سینمایی با سی نمای متفاوت
گروه فرهنگی- صفورا ترقی
اولین بار با ورود مظفرالدینشاه در سال ۱۲۷۹ به مقصد اروپا بود که نخستین آشنایی ایرانیان با سینما به وجود آمد. بعدها اوانس اوگانيانس مهاجرى ارمنى-روسی، پس از اتمام تحصيلاتش در رشته سينما به ايران آمد و با فکر تأسيس مدرسه سينمايى توليد فيلم را به مرحله عمل درآورد. فيلم «دختر لر» اولین فیلم ناطق در مهرماه ۱۳۱۲ آماده نمايش شد و در آبانماه به اکران عمومی درآمد. با پيروزى انقلاب اسلامی، بسيارى از آثار انقلابی به نمايش درآمده و دفتر کمپانیهای خارجى تعطيل شد. ممیزی از همان سالها بر فیلمنامهها اعمال میشد اما بهمرور رنگ و بو و ملاک و معیارهای تازهای یافت . اوایل سختگیری و حساسیتها روی عشقهای ممنوعه کمرنگ کردن ارزشهای جبهه و جنگمسائل سیاسی حاکم بر فیلمها، مسائل مذهبی و رواج برخی شک و شبههها در امور دینی، نوع پوشش و آرایش زنان و مردان، استفاده از کلاهگیس برای زنان در فیلم و یا بازی کردن مردان در نقش زنان و شکستن برخی تابوها بود که یا فیلمها را در صف اکران به مدت چند سال نگه میداشت و یا تهیهکننده را از خیر اکران آنها منصرف میکرد. ابتدای دهه شصت محتوای فیلم و سریالها به فساد طاغوت، مذمت رژیم شاه، اشرافی گری و جنایاتی که ساواک در حق مردم انجام داده بود مربوط میشد . با اوج گرفتن جنگ در سالهای دفاع مقدس، سبک و سیاق فیلمهای سینما هم به این سمتوسو رفت و ابعاد مختلف آن را به چالش کشید .اما از دهه هفتاد برخوردهای سلیقهای متفاوتی را در حوزه ممیزی سینما شاهد بودیم. بهطوریکه مثلا برخی فیلمها با سانسور در ایران و بدون سانسور در خارج از کشور اکران میشدند! درجهبندی سنی فیلمها عملا کاری نشدنی بود! و نیاز به فرهنگسازی داشت، ابهامات و ملاحظات سیاسی و مذهبی و اخلاقی در محتوای فیلمنامهها به چشم میخورد و در این میان برخوردهای سلیقهای که از فردبهفرد و وزیر به وزیر تغییر میکرد مزید بر علت شده بود . در دهه هشتاد به علت مطرحشدن فضای باز سیاسی و فرهنگی، امکان طرح موضوعاتی فراهم شد که پیشاز آن ممکن نبود. افرادی وارد سینما شدند که نه به اسم مشکلات ایرانی جماعت بلکه به کام دشمنان این ملت و برای فتح جایزههای اسکارو… چنان سیاه نماییهایی از ایران در فیلمهای خود میساختند و چهرهای کریه و زشت و فقیر نشان میدادند که فقط خوشایند آنطرف باشد. بعضی فیلمهای سیاسی و خانوادگی هم در این دوران بسیاری از خط قرمزها را رد کرد و چونان فریادی بود بر سر ارزشها و اصول اخلاقی حاکم بر کشور. در دههنود دیگر سینما از آنطرف بوم افتاد، در تعدادی از مجوزهای سینمای خانگی آنقدر سهلگیری و مسامحه به خرج دادهشده که محتوای آنها در رقابت تنگاتنگ با فیلمهای ترکیهای است! و عشقهای مثلثی خیانت افراد خانواده در حق یکدیگر آرایشهای غلیظ زنان سخنهای رکیک و شوخیهای جنسی وجه تشابه اکثر آنهاست . این روزها با ترسولرز در کنار خانواده به تماشای فیلم مینشینی و هرلحظه منتظری مبادا کلامی یا حرکتی مخالف آداب خانوادگی ببینی و شرمنده شوی و این وضعیت حتی صدای بازیگران قدیمی این عرصه را هم درآورده است ! کارگردانان و بازیگران ارزشی کمکار شدهاند و مافیایی در حال شکلگیری است که انتخاب بازیگران را در پارتیهای شبانه و تن دادن به پیشنهادات نامتعارف گره زده است! گاهی سانسورهای قضائی را دور میزنند، مجوز با سانسور میگیرند و بدون سانسور اکران میکنند و با یک عذرخواهی رد میشوند! و این میان سینمایی میماند با سی نما و سی سلیقه و تماشاگرانی که ذائقه خود را به دیدن فیلمهای زرد کلیشهای و طنزهای سخیف و بیمحتوا عادت دادهاند.البته در کنار اینها فیلم و سریالهای خوب و با محتوای مناسبی هم از کارگردانانی چون مجیدی، مرحوم سلحشور، شورجه، بحرانی، میرباقریو … که آثار فاخر و ماندگاری باوجود هزاران سنگاندازی و کمبود بودجه ساختهاند، داریم ولی کم است!
سینما جزئی از هویت و فرهنگ یک کشور است. ما هنوز هم موضوعات زیادی برای کارکردن داریم تا بتوانیم هویت ملی، فرهنگی و دینی خود را به دیگر کشورها نشان دهیم.
غیر از سینمای تاریخی و بررسی زندگی شخصیتهای برجسته دینی، تاریخی و سیاسی و… کشورمان، خیانتهای بسیاری در حق قومیتهای ما شده که قابل بازگشت است؛ هنوز دید مردم ما به قوم بلوچ چونان قاچاقچیان مواد مخدر و مسلح است و نسبت به قوم لر،کرد،ترک و شمالو … تصوراتی وجود دارد که مناسب آنها نیست؛ موضوعات اجتماعی زیادی داریم که میتوانیم به آنها بپردازیم و هویت اصیل ایرانی را به خانوادهها برگردانیم. در حوزه زنان و کودکان، حرفهای ناگفته زیادی وجود دارد، که میتواند تفاوت ما را با دیگر کشورها نشان دهد.
ما میتوانیم نمای تخریبشده سینما را به آن بازگردانیم و روی خوب این مردم را به همگان نشان دهیم و حال خوب و مرهمی شویم در این روزگار بر دردهای بیدرمان مردم، اگر بخواهیم و باوری در سیاستگذاران سینما در این زمینه وجود داشته باشد!
روز ملی سینما , سینما , صفورا ترقی
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.