادی بدون همکاری با آمریکا برای چین امکان‌پذیر نخواهد بود. به‌موازات این متغیرهای اقتصادی برای طرفین، واشنگتن به یک هدف بسیار کلیدی به‌طور بالقوه نیز می‌تواند دست یابد .
شریک بد
علیرغم همه این فشارها ، بررسی‌ها نشان می‌دهد بعد از خروج آمریکا از برجام، چین هیچ پروژه مشترکی را به‌رغم انعقاد قرارداد ۲۵ ساله با ایران آغاز نکرده است .
بسیاری از کارشناسان اقتصادی نیز از چین به‌عنوان «شریک بَد» یاد می‌کنند؛ چراکه این کشور پای خود را از بسیاری از پروژه‌های اقتصادی مهم ایران عقب کشید. به‌عنوان‌مثال از چند سال قبل تاکنون قرار بود که چینیها چندین پروژه حمل‌ونقلی مانند اتوبان تهران – شمال یاراه آهن مشهد – گرگان را اجرا کنند اما هنوز محقق نشده است.
به نظر می‌رسد ایران بایستی در این شرایط روی دیپلماسی اقتصادی و سیاسی کار بیشتری کند چراکه در غیر این صورت با مشکل مواجه خواهد شد . روشن است که در روابط سیاسی هر کشوری ملاحظات و منافع حاصل خود را دارد و دست اندارکاران دیپلماسی اقتصادی باید این مسئله را در مذاکرات و برنامه‌ریزی‌های خود در نظر داشته باشند . نباید فراموش کرد که سیاست بین‌الملل مبتنی بر منافع است و این‌گونه نیست که کشورها بگویند که اگر ایران زمانی به یک کشور کمک کرده حالا باید آن کشور جبران کند. قاعدتا اگر فضای کنونی سیاست بین‌الملل به سمتی برود که سایر کشورها احساس کنند ایران دارد ضعیف‌تر می‌شود، آن‌ها نیز در سیاست‌های خودشان در قبال ایران بازنگری می‌کنند سیاست هرکشوری چه عراق باشد چه امارات ،چین یا هر کشور دیگری؛ بر منافع آن کشور تعریف‌شده است و کشورها به‌محض به خطر افتادن منافع خود در سیاست خارجی‌شان تجدیدنظر می‌کنند .
اخیرا وزیر اقتصاد دراین‌باره گفت: تفاهم‌نامه ۲۵ ساله ایران و چین باید در هرکدام از بخش‌ها به قراردادهای مشخصی برسد که در ماه‌های اخیر وزارتخانه‌های مختلف درگیر آن بودند و اکنون در حال نهایی‌شدن است.
بااین‌حال گزارش‌ها حکایت از آن دارد که چین به‌عنوان اصلی‌ترین شریک تجاری کشور سرمایه‌گذاری خود را در ایران کاهش می‌دهد و بیشتر به دنبال سرمایه‌گذاری در عراق و افغانستان است.
جمشید عدالتیان، عضو اتاق بازرگانی ایران دراین‌باره تأکید کرد : به نظر می‌رسد که دیگر دور زدن تحریمها نیز سخت‌‌‌تر می‌شود.
سرمایه‌گذاری
مقامات دولتی از افزایش ۲٫۵ برابری جذب سرمایه خارجی در ایران خبر می‌دهند، اما فکری، رئیس‌کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران، در نشست خبری خود آماری ارائه داد که بر اساس آن مشخص شد چین به‌عنوان اولین شریک اقتصادی ایران، سرمایه‌گذاری بسیار ناچیزی در ایران طی دو سال گذشته انجام داده است.
این سرمایه‌گذاری‌ها بیشتر متوسط و کوچک است و به نحوی انجام‌شده که تولیدات آن بیشتر به خود چین صادر می‌شود.
طبق گفته فکری، چین از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون در ۲۵ طرح به ارزش ۱۸۵ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده که ۲۱ طرح در بخش صنعت، دو طرح در بخش معدن، یک طرح در بخش خدمات و یک طرح نیز در بخش کشاورزی بوده است.
حجم مبادلات چین
گمرک چین اعلام کرد که مبادلات تجاری این کشور با ایران در ۱۱ ماهه سال جاری میلادی با رشد ۱۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۱۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار رسیده است.
مبادلات ایران و چین در ماه‌های ژانویه تا نوامبر سال ۲۰۲۱ بالغ‌بر ۱۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار اعلام‌شده بود.
