مصطفی هدایی 
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات روز ۱۴ خرداد‌ماه که مصادف با رحلت جانگداز بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی است، به تشریح دلایل ماندگاری جمهوری اسلامی در عصر کنونی پرداختند و نظریات امام خمینی(ره) در برقراری مردم‌سالاری دینی را تشریح کردند. ایشان میراث بزرگ امام را نظامی مبتنی بر پشتوانه مردمی با عنصر اسلامیت ارزیابی کردند که در هیچ‌کدام از این مؤلفه‌ها نباید خللی ایجاد شود.   
نقطه اصلی تأکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی بر کینه دشمنان برای نابودی نظام جمهوری اسلامی بود که این ویژگی را در میان نظامات مختلف در طول تاریخ بی‌نظیر دانسته و فرمودند: «بحث را ازاینجا شروع می‌کنم که در بین نظام‌های انقلابی و نظام‌هایی که دریکی دو قرن اخیر تشکیل‌شده است، هیچ نظامی را سراغ ندارم که به‌قدر جمهوری اسلامی درباره آن پیش‌بینی زوال و فروپاشی شده باشد.»  
رهبر انقلاب اسلامی، صلابت و قاطعیت امام خمینی و پیروزی‌های ملت ایران در طول جنگ هشت‌ساله و مقابله ظفرمندانه در برابر توطئه‌ها را پایان دهنده به همهمه‌های فروپاشی نظام دانستند. همهمه‌هایی که در طول چهار دهه اخیر بارها از سوی بدخواهان و بددلان و دشمنان تکرار شد ولی هیچ خللی در تناورشدن نهال انقلاب اسلامی ایجاد نکرد.   
به‌طورکلی در تحلیل بیانات رهبر انقلاب باید عنوان کرد، تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در طول چند قرن اخیر مملو از حوادث و رویدادهای متنوع و مختلفی است که نشان از حرکت اجتماعی یک جامعه خواهان تغییرات ملموس و روبه‌جلو جهت رسیدن به یک آرمان و هدف ارزشمند بود. اگر جنبش‌ها  و حرکت‌های قرون اخیر جامعه ایران را به‌مثابه آتشفشان خاموشی در نظر بگیریم که در لایه‌های زیرین آن تحرکات اولیه وجود داشت، انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ شمسی، فوران آن آتشفشان بود. آتش خشم تاریخی از ظلم و جور شاهان بی‌لیاقت و وابسته ایران 
تمام محاسبات سلطنت و استعمارگران را برهم ریخت و طرحی نو در تاریخ ایران نشاند.  
برهم خوردن محاسبات کشورهای قدرتمند جهان به‌خصوص ابرقدرت‌های غرب و شرق جهان در فضای دوقطبی بین‌المللی، دشمنان بسیاری را از همان ابتدا در مقابل مردم ایران قرارداد. حجم گسترده‌ای از دشمنی‌ها و خیانت‌ها پس از انقلاب اسلامی علیه ایران و ادامه آن تا به امروز نشان از اقدام ارزشمند مردم و رهبر کبیر انقلاب در به زیر کشیدن شاهنشاهی پهلوی داشت. تمامی ابزارهای ضدبشری و جنایتکارانه در طول چهار دهه از عمر انقلاب بر ضد ایران به کار گرفته شده است. از جاسوسی، جنگ و تهدید نظامی گرفته تا تحریم‌های ظالمانه و گسترده، محاصره اقتصادی و فشارهای سیاسی و اتهامات بی‌اساس، ازجمله اقداماتی بوده‌اند که هیچ‌کدام نتوانست نظام و مردم ایران را از پای درآورند. رهبر معظم انقلاب اسلامی راز ماندگاری و پیروزی انقلاب اسلامی را در سخنرانی اخیرشان این‌گونه اثبات کردند: « راز پرشکوه و افتخاربخش این نظام، همین دو کلمه است. یعنی جمهوری و اسلامی. موجودی که از این دو کلمه ایجادشده، باید هم پایدار بماند. هم مردم هست هم اسلام.» 
