زحمت باران در اهواز!
گروه اجتماعی
شروع بارش ها در پاییز و زمستان برای اهوازی ها مصیبت است و با یک بارندگی محدود و مختصر خيابانها مملو از آب باران و سيلاب ناشی از آن میشود. ضعف و فرسودگی شبکه دفع فاضلاب و نبود سامانه دفع آبهای سطحی و حتی اشتباه در ساخت شهر اهواز روی تالابهای بزرگ خشکشده، از جمله مصائب ریشهدار اهواز است که هر سال در فصل بارشهای پاییزی و زمستانی، رخ عیان کرده و شهر را به گندابی عظیم تبدیل میکند.
معمولاسیستم فاضلاب و شبکه دفع آبهای سطحی به عنوان زیرساختهای اولیه در تمامی شهرها منفک از یکدیگر است، اما در اهواز یکی بودن این دو سیستم، مشکل تلاقی آب و فاضلاب را در این شهر پدید آورده و گفته می شود «شبکه فاضلاب اهواز و آبادان نمیتواند جوابگوی بارشها باشد و مسئولان باید هر چه سریعتر به سمت ایجاد شبکه جمعآوری آبهای سطحی بروند.» در این زمینه مهدی قمشی-
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با انتقاد از سیستم فاضلاب معیوب فعلی میگوید: «این سیستم زمانی برای جمعآوری فاضلاب خانگی منازل ویلایی یک خیابان طراحی شده بودند و اکنون با تبدیل منازل ویلایی به مجتمعهای مسکونی باید حداقل نزدیک به ۱۰ برابر زمان طراحی، فاضلاب را منتقل کنند. بنابراین در همین حد هم سیستمهای موجود برای انتقال فاضلاب خانگی دچار مشکل هستند و لذا اضافه شدن رواناب ناشی از بارندگیها به این شبکهها از توان آنها خارج است،
در نتیجه با کمترین بارندگی این شبکهها دچار پسزدگی آب به خیابانها و معابر میشود و مخلوطی از آب باران و فاضلاب خانگی سطح خیابانها را میپوشاند.»
سالهاست که مسئولان شهری و استانی، دستورهایی برای رسیدگی به این معضل صادر کرده اند؛ دستورهای بی تأثیری که هربار اهواز را به زیر آب برده و پساب و فاضلاب را به سطح خيابانها سرازیر کرده است. بیتردید مشکلات حلنشده این شهر، ناشی از نبود بودجه و مصوبه نیست، بلکه ضعف عملکرد مسئولان مسبب نابسامانیهای لاینحل بوده است.
سال ۱۳۸۴، وامی به مبلغ ۲۷۹ میلیون دلار از سوی بانک جهانی، با هدف توسعه و اصلاح شبکه فاضلاب اهواز پرداخت شد.
سال ۱۳۹۴ اعتباری هشت هزار میلیارد تومانی در شورای عالی آب کشور برای مدیریت پسابها و فاضلاب در استان خوزستان به تصویب رسید. هیئت دولت در سال ۱۳۹۶ نیز اعتباری ۹ هزار میلیارد تومانی بدین منظور اختصاص داد.
سال ۱۳۹۹ قرار بود از صندوق توسعه ملی ۵۰ میلیون یورو برای همان سال و مبلغی به همین میزان برای سال بعد از آن به شبکه عمرانی فاضلاب اهواز اختصاص پیدا کند و بر اساس آخرین محاسبات در سال جاری، به سرانجام رسیدن این طرح به ۱۳ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که تا قبل از اتمام کار هر سال معمولا ۲۰ درصد به مبلغ نهایی افزوده میشود. مهدی قمشی- عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز معتقد است: روی هم رفته ورود این پولها میتوانست مشکل فاضلاب و دفع آبهای سطحی اهواز و حتی سایر شهرهای استان را مرتفع کند، درحالی که اهواز همچنان سیستم دفع آبهای سطحی و سیستم قابل اطمینانی برای دفع فاضلاب خانگی ندارد!