بر اساس این گزارش واردات چین از ایران در ۱۱ ماهه سال جاری میلادی۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۱ رشد داشته و به ۶ میلیارد و ۵۰ میلیون دلار رسیده است. چین در ماه‌های ژانویه تا نوامبر سال قبل ۵ میلیارد و ۷۵۰ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده بود.
صادرات چین به ایران در ماه‌های ژانویه تا نوامبر ۲۰۲۲ نیز رشد ۱۷ درصدی داشته و به ۸ میلیارد و ۵۵۰ میلیون دلار رسیده است. چین در مدت مشابه سال قبل ۷ میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده بود.
تراز تجاری دو کشور در ۱۱ ماهه سال جاری میلادی به میزان۲/۵ میلیارد دلار به نفع چین بوده است.
همچنین بر اساس این گزارش در یازدهمین ماه سال ۲۰۲۲ کل مبادلات تجاری دو کشور با رشد ۲۱ درصدی نسبت به ماه قبل از آن مواجه شده و به ۱ يك میلیارد و ۲۶۱ میلیون دلار رسیده است.
چین در نوامبر امسال ۳۲۶ میلیون یورو کالا از ایران وارد و ۹۳۵ میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده است. واردات چین از ایران در این ماه نسبت به ماه قبل از آن ۱۰ درصد کاهش داشته اما صادرات چین به ایران۳۹ درصد افزایش داشته است.
جایگزینی
اکنون همسایگان ایران همچون عراق و افغانستان موردتوجه چین قرارگرفته‌اند و سرمایه‌گذاری بسیاری از سوی پکن در این کشورها انجام‌شده است .
حجم مبادلات تجاری عراق و چین بیش از ۳۰ میلیارد دلار در سال است.
چین در یک سال گذشته در عراق روی پروژه‌های بزرگی همچون طرح‌های تأمین برق و انرژی، پروژه‌های حمل‌ونقل هوایی، نفت و گاز سرمایه‌گذاری هنگفتی کرده است.
براین اساس قراردادی بین عراق و چین امضا شد که بر اساس آن عایدی حاصل از صادرات روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت به پکن در حساب مشترکی قرار می‌گیرد که اموال آن خرج پروژه‌های زیرساختی این کشور می‌شود، به‌خصوص اینکه این کشور در حوزه بازسازی و تأمین انرژی نیاز بسیار مبرمی دارد.
همچنین این کشور برای سرمایه‌گذاری در افغانستان برنامه بلندمدتی را دنبال می‌کند. افغانستان دارای معادن قابل‌توجه ازجمله مس، زغال‌سنگ، آهن، نیوبیم، کبالت، طلا، مولیبدن، نقره و آلومینیوم و همچنین منابع فلورسپات، اورانیوم، به ریلیم، تالک و لیتیوم است، چین تلاش می‌کند تا برای سرمایه‌گذاری در بخش معادن افغانستان پیش‌تر از سایرین عمل کند .
البته چین تا کنون سرمایه‌گذاری جدی در این بخش انجام نداده، اما در صورت ثبات سیاسی در چین از منابع غنی افغانستان نخواهد گذشت.
از سوی دیگر اخیرا وزیر خارجه چین در تماس تلفنی با فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر خارجه عربستان خواستار ایجاد منطقه آزاد تجاری بین کشورش و شورای همکاری خلیج‌فارس در اسرع وقت شد.
همچنین وزارت خارجه چین در بیانیه‌ای تأکید کرد وزیر امور خارجه جدید چین، «کین گانگ» می‌خواهد روابط مستحکم‌تری با عربستان سعودی ایجادکند .
نفت
پکن به‌عنوان مهم‌ترین خریداران نفت عراق، به شمار می‌رود همچنین اولین قرارداد بزرگ استخراج نفت با یک شرکت خارجی اخیرا توسط طالبان امضا شد . بر اساس این قرارداد استخراج نفت با شرکت نفت و گاز سین‌کیانگ امضاشده و شرکت چینی موظف است سالانه ۱۵۰ میلیون دلار در افغانستان سرمایه‌گذاری کند.
اخیرا بهای نفت در معاملات فيوچرز، پس از عرضه قوی نفت روسیه كاهش يافت.
تحلیلگران عقیده دارند در شرایطی که دورنمای تقاضا علیرغم بازگشایی اقتصاد چین نامطمئن است، تحریمها تأثیر چندانی بر صادرات نفت روسیه نگذاشتند.
