سیده سمیه سیدی
حیا در لغت به معنای شرم و در اصطلاح، نوعی حالت روانی یا انفعال و انقباض نفسانی است که موجب متانت و وقار در رفتار، حرکات و سکنات انسان شده و همچنین موجب خودداری از انجام امور ناپسند در انسان می‌گردد و منشأ آن ترس از سرزنش دیگران است. 
صفت حیا از کمالات بزرگ اخلاقی است که به سبب ویژگی بازدارندگی آن، نقش عمده‌ای در شکل‌دهی چگونگی ارتباط انسان باخدا و مردم دارد. امروزه برخی از بانوان نسبت به این فضیلت اخلاقی کم‌توجه بوده و در شیوه نشست و برخواست و سخن‌گفتن و … از این صفت مهم غافلند. بی‌توجهی به این صفت، زمینه را برای ایجاد جرم‌ها و مفاسد اخلاقی فراهم می‌کند. نکته‌ای که رسول اسلام به‌روشنی آن را بیان کرده و فرمودند:
بی‌شرمی با هیچ‌چیز همراه نشد مگر این‌که آن را زشت گردانید و حیا با هیچ‌چیز همراه نگردید مگر این‌که آن را آراست. 
مهم‌ترین اثر حیا، عفاف و پاکدامنی است که در فرازی از سخنان امام علی بدان اشاره‌شده است. ایشان فرمودند: میوه حیا، عفاف و پاکدامنی است.
 وقتی زلیخا درها را به روی یوسف بست و با او خلوت کرد، برخاست و چهره بتی را که در خانه داشت پوشانید. یوسف فرمود: چگونه تو از مراقبت جسمی جامد حیا می‌کنی، ولی من از مراقبت خداوند جبار حیا نکنم. 
زن باید در برابر نامحرم، وجود خود را عاری از هرگونه حرکات مفسده‌انگیز و فریبنده نموده و حیا و متانت و وقار را زیور خود سازد. او نباید با نامحرم به‌گونه‌ای سخن بگوید که موجبات تحریک و انحراف او را فراهم کند. مثلانازک‌کردن صدا و با عشوه سخن‌گفتن آتش شهوت را در دل مردان بیماردل شعله‌ور کرده و در قلب‌هایی که زمینه جذب و گرایش به فساد رادارند مؤثر می‌افتد؛ زیرا طنین ملایم صدای زن، خودبه‌خود، برای مرد فریبنده و اغواگر است 
چه رسد به این‌که همراه با شیرین‌زبانی و طنازی باشد. ازاین‌رو سخن‌گفتن زنان مسلمان با مردان نامحرم نباید با خضوع و تواضع باشد. قرآن کریم خطاب به زنان پیامبرمی‌فرماید:
يا نِساءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّساءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذي في‏ قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفاً: اى همسران پيامبر، شما همچون يکى از آنان معمولى نيستيد اگر تقوا پیشه کنيد پس به‌گونه‌ای هوس‏انگيز سخن نگوييد که بيماردلان در شما طمع کنند و سخن شايسته بگوييد.
همچنین زنان باید در نحوه راه‌رفتن خود در حضور نامحرم دقت لازم را به کار بسته و به‌گونه‌ای راه بروند که زمینه گناه و انحراف برای مردان ایجاد نشود. همان رفتاری که دختران شعیب
 در برابر حضرت موسی‌از خود نشان داده و نهایت متانت و حیا را از خود به نمایش گذاشتند. قرآن کریم در این خصوص می‌فرماید:
فَجاءَتْهُ إِحْداهُما تَمْشي‏ عَلَى اسْتِحْياءٍ .(قصص: ۲۵)
ناگهان يکى از آن دو (زن) به سراغ او آمد درحالی‌که با نهايت حيا گام برمى‏داشت.
آیه به‌روشنی گویای این نکته است که راه‌رفتن زن باید از روی حیا باشد یعنی نباید اغواگرانه بوده و به‌گونه‌ای باشد که سبب تحریک دیگران گردد. ازاین‌رو خدای متعال به بانوان دستور می‌دهد که پاهایشان را طوری بر زمین نکوبند که زینت‌های مخفی‌شان آشکار شود. درجایی که می‌فرماید:
وَ لا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ ما يُخْفينَ مِنْ زينَتِهِنَّ. (نور: ۳۱)
و هنگام راه رفتن پاهاى خود را به زمين نزنند تا زينت پنهانی‌شان دانسته شود 
(و صداى خلخال که برپا دارند به گوش رسد.)
دوری از عنصر حیا افزون بر این‌که سبب تحریک دیگران شده و نگاه‌های آلوده را به فرد معطوف می‌کند و درنهایت سبب به وجود آمدن جرم‌ها و آسیب‌های فردی و اجتماعی می‌شود تعادل روحی و روانی افراد را نیز بر هم می‌زند؛ زیرا برهنگی خلاف فطرت بوده  و برای فردی که از سلامت نفس برخوردار است، به‌طور طبیعی حس پریشانی را به دنبال دارد و در افرادی که دارای سلامت نفس نیستند، دوچندان به بیماری‌های روحی و روانی دچار می‌شوند که مزاحمت‌های خیابانی و … ازجمله همین بی‌تعادلی روحی و روانی است و ریشه در کمبود عنصر حیا در برخی از زنان و مردان دارد. ازاین‌رو، به نظر می‌رسد که حرکت بر دایره حیا
راهکاری کارآمد در پیشگیری و جلوگیری از بزه‌های خانوادگی و اجتماعی باشد.