بنابراین امسال نیز همچون سالهای قبل شهروندان اهوازی شاهد معضل آبگرفتگی بودند، اما مهدی ظاهرزاده- مجری طرح جامع فاضلاب اهواز توضیح می دهد: آبگرفتگی یعنی مختل شدن عبور و مرور شهروندان در فاصله زمانی مشخص (نسبتاطولانی) بنابراین باید اعلام کنیم که با توجه به اصلاح شبکه فاضلاب در اهواز امسال سرعت تخلیه آبهای سطحی خیلی بیشتر از سالهای گذشته بوده است. سید محمدعلی پورموسوی- عضو شورای شهر اهواز هم در پاسخ به انتقادات صورت گرفته، می گوید: مشکل در بسیاری از مناطق شهری اهواز که روزها زیرآب بودند حل شده است. ادعایی که با مشاهدات میدانی شهروندان و اظهارات منابع آگاه همخوانی ندارد. پورموسوی به اظهاراتش این نکته را هم اضافه می کند که «اگر شهرداری شبکهای را برای دفع آبهای سطحی نداشته باشد، مثل این میماند که به شهرداری اعلام کنید شما مسئول دفع آبهای سطحی هستید ولی شبکهای ندارید.»
سال گذشته سیاوش محمودی- رئیس شورای اسلامی کلانشهر اهواز خبر داد «بزرگترین طرح دفع آب های سطحی اهواز» آغاز شده و اظهاراتش نویدبخش رفع مشکل آب گرفتگی مناطق ۶ و ۸ اهواز بود، مناطقی که در سالیان قبل با بیشترین حجم آب گرفتگی در فصل بارندگی مواجه شدند.
محمودی، با اعلام اینکه دفع آب های سطحی به موازات تکمیل شبکه فاضلاب اهواز در دستور کار مجموعه مدیریت استان و کشور قرار گرفته عنوان کرد: با بهره برداری از این طرح ها، مشکل فاضلاب و دفع آب های سطحی اهواز به طور کلی حل می شود.
حالا او در تازه ترین اظهاراتش، با ریختن آب پاکی روی دست اهوازی ها عنوان می کند: «حتی در صورت تکمیل شبکه فاضلاب اهواز مشکل آبگرفتگی این کلانشهر حل نخواهد شد. به دلایل مختلف از جمله محدود بودن ظرفیت شبکه فاضلاب، باوجود این حجم از بارندگی ها، آبگرفتگی در سطح معابر اهواز همچنان ادامه دار است.»
محمودی در مورد دفع آب های سطحی اهواز نیز تأکید می کند: «این طرح باید به صورت ویژه مورد توجه دولت قرار گیرد و بودجه ای اختصاصی برای آن در نظر گرفته شود.»
منبعی آگاه در این ارتباط به «رسالت» خبر می دهد که طرح دفع آب های سطحی اهواز به علت عدم اختصاص بودجه متوقف شده و تنها در برخی مناطق اقداماتی صورت پذیرفته اما عمده کار باقی مانده است. این منبع آگاه با ارائه توضیحات بیشتر تشریح می کند: «در محله هایی که به لحاظ نوع چیدمان و معماری شهری دچار اشکال بوده و از نظر ارتفاعی در مناطق پست قرار دارند و یا از نظر نوع شیب بندی خیابان ها امکان دفع آب های سطحی وجود ندارد، همچنان کاری انجام نشده و تنها پروژه
در حال انجام، فاضلاب شهری اهواز است که معمولا بخشی از بار دفع آب های سطحی را به عهده داشته است. اما پروژه ای که باید توسط شهرداری کلید می خورد، تقریبا متوقف شده است. سه سال پیش برای اجرای این پروژه از رقمی در حدود ۳ هزار میلیارد تومان صحبت شد، اما در حال حاضر اجرای این پروژه به چیزی در حدود ۷ تا ۸ هزار میلیارد تومان نیاز دارد.»
شهرداری مقصر است
این منبع آگاه می گوید: «اعتبار موجود است اما با اعتبار خالی نمی توان کاری انجام داد. در واقع اعتبار سالانه مصوب می شود اما نقدینگی لازم تخصیص نمی یابد. طبق برآوردها، عوارض آلایندگی شرکت های نفتی که باید به شهرها و مناطق خوزستان تخصیص داده شود، سالانه رقمی در حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان است و وزارت نفت زیربار این عوارض نمی رود و رقمی ناچیز را پرداخت می کند که تنها صرف بهسازی معابر می شود. بنابراین شهر اهواز شرایط خوبی ندارد و حتی وقوع بارش ۱۷ میلی متری هم می تواند به آبگرفتگی در سطح معابر منجر شود. هر سال که می گذرد با میزان بارش کمتر امکان آب گرفتگی وجود دارد. در یک مقطع زمانی برآورد کرده بودند که با ۲۰ میلی متر بارش در شبانه روز آب معابر و خیابان ها را فرامی گیرد. اما در حال حاضر این رقم به ۱۷ میلی متر رسیده و باتوجه به عدم فراهم سازی زیرساخت ها همچنان با میزان بارش کمتر، امکان آب گرفتگی در سطح معابر وجود دارد.»