مطالبات در سند ایران و چین
طبق اعلام مقامات تهران و پکن این سند را باید برنامه‌ای سیاسی-راهبردی، اقتصادی و فرهنگی دانست که سویه‌های همه‌جانبه روابط دو کشور در ابعاد مختلف سیاسی – راهبردی ،اقتصادی و فرهنگی را در افقی بلندمدت دنبال می‌کند.
یکی از مهم‌ترین ابعاد این سند، بعد اقتصادی آن و گسترش روابط دو کشور در حوزه‌های مختلف تجاری ، اقتصادی و بازرگانی است؛ چراکه دو کشور بر این موضوع تأکیددارند که ظرفیت‌های بالقوه موجود برای همکاری‌های اقتصادی فی‌مابین فراتر از وضعیت کنونی است و در این چارچوب در سند مذکور همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های نفت، صنعت و معدن و حوزه‌های مرتبط باانرژی (نیرو، انرژی‌های تجدیدپذیر و …) مورد تأکید قرارگرفته است.
از دیگر سو در راستای بهره‌برداری حداکثری از مزایای ژئوپلیتيکی و ژئواکونومیک کشورمان ، در این سند بر مشارکت مؤثر ایران در ایده« کمربند-راه» که چندین سال است، اجرای آن از سوی دولت پکن پیگیری می‌شود، مورد تأکید قرارگرفته است .
بر اساس برخی اخبار منتشرشده در رسانه‌ها ، بر اساس سند مذکور چین واردکننده ثابت نفت از ایران خواهد بود، گرچه در حال حاضر نیز علیرغم تحریمها و فشارهای آمریکا ، پکن همچنان به خرید نفت ایران ادامه می‌دهد.
همچنین بر اساس اخبار مذکور ارتقای همکاری‌های بانکی، مالی و بیمه‌ای و گشایش شعبات بانک‌های ایران و تأسیس بانک مشترک ایران و چین به‌ویژه ایجاد پیام‌رسان ملی میان دو کشور ،کمک به ساخت خط آهن در نقاط مختلف کشور، افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی به چین، کمک و سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت‌های انرژی فسیلی، سرمایه‌گذاری در تقویت کریدورهای راهبردی که از ایران می‌گذرند، سرمایه‌گذاری برای توسعه تولید و صادرات انرژی از ایران به کشورهای منطقه، مشارکت در توسعه سواحل مکران، سرمایه‌گذاری برای تولید انرژی‌های پاک در مناطق کویری ایران و …ازجمله بخش‌های مهم سند است.همچنین بر اساس اعلام سخنگوی وزارت امور خارجه در این سند محوریت خاصی برای گسترش همکاری بخش‌های خصوصی دو کشور در نظر گرفته‌شده است.
فشار آمریکا
در همین حال به نظر می‌رسد که آمریکا فشارهای اقتصادی را بر ایران زیادکرده و به دنبال همسو کردن سایر کشورها با خود هستند .
باید توجه داشت که اولین مورد در سرمایه‌گذاری میزان سود پروژه و امنیت آن است، از همین روی چین هم در این زمینه ملاحظاتی دارد و به نظر می‌رسد که اندکی در رابطه با ایران محافظه‌‌‌کارتر شده است.
در جدیدترین مواضع، دولتمردان آمریکایی بر در دستور کار نبودن و اولویت نداشتن احیای برجام تأکید کرده و در چند روز گذشته نیز تلاش برای توقف صادرات نفت ایران به چین و ممانعت از ورود دلار از عراق به ایران، مطرح‌شده است .
رحمان قهرمانپور، تحلیلگر مسائل سیاسی دراین‌باره گفت :« تلاش آمریکا برای توقف صادرات نفت ایران به چین باید بسیار جدی گرفته شود؛ طبیعی است که اگر آمریکایی‌ها نخواهند چنین کاری را انجام دهند به‌صورت علنی آن را اعلام نمی‌کنند. اما این مسئله تا حدی به رفتار چین و حتی خود ایران بستگی دارد. بعد از سفر شی جین پینگ به عربستان به نظر می‌رسد چین در حال بازنگری در روابط خود با تهران است و اگر این فرض درست باشد ممکن است که چین کمتر از گذشته در برابر فشار آمریکا بر ایران مقاومت کند. تأثیرات منفی این موضوع برای ایران هم شامل کاهش قدرت مانور ایران در سیاست بین‌الملل و افزایش فشارهای بین‌المللی و منطقه‌ای می‌شود، قطعا این فشارها آثار اقتصادی منفی نیز به دنبال خواهند داشت.»
