شرایط جنگ اوکراین به لحاظ میدانی و سیاسی و نیز نقش بازیگران خارجی به‌گونه‌ای است که پیش‌بینی پایان جنگ و دستیابی دو طرف به صلح در کوتاه‌مدت بسیار بعید به نظر می‌رسد.باگذشت حدود ۱۷ ماه از جنگ اوکراین، به‌رغم تلاش‌هایی که از سوی  مختلف برای برقراری صلح انجام‌شده، دورنمای این جنگ همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. اخیرا در نشستی که میان سران روسیه و کشور‌های آفریقایی در سن‌پترزبورگ برگزار شد، برخی تحلیلگران معتقدند با توجه به مواضع تازه ولادیمیر پوتین؛ مسکو به دنبال راه‌حلی به‌منظور پایان دادن جنگ در اوکراین است.

 واکنش پوتین 
پوتین در واکنش به طرح صلح رهبران آفریقایی اعلام کرد که به مذاکرات صلح با اوکراین پاسخ منفی نخواهد گفت. او همچنین تصریح کرده که پیشنهاد‌های چین و آفریقا می‌تواند زمینه‌ساز صلح در اوکراین باشد. پیش‌ازاین چین اقداماتی در جهت پایان دادن به جنگ انجام داده بود و از طرفی، عربستان قصد دارد میزبان مذاکرات صلح مربوط به جنگ اوکراین و روسیه باشد؛ نشستی که ظاهراً قرار است مسئولان بلندپایه ۳۰ کشور جهان در آن حضور یابند.

اقدامات و طرح‌های دیگری نیز از سوی کشور‌های مختلف همچون جمهوری اسلامی ایران و ترکیه با تأکید بر لزوم رویکرد همگانی به دیپلماسی و روند‌های سیاسی برای پایان این جنگ ارائه‌شده، اما همواره با موانع اساسی مواجه شده است. این در حالی است که برخی ناظران نسبت به پیشنهاد‌های صلح چین، آفریقا و عربستان و دیگر کشور‌ها خوش‌بین نیستند؛ زیرا باآن‌که رئیس‌جمهوری روسیه از صلح استقبال کرده، اما اوکراین نسبت به صلح موضع روشنی اتخاذ نکرده است.

 صلحی که نزدیک نیست 
اوکراین پیش‌ازاین پیشنهاد رئیس‌جمهوری برزیل مبنی بر تشکیل باشگاه صلح متشکل از برزیل، هند، اندونزی، چین و برخی دیگر از کشور‌های آمریکای لاتین را نیز عملاً نادیده گرفته و تأکید دارد هیچ‌گونه توافقی که شامل بازگرداندن سرزمین‌های تصرف‌شده (شامل حدود ۲۰ درصد خاک اوکراین) نباشد را قبول نخواهد کرد. اوکراین همچنین به دنبال محکوم کردن روسیه در قبال حمله به این کشور و دریافت غرامت جنگی می‌باشد.

از سوی دیگر، پوتین درحالی از طرح آفریقایی‌ها و چینی‌ها برای صلح در اوکراین استقبال کرده که اقدامات اخیر او نظیر خروج از توافق صادرات غلات از دریای سیاه، با رویکرد صلح‌طلبی وی همخوانی ندارد. درواقع، تحولات مربوط به جنگ به‌گونه‌ای رقم خورده که نه اوکراین و نه روسیه هنوز آمادگی دستیابی به صلح را ندارند. البته بعید نیست با میانجی‌گری‌های خارجی، مذاکرات کلید خورده و گفت وگو‌ها آغاز شود، اما نتیجه‌بخشی و تحقق عملی این‌گونه مذاکرات قابل پیش‌بینی نیست. دلیل این امر آن است که بازیگرانی چون چین و کشور‌های آفریقا و نیز عربستان سعودی به‌رغم نقاط قوتی که دارند ـ ازجمله نفوذ چین بر مسکو، بی‌طرفی آفریقایی‌ها در قبال جنگ و همچنین سطح مراودات گسترده عربستان با روسیه ـ در قبال جنگ اوکراین دچار محدودیت‌هایی هستند.

