حسن شجاعی- دبیرگروه فرهنگی
میدان بهارستان در واپسین روزهای فصل گرما حال و هوای پاییزی داشت و این را می‌شد در پیاده راه منتهی به مرکز اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی به‌خوبی حس کرد. قصدمان حضور در نخستین نشست خبری رئیس جدید کتابخانه مجلس بود و فرصت دوباره دیدن این ساختمان قدیمی با آن سازه‌های سنتی و نوستالژی خودش حال آدم را خوب می‌کرد.
پس از تأيید و بازرسی، مسیر کوتاه انتظامات تا سالن ایران‌شناسی کتابخانه مجلس را طی کردم تا در کنار سایر دوستان رسانه‌ای حرف‌های تازه‌ای که قرار بود شنیده شوند را بشنوم. البته که بازهم تأخیر در برگزاری مراسم از عادات این سال‌های ماست، اما با تلاوت دل‌نشین قاری و غرور سرود ملی همه‌چیز برای نشست به‌خوبی آغاز شد.
خیرمقدم مجری و بیان دلایل برگزاری این نشست کوتاه بود و سرانجام نوبت به صاحب‌مجلس رسید تا گزارشی از فعالیت حوزه تحت مدیریتش در مدت کوتاه دوماهه در کتابخانه مجلس ارائه کند.
حجت‌الاسلام غلامرضا قاسمیان؛ فارغ‌التحصیل کارشناسی عمران دانشگاه شریف، فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد فلسفه از دانشگاه قم، فارغ‌التحصیل حوزه علمیه قم استاد دانشگاه امیرکبیر و شریف و علم و صنعت استاد دروس مختلف حوزوی، مدیر و مؤسس مدرسه 
علمیه مشکات و … است. صدای دل‌نشینی دارد و آواز را هم تخصصی کارکرده و به همین خاطر طرفداران پروپاقرصی پای منبرش دارد؛ فوتبالیست خوبی هم هست و در بین سخنانش گریزی هم به لیورپول و محمد صلاح و لیگ جزیره می‌زند؛ در پینگ‌پنگ هم سررشته دارد و در زمره قاریان برجسته کشوری نیز محسوب می‌شود.
حالا چرا امروز در قامت رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی نشسته خود حکایتی است که برمی‌گردد به کارهای بر زمین‌مانده و نشده در طول این سال‌ها در این حوزه مهم فرهنگی کشور که نیازمند مدیری به قول خودش جهادی و پای‌کار می‌خواهد و حالا او قصد دارد تا پایان سال «شق‌القمر» دوماهه‌اش را تمام کند.در کنارش علیرضا معاف، قائم‌مقام رئیس کتابخانه شهریار زرشناس معاون پژوهشی، حجت‌الاسلام عبدالحسین مسلمی، معاون اشاعه و خانم نعمت اللهی معاونت فنی حضور دارند و در این نشست توضیحاتی درخصوص حوزه فعالیت خود ارائه کردند.
حجت‌الاسلام قاسمیان در ابتدای سخنانش حرمت‌داری کرده و یادی مرحوم استاد عبدالحسین حائری که نامشان با کتابخانه مجلس گره‌خورده است به میان می‌آورد و اشاره می‌کند ایشان نوه مرحوم شیخ عبدالکریم حائری بوده و از بیت مرجعیت است و کسی است که در ۲۰ سال ریاست خود به‌ویژه در مقطع انقلاب، این گنجینه ارزشمند را حفظ کرد.
وی سپس به سیاست‌های ابلاغی رئیس مجلس و شعارهای دکتر قالیباف اشاره کرد و با بیان این‌که  این شعارها به همه نهادهای زیرمجموعه مجلس ازجمله کتابخانه، موزه و مرکز اسناد خط دهی کرده افزود: هدف اصلی و بنیادی کتابخانه مجلس جمع‌آوری آثار حقوقی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی با تأکید بر اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی، حفظ و نگهداری میراث ملی، آثار کمیاب و خطی و موزه‌ای و انتشار مناسب آن، ارائه خدمات به نمایندگی مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان، مجلس خبرگان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، دولتمردان نظام و پژوهشگران داخلی و خارجی، دانشجویان و سایر مراجعین است. این اساسنامه کتابخانه را برای خدمات پارلمانی مهیا می‌کند. اگر از این نکته غفلت شود، یعنی کتابخانه از مأموریت اصلی خودش شانه خالی کرده است. بنابراین این ماده از اسناد بالادستی مهم ماست.