او با مقصر دانستن شهرداری خاطرنشان میکند: «طبق توافقات صورت گرفته، قرار بود سیستم آب و فاضلابی که در حال اجراست بخشی از آب سطحی را دفع کند. اما بدون تردید اهواز به سیستم دفع آب های سطحی هم نیاز دارد. در برخی مناطق شهر، آب و فاضلاب کاری نمی تواند انجام دهد و شهرداری باید راسا ورود کند. اما شهر اهواز رها شده و گویی شهردار و شورایی ندارد. در حالی که شورای شهر باید بر فعالیت شهرداری نظارت کند و استانداری نیز ناظر بر عملکرد این دو بخش است. بنابراین استانداری خوزستان باید سؤال کند که چرا این پروژه متوقف مانده؟ طبیعتا پاسخ شهرداری این است که اعتبار و نقدینگی نداشته، اما به نسبت پروژه های نفتی و یا سایر پروژههایی که در تهران و سایر کلانشهرهای کشور اجرایی می شود، اعتبار ۷ تا ۸ هزار میلیارد تومانی رقمی نیست. بنابراین اجرای پروژههایی با هزینه های گزاف در تهران نشان می دهد که برای این شهر و سایر کلانشهرهای کشور اهمیت قائلاند اما به اهواز اهمیتی نمی دهند.»
این موضوع از نظر برخی کارشناسان ارتباطی به مسائل اعتباری ندارد.
شبنم قنواتی زاده- مدیرعامل انجمن دیدهبان جلگه سبز خوزستان و فعال محیط زیست در این باره به «رسالت» میگوید: «در بسیاری از حوزهها بودجه های کلانی به خوزستان وارد شده اما پروژهها پیشرفتی نداشته است. فاضلاب به طور مستقیم وارد رودخانه کارون می شود و این مسئله، وضعیت بسیار بدی را برای محیط زیست کارون و ماهیت این رودخانه ایجاد کرده است.
پس از مطالبه گریهای گسترده وامی از سوی بانک جهانی، با هدف توسعه و اصلاح شبکه فاضلاب اهواز پرداخت شد و ادعا کردند که
۶۰ درصد مشکل فاضلاب اهواز را حل میکنند اما چنین نشد. در واقع بودجه های هنگفتی اختصاص می یابد اما در سطح شهر اهواز از توسعه خبری نیست. در اینجا بحث سوءمدیریت مشهود است و صرفا نمایشی از خدمت را مشاهده می کنیم و مشکلات بهشکل واقعی حل نمی شود.»
باران در اهواز مصیبت است!
قنواتی زاده در ادامه، اشاره می کند به اینکه از سال گذشته عملیات اجرایی بزرگترین شبکه جمع آوری آب های سطحی آغاز شده، اما پیشرفت خاصی نداشته و احتمالا متوقف شده است. این فعال محیط زیست بیان
می کند: «اگر این پروژه متوقف نشده بود، نباید این حجم از آب گرفتگی سال های گذشته را امسال هم تجربه می کردیم. شاید اقداماتی انجام شده باشد، ولی تناسبی با حجم عقب ماندگی اهواز در توسعه شهری ندارد. به همین علت است که بارش های ابتدای زمستان در سایر شهرها برای شهروندان مایه مسرت و شادمانی بود و توانستند با چتر در
خیابان ها پیاده روی کنند و یا از پنجره به تماشای باران بنشینند، اما در اهواز بارش باران، شروع مصیبت است.» بحث آب گرفتگی اهواز دو مقصر دارد؛ یکی شهرداری و دیگری آبفا که از نظر قانونی سیستم فاضلاب به عهده شرکتهای آبفا و شبکه هدایت و دفع آبهای سطحی به عهده شهرداریهاست.