 مخالفت غرب با میانجی‌گری چینی‌ها 
میانجی‌گری چین به‌احتمال‌زیاد با استقبال غربی‌ها مواجه نخواهد شد؛ زیرا غرب به‌ویژه ایالات‌متحده درگیر یک رویارویی سنگین اقتصادی و ژئوپلیتیک با چین بوده و ضمناً طرح ۱۲ ماده پکن به‌جز ذکر برخی کلیات، موضوع تازه‌ای در برندارد. از طرف دیگر، برخی ناظران غربی بر این باورند که چین از طولانی‌تر شدن روند جنگ در اوکراین استقبال می‌کند؛ زیرا تداوم جنگ منجر به فرسایش توان روسیه و فرسایش امکانات غربی‌ها شده و این هر دو امر به نفع منافع راهبردی پکن است.

کشور‌های آفریقایی نیز از زمان شروع جنگ با کمبود ۳۰ میلیون تنی گندم مواجه شده و با توجه به مواضع اخیرشان باید تلاش مضاعفی را به‌منظور نشان دادن بی‌طرفی در جنگ انجام دهند که به نظر می‌رسد کار آسانی نخواهد بود؛ به‌ویژه آن‌که خواه‌ناخواه نیازمند واردات غلات روسیه هستند.

 سنگ‌اندازی غربی‌ها 
نکته دیگر آن است که غرب تمایل جدی به پایان جنگ اوکراین ندارد و تداوم این جنگ را البته در حالت فرسایشی ترجیح می‌دهد. به همین دلیل هرگونه طرح صلحی به‌آسانی موردتوافق غربی‌ها قرار نخواهد گرفت؛ به‌ویژه آنکه به‌واسطه میلیارد‌ها دلار کمکی که آمریکا و اروپا به اوکراین کرده‌اند، بعید است حاضر باشند بدون دستاورد خاصی در جهت تضعیف روسیه و پوتین، راضی به صلح شوند

.اما نشانه‌هایی که برخی تحلیلگران آن را مؤید دورنمای صلح در جنگ اوکراین می‌دانند هزینه‌های سنگین اقتصادی و نظامی روسیه در این جنگ بدون تحقق اهداف و نتایج عملی می‌باشد. برخی آمار‌ها گویای آن است که مسکو برای جنگ روزانه یک میلیارد دلار هزینه می‌کند؛ لذا بعید نیست در راستای پیشنهادات صلح مطرح‌شده به دنبال راه‌حلی بینابین برای خروج از بن‌بست نبرد باشد.

نشانه دیگر آن است که با توجه به نامشخص بودن افق جنگ، حمایت همه‌جانبه از اوکراین ممکن است در درازمدت موجب افزایش شکاف میان کشور‌های غربی در جهت ادامه کمک‌ها به کی‌یف شود؛ این امر ممکن است باعث کاهش کمک‌ها و درنتیجه کوتاه آمدن اوکراین از ادامه جنگ و پذیرش مذاکرات صلح هرچند با شروط حداقلی شود. درهرحال شرایط جنگ اوکراین به لحاظ میدانی و سیاسی و نیز نقش بازیگران خارجی به‌گونه‌ای است که پیش‌بینی پایان جنگ و دستیابی دو طرف به صلح در کوتاه‌مدت بسیار بعید به نظر می‌رسد.

 شکست نشست جده 
از سوی دیگر، بعد از دعوت نشدن روسیه به نشست بین‌المللی با موضوع جنگ اوکراین و راهکارهای پایان صلح‌آمیز در عربستان سعودی، اکنون حضور مسببان بحران کنونی در این نشست موردانتقاد قرارگرفته است.یک منبع مطلع روسی به شبکه «ریانووستی» گفت که اکثریت قریب به‌اتفاق شرکت‌کنندگان در نشست جده، کشورهایی هستند که خودشان باعث بروز و شروع بحران اوکراین و روسیه شده‌اند.این منبع که خواست نام یا سمتش فاش نشود، توضیح داد که بیشتر کشورهای غربی حاضر در نشست عربستان سعودی، با پمپاژ سلاح به اوکراین، تنش‌ها با روسیه را تشدید کرده و از مسببان این بحران هستند.

ریانووستی به نقل از وی گزارش داد: «در نشست صلح اوکراین در جده، کشورهای نیم‌کُره جنوبی زمین در اقلیت بودند. از حدود ۴۰ شرکت‌کننده، فقط حدود ۱۵ کشور از آن مناطق بودند که چهار یا پنج تای آن‌ها از طریق ویدئوکنفرانس شرکت کردند. روسیه هم که دعوت نشده بود».

این منبع بابیان اینکه نگارندگان مهم طرح‌های میانجی‌گری و ابتکارات بشردوستانه در این نشست فراموش‌شده بودند، اظهار داشت: «باوجود حضور کشورهای غربی عامل بحران اوکراین، نباید چندان دنبال حصول نتیجه از این نشست باشید».