حجت الاسلام قاسمیان ادامه داد: مجلس جدید چهار شعار را سرلوحه برنامه‌های خود قرار داده است و ما نیز از همین برنامه‌ها بهره خواهیم برد و با ایناهداف همگن خواهیم شد؛ مردمی سازی، هوشمند سازیشفاف‌سازی و کارآمد سازی.ليكن ‌ما در این مدت دو ماه و نیم به شهادت کارشناسان مختلف این رشته «شق‌القمر» کردیم و این مطابق با مدیریت جهادی است. گزارشات مستندی از برنامه‌های اجرایی شده در این مدت موجود است و هرکسی که این گزارش‌ها را خوانده تعجب کرده که چگونه این‌همه کار در این مدت اندک انجام‌شده است. در بخش اسناد با توجه به وظیفه آرشیویستی کتابخانه، برای اولین بار «رف‌خوانی» اسناد انجام شد. که در این رابطه اسناد قبل از انقلاب حدود ۱۵هزار کارتن و در زمینه اسناد بعد از انقلاب ۲هزار و ۲۰۰ کارتن نیز «رف‌خوانی» و ساماندهی شد.
 در جریان انجام این امور ۶۰۰ کارتن سند و تعداد قابل توجی طومار به مخزن اسناد قبل از انقلاب اضافه شد. این در حالی است که در گزارشات مدیران پیشین مرکز اسناد از ۱۰ میلیون تا ۱۵ میلیون برگ سند موجودی مخازن اسناد اعلام شده بود که این گزارش‌ها دارای دقت لازم نبوده است و  تا پایان سال تعداد دقیق این اسناد مشخص خواهد شد. لازم به ذکر است تا به امروز
 ۲ میلیون و ۷۰۰هزار برگ سند  سازماندهی و فهرست‌نویسی شده است. شاید برای شما جالب باشد که از سال ۱۳۸۰ تا امروز این اسناد «رف‌خوانی» یا انبارگردانی نشده بودند. ما از فرصت کرونا استفاده کرده و نیروهای مجموعه را بسیج کردیم تا این مجموعه ارزشمند را یک‌بار دیگر موردسنجش قرار دهیم که به لطف خدا این کار انجام شد. در زمینه دیجیتال‌سازی تا به امروز ۵ درصد از موجودی مخازن اسکن شده است که ان شاءالله تا پایان سال کلیه اسناد دیجیتال‌سازی خواهد شد.
 رئیس جدید کتابخانه مجلس خاطرنشان کرد: اعتقادداریم کتابخانه مجلس شورای اسلامی باید برای همه قابل‌استفاده بوده و درهای آن برای همه کشور و همه دنیا باز باشد. برای دست‌یابی به این هدف تنها باید با دیجیتال‌سازی و بارگذاری اسناد در فضای مجازی این مهم را عملیاتی کنیم و ان‌شاءالله تا پایان سال بحث دیجیتال‌سازی و بارگذاری نسخ خطی نفیس و کلیه اسناد، انجام می‌شود.در حال حاضر ۲۰ درصد از کار نسخ خطی مانده و ۵ درصد اسناد هم دیجیتال‌سازی شده‌اند. در همین‌جا نیز قول می‌دهم تا پایان سال تمامی اسناد و منابع کتابخانه مجلس دیجیتال‌سازی و بارگذاری شود.
حجت‌الاسلام قاسمیان در بخش دیگری از سخنان خود مشکلات مربوط به مرکز اسناد مجلس اشاره کرد و گفت: مرکز اسناد داستان پر غصه‌ای دارد. فعالیت اصلی این مرکز باید حفظ و نگهداری میراث ملی باشد بنابراین یک بخش کار آرشیو سازی و فهرست‌نویسی این اسناد است تا پژوهشگران بتوانند از آن استفاده کنند، اما در طول این سال‌ها اسناد پس از انقلاب این مرکز دست‌نخورده و حتی برگ‌شماری هم نشده بود. در این ۴۰ سال هیچ‌کس به برگ‌شماری این اسناد اقدام نکرده و تنها پنج درصد این اسناد نیز صرفا دیجیتال‌سازی شده بود. در این وضعیت از ۱۵ هزار کارتنی که سندهای دوره سنا و مجلس شورای ملی است پنج هزار کارتن هنوز برگ‌شماری نشده است.