قنواتی زاده توضیح می دهد که «شبکه جمع آوری آب های سطحی سال هاست از سوی شهرداری تکمیل نشده و مجوزهای ساخت و ساز نیز در مناطق مختلف اهواز به شکل بی رویه صادر شده است. به عنوان مثال در محله شهرک دانشگاه و در یکی از خیابان های آن با
۲۰ باب منزل ویلایی؛ حدود ۳۰ سال قبل آبفا شبکه فاضلابی را برای این منطقه با ظرفیت تخلیه ۲۰ خانوار طراحی کرده است، اما شهرداری برای هرکدام از این منازل، به ازای پرداخت مبلغی مجوز ساخت و ساز صادر کرده است، بنابراین اعطای این مجوزها به شکل بی رویه در فاصله بسیار کوتاهی تمامی خانه های ویلایی را یکی پس از دیگری به مجتمع های مسکونی ۸ طبقه تبدیل کرده و این به معنای ۸ برابر شدن خروجی فاضلاب است. بنابراین کششی برای تخلیه فاضلاب وجود ندارد. ضمن آنکه اهواز فاقد سیستم جمع آوری آب های سطحی است و سیستمهای موجود برای انتقال فاضلاب اشکال دارد، بنابراین با کمترین میزان بارندگی این شبکهها دچار پسزدگی آب به خیابانها و معابر میشود و مخلوطی از آب باران و فاضلاب خانگی سطح خیابانها را فرا می گیرد. بنابراین شبکه جمع آوری فاضلاب شهری باید متناسب با رشد جمعیت و تراکم شهری به روز رسانی شود.»
بارش ۱۶ میلی متری، اهواز را دچار بحران می کند
بی برنامگی و سوء مدیریت از کلیدواژه هایی است که هژیر کیانی- فعال محیط زیست در توصیف پروژه های بر زمین مانده اهواز به کار می برد. دبیر انجمن دوستداران طبیعت و محیط زیست استان خوزستان در گفت و گو با «رسالت» مطرح می کند که «سوء مدیریت حلقه مشترک تمامی مدیران اهواز است و این مسئله مسبب بی برنامگی هم بوده است. پیش از وقوع خشکسالی باران های بیشتری در اهواز می بارید، اما وقتی نگاه به توسعه شهری، مبتنی برتأمین زیرساخت های اساسی یعنی شبکه دفع آب های سطحی و فاضلاب نیست، حتی با بارش ۱۶ میلیمتری هم اهواز دچار بحران می شود. در این وضعیت شاهد پیشرفت طرح ها و پروژه ها نخواهیم بود. در این بین، توسعه بی ضابطه مناطق شهری که بازهم متولی آن شهرداری است، بر مشکلات افزوده که ریشه آن را باید در سوء مدیریت جست و جو کرد. برخی هم ادعا می کنند، ۵۰ درصد شبکه دفع فاضلاب فرسوده است و آن ۵۰ درصد باقی مانده به موقع و به درستی لایروبی نمی شود، بنابراین سوء مدیریت در تمامی بخشها دست به دست هم می دهد تا مردم با چنین وضعیتی دست به گریبان باشند.»
کیانی جدا از سوء مدیریت، به مسائل اعتباری اشاره کرده و می گوید: « بالغ بر ۶ هزار میلیارد تومان برای طرح جامع فاضلاب اهواز
پیش بینی شده بود اما به علت مسائل اعتباری متوقف شده است. درحالی که وام های کلانی طی این سال ها به آب و فاضلاب اختصاص داده شده، اما به درستی و به موقع و در سرجای خودش هزینه نشده است. سوای این موضوع، یک هزار و ۵۰ میلیارد تومان حق عوارض آلایندگی به اهواز اختصاص داده اند که معمولا به صورت کلی در خوزستان صرف بهبود کیفیت زیستن در شهرها و دهیاری ها نمی شود، بی تردید شهرداری اهواز هم از این قضیه مستثنی نیست. بنابراین انتظار فعالان محیط زیست این است که اعتبارات در حوزه محیط زیست صرف شود و شبکه جمع آوری آب های سطحی هم بخش مهمی از همین مسئله را شامل می شود. درحالی که این عوارض برای هزینه های جاری و پرداخت حقوق صرف می شود. از سوی دیگر برنامه های آبفای استان خوزستان و شهرداری اهواز فاقد اولویت بندی است، اگر برمبنای اولویت ها عمل می کردند، آنگاه عوارض آلایندگی برای دفع آب های سطحی و فاضلاب هزینه می شد.» کیانی در خاتمه با تأکید بر تدون برنامه جامع نجات بخشی محیط زیست می گوید: «ما همیشه منابع خوزستان و اهواز را ملی دیده ایم اما هیچگاه برنامه جامعی برای نجات بخشی محیط زیست تدوین نشده تا در قالب آن به مسائل مدیریت شهری و به خصوص آبهای سطحی و فاضلاب پرداخته شود.»
اهواز , باران , باران در اهواز , سیل , فاضلاب
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.