پرهام پوررمضان 
پژوهشگر اندیشکده روابط بین‌الملل
فروپاشی شوروی یک رخداد ساده در عرصه ملی و بین‌المللی نبود  و توانست تأثیرات عدیده‌ای را بر فضای روابط بین‌الملل حاکم کند. یکی از پراهمیت‌ترین این تأثیرات ایجاد خلأ  قدرت در موازنه موجود میان نیروهای این قلمرو و به‌طورکلی اروپا بود که از نمونه‌های موردی این خلأ قدرت می‌توان به جنگ‌های فروپاشی یوگسلاوی و همچنین بحران قره‌باغ اشاره کرد.منطقه قره‌باغ از اهمیت بالایی برخوردار است که یکی از دلایل آن سرازیر شدن رودخانه‌های بسیار به سمت کشور آذربایجان است و همین امر سبب شده است تا این کشور با استفاده از توان سدسازی بر روی این رودخانه‌ها بتواند انرژی الکتریسیته خود را تأمین کند، اما از منظر جغرافیایی یک مسئله مهم که آذربایجان را تهدید می‌کند مسئله مهم محدب بودن مرزهای جغرافیایی این کشور است و این مسئله باعث می‌شود در صورت تبدیل بحران به جنگ آسیب‌پذیری این کشور نسبت به ارمنستان بالا رود. 
جنگ یا در اصطلاحی بهتر بحران قره‌باغ از سال‌های پایانی جنگ سرد و قبل از فروپاشی شوروی میان دو کشور ارمنستان و آذربایجان آغاز شد و با رخداد این پدیده به اوج خود رسید .اما در این جای یادداشت پرسشی مطرح می‌شود که اساسا چرا سازمان امنیت نمی‌تواند در کاهش یا از بین بردن این بحران عملکرد شایان ذکری را از خود نشان دهد. برای پاسخی کوتاه به این سؤال باید اشاره کرد که دلیل این امر در آن است که این سازمان استقلال خود را از دست داده است و همواره باید  بر طبق نظر و رأی قدرت‌های هژمون باشد. 
در ادامه یادداشت نکات بیشتری را در این رابطه به عرصه تحلیل خواهم  آورد .ازنظر موقعیت جغرافیایی ،منطقه قره‌باغ در قفقاز جنوبی واقع شده است و به‌طور تقریبی می‌توان آن را یک‌پنجم خاک کشور آذربایجان در نظر گرفت . 
اما فضای ملتهب در قره‌باغ در اواخر قرن گذشته،  با وقوع یک آتش‌بس موقت کمی آرام‌تر شد اما این بحران هنوز هم حل نشده است و آذربایجان و ارمنستان   در یک وضعیت نامعلوم به سر می‌برند بدین معنا که رابطه آن‌ها بر دو پارامتر جنگ یا صلح و یا نه جنگ و نه صلح تعریف می‌شود. 
روابط فعلی دو کشور براساس این پارامتر  که یک توافقنامه دائمی مبنی بر آتش‌بس وجود ندارد هر از چند گاهی تنش‌های متفاوتی را در مرزها  تجربه می‌کند.شدت این مناقشات و همچنین نگاه سایر کشورها به ظرفیت‌های ژئوپلیتیک این منطقه باعث می‌شود تا این دو کشور نتوانند به‌صورت دوجانبه به حل این مسئله بپردازند و همواره بازیگران متعدد سیاسی و اقتصادی در این مسئله دخالت کرده و به فرسایشی شدن این موضوع کمک شایانی می‌کنند. برخی از تحلیلگران مسائل و عرصه اوراسیا بر این باورند که بحران و چالش قره‌باغ یک مسئله تک‌بعدی از منظر انرژی است. 
اما برخی دیگر بر این باورند که مسائل و پارامترهای عدیده‌ای ازجمله دین ،فرهنگ ،نژاد و …در عدم حل این بحران در طولانی‌مدت بسیار تأثیرگذار بوده است .
منطقه قفقاز هم از منظر ژئوپلیتیک و هم از منظر استراتژیکی و راهبردی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و همین امر سبب شده است که شاید بتوان این منطقه را یک مرز دانست اما نه‌فقط از منظر فیزیکی بلکه از این  منظر که این منطقه مرز میان تمدن‌های مختلف و گوناگون می‌باشد.