وی سپس به فعالیت‌های صورت گرفته در حوزه پژوهش این مرکز اشاره کرد و گفت: در طول این دوماه و نیم تلاش کردیم رویکرد متفاوتی در این زمینه به فعالیت‌ها بدهیم و رویکرد‌مان براساس شعارهای چهارگانه مجلس باشد. همچنین سعی داریم تا کتابخانه مجلس به‌عنوان مأمنی برای فعالیت اندیشمندان و پژوهشگران بدون غربالگری جهت فکری و سیاسی پژوهشگران و مراجعه‌کنندگان باشد و کتابخانه مجلس را همانند تمامی کتابخانه‌های دنیا که محلی برای آفرینش است، تبدیل کنیم. متأسفانه نقش اندیشه‌ورزی از کتابخانه مجلس گرفته‌شده بود که تلاش کردیم با ظرفیت‌های در اختیار قرار داده‌شده، این نقش را به کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی برگردانیم.
وی همچنین در پاسخ به سؤال خبرنگار«رسالت» مبنی بر چگونگی تعامل و همکاری با کتابخانه ملی و استفاده از ظرفیت‌های دو مرکز عنوان داشت: در این زمینه یکی دو نشست تخصصی برگزار کرده‌ایم و در حال تفاهم هستیم تا بتوانیم اسناد ۶ دوره مهم تاریخی پس از انقلاب را در قالب فایل دیجیتال که بنا به دلایلی در دست نداریم و در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نگهداری می‌شود را دوباره به کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی برگردانیم تا آرشیو کاملی در اختیار داشته باشیم. 
رئیس کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی با اشاره به فعالیت موزه این نهاد گفت: در بخش موزه باید گفت که درب آن خیلی به روی مردم باز نیست ضمن این‌که محیط کوچک آن اقتضای ۵۰۰ شی‌ موزه‌ای را دارد درحالی‌که ۲۵۰۰ شی موزه‌ای داریم؛ بنابراین ۵ برابر بیش از آنکه در معرض عموم قرار گیرد در کارتن‌ها قرارگرفته است.کاری که در این زمینه می‌خواهیم انجام دهیم این است که بازدید از موزه به‌صورت دیجیتال باشد؛ تصاویر سه‌بعدی تهیه خواهد شد و همه اشیا انبارشده نیز به نمایش درخواهد آمد. علاوه بر این با توجه به آنکه این موزه مروری در تاریخ معاصر و مشروطه دارد قصد داریم کاری کنیم تا وقتی کسی وارد آن می‌شود تاریخ معاصر را عکس به عکس و سند به سند با روایت انقلاب اسلامی بشنود. در آن زمان است که چنین موزه‌ای مردمی شده است. فعلا در موزه کاری انجام ندادیم اما وعده ما تا پایان سال است.
در ادامه این نشست دکتر علیرضا معاف قائم مقام ریاست کتابخانه به کارویژه جدیدی با نظر ریاست مجلس و  نیز رئیس کتابخانه مجلس در زمان یکساله با شکل‌دهی یک نظام اندیشگاهی، نخبگانی، دانشگاهی و با خاصیت جبهه‌ای و هویتی مفهومی اکوسیستم نظام اندیشگاهی نخبگانی جمهوری اسلامی بعد از سال‌ها تأسیس خواهد شد، اشاره کرد. دکتر شهریار زرشناس معاون پژوهش کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی نیز در سخنانی به بیان برنامه‌های آینده در معاونت پژوهش پرداخت و در این زمینه گفت: انقلاب اسلامی ایران خیزش‌ورستاخیز عالم اسلامی،‌ایرانی علیه نظام سلطه و شبه‌مدرنیته برای پیدا کردن هویت خود با رهبری روحانیت به عنوان نماینده اصلی این ظرفیت ایرانی‌اسلامی بود. جامعه ایرانی در یک دوره گذار است که وظیفه ما کمک به آن است. حلقه آغازین این گذار حلقه سیاست با برانداری نظام وابسته پهلوی بود، ولی در نظامات اقتصادی و فرهنگی کار زیادی داریم.