نگاهی به اقتصاد چین
در مورد چین برخی از تحلیلگران بر این باورند که رئیس‌جمهوری چین از چند سال پیش خود را آماده کرده است که تا آخر عمر در این سمت بماند، ازاین‌رو تغییر قانون اساسی را به‌عنوان اولین قدم برای برداشتن محدودیتِ دو دوره‌ای ریاست‌جمهوری در دستورکار خود قرار داد و آن را به انجام رساند.
وی همچنین به دنبال افقی است که چین را در عرصه اقتصادی و نظامی طی یک دهه آینده به یک قدرت تثبیت‌شده جهانی مبدل کند.
در دو سال گذشته، محدودیت‌های کرونا باعث شد که نرخ رشد اقتصادی چین نصف شود و این زنگ خطری برای قدرتمند شدن چین بود.
اکنون شی‌جین پينگ لازم دارد نرخ رشد اقتصادی را به بالای ۵ درصد برساند، سرمایه‌گذاری در عرصه نظامی را ادامه دهد و نیروی دریایی چین را بر آسیا و شرق آسیا مسلط کند؛ زیرا که اولین شرطِ نظامی برای قدرتمند شدن گسترده یک کشور، قدرت دریایی آن است.
هرچند تایوان یک موضوع هویتی برای چینی‌هاست ولی با اهدافی همچون نرخ رشد اقتصادی و حفظ برتری مالی، تولیدی و فن‌آوری این کشور قابل‌مقایسه نیست.
هم‌اکنون واشنگتن و پکن تصمیم گرفته‌اند که در روابط خود اقدامات خود را از تنش‌های ژئوپلیتیک به رقابت اقتصادی و تولید ثروت سوق دهند.
چینیها با باورهای واقع‌گرایانه خود به‌خوبی متوجه هستند که تحققِ رشد اقتصادی بدون همکاری با آمریکا برای چین امکان‌پذیر نخواهد بود. به‌موازات این متغیرهای اقتصادی برای طرفین، واشنگتن به یک هدف بسیار کلیدی به‌طور بالقوه نیز می‌تواند دست یابد .
شریک بد
علیرغم همه این فشارها ، بررسی‌ها نشان می‌دهد بعد از خروج آمریکا از برجام، چین هیچ پروژه مشترکی را به‌رغم انعقاد قرارداد ۲۵ ساله با ایران آغاز نکرده است .
بسیاری از کارشناسان اقتصادی نیز از چین به‌عنوان «شریک بَد» یاد می‌کنند؛ چراکه این کشور پای خود را از بسیاری از پروژه‌های اقتصادی مهم ایران عقب کشید. به‌عنوان‌مثال از چند سال قبل تاکنون قرار بود که چینیها چندین پروژه حمل‌ونقلی مانند اتوبان تهران – شمال یاراه آهن مشهد – گرگان را اجرا کنند اما هنوز محقق نشده است.
به نظر می‌رسد ایران بایستی در این شرایط روی دیپلماسی اقتصادی و سیاسی کار بیشتری کند چراکه در غیر این صورت با مشکل مواجه خواهد شد . روشن است که در روابط سیاسی هر کشوری ملاحظات و منافع حاصل خود را دارد و دست اندارکاران دیپلماسی اقتصادی باید این مسئله را در مذاکرات و برنامه‌ریزی‌های خود در نظر داشته باشند . نباید فراموش کرد که سیاست بین‌الملل مبتنی بر منافع است و این‌گونه نیست که کشورها بگویند که اگر ایران زمانی به یک کشور کمک کرده حالا باید آن کشور جبران کند. قاعدتا اگر فضای کنونی سیاست بین‌الملل به سمتی برود که سایر کشورها احساس کنند ایران دارد ضعیف‌تر می‌شود، آن‌ها نیز در سیاست‌های خودشان در قبال ایران بازنگری می‌کنند سیاست هرکشوری چه عراق باشد چه امارات ،چین یا هر کشور دیگری؛ بر منافع آن کشور تعریف‌شده است و کشورها به‌محض به خطر افتادن منافع خود در سیاست خارجی‌شان تجدیدنظر می‌کنند .
برچسب ها
ایران , چین , روابط ایران و چین
به اشتراک بگذارید
https://resalat-news.com/?p=81062
تعداد دیدگاه : دیدگاه‌ها برای شراکت اقتصادی ناکافی ایران و چین بسته هستند
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.