تحلیلگران و تاریخ نویسان مختلف درباره ریشه‌ها و دلایل انقلاب در سال ۱۳۵۷، ادله‌های متنوعی را ارائه می‌کنند. آن‌ها ریشه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، بین‌المللی، دینی و تاریخی را برمی‌شمرند و برخی نیز ترکیبی از این عوامل را در نظر می‌گیرند. اما مهم‌ترین و اصلی‌ترین مسئله‌ای که میلیون‌ها ایرانی زیر پرچم آن گرد آمدند و نظام پهلوی را سرنگون کردند، در یک کلمه می‌گنجد:« الله».  
حاکم کردن احکام اسلام و ارج نهادن به ارزش‌ها و آرمان‌های دینی، در مرکز ثقل مبارزات مردمی در طول قرن‌های گذشته قرار داشت و درنهایت در سال‌های پایانی دهه ۵۰ شمسی، این هدف به ارمغان نشست. هدفی که با عنصر مردم‌سالاری دینی گره خورد و ترکیب جادویی و طلایی اسلام و مردم، راه را بری فروپاشی برای همیشه بست.   
مبارزات مساجد از دیرباز در ایران اسلامی وجود داشته و در هر مقطعی از زمان به‌نوعی علمای دین و رهبران مذهبی از این سنگر علیه جاه‌طلبی و خودکامگی سران حکومتی قیام کرده و چه‌بسا به نتایج دلخواه نیز دست‌یافته‌اند. تحریم تنباکو توسط آیت‌الله میرزای شیرازی نمونه‌ای بسیار گویا در این زمینه است.   
 انقلاب به نام الله در مقابل استکبار و استثمار جهانی  
مجموعه از عوامل و دلایل می‌بایست دست‌به‌دست هم دهند تا یک پدیده‌ای حاصل شود. انقلاب اسلامی ایران پدیده و نه پروژه‌ای بی‌نظیر در عصری بود که بسیاری از رویدادها و تحولات زیر کنترل و مدیریت دو ابرقدرت شرق و غرب رقم می‌خوردند. انقلاب اسلامی ایران بی‌شک پدیده‌ای نوظهور در قرن حاضر است. 
انقلابی غایت‌گرا، آرمان‌گرا، اسلام‌گرا و عالم‌گیر و جهانشمول که توسط رهبری بی‌نظیر  در جهان اسلام چون امام خمینی (ره) 
هدایت شود و تحولی شگرف در عرصه روابط بین‌الملل و در معادلات سیاسی دولت‌های جهان پدید آورد. این رهبر تاریخ‌ساز انقلابی را بنیان نهاد که بسان تیغی دو لبه همزمان علیه کمونیسم و کاپیتالیسم به کار گرفته شد. ایشان با هدف مقابله با سلطه ابرقدرت‌های شرق و غرب، ملل اسلامی را به رویکردی مجدد به ارزش‌های اسلامی فراخواندند و با قائل شدن رابطه‌ای مستقیم میان انقلاب و ایدئولوژی، انقلاب را شرطی لازم و ضروری برای تحقق آرمان‌های الهی و وسیله‌ای برای نیل به مقاصد مکتبی و ایصال جامعه بشری به تعالی انسانی تلقی کردند، که در این راه در پیاده کردن نظریه خویش اهتمام نمودند. در این رهگذر، ایشان علاوه بر اهتمام به حاکمیت آرمان‌ها و ارزش‌های مذهبی، از هیچ کوششی برای تحقق جنبه‌های آزادی‌خواهانه و استقلال‌طلبانه نهضت فروگذار ننمودند و بدین ترتیب انقلاب به‌عنوان وسیله‌ای برای تحقق جمهوری اسلامی مطمح نظر ایشان قرار گرفت. («نظریه انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی»، مجله  حضور، زمستان ۱۳۷۷، شماره ۲۶ ) 
رهبر کبیر انقلاب درهمان اوایل پیروزی مردم بر نظام ستمشاهی در پی آن بودند با ارائه شاخص‌های ناب از ماهیت انقلاب اسلامی افکار عمومی را به این حقیقت آگاه سازند که این انقلاب علی‌رغم مشابهت ظاهری با دیگر انقلاب‌ها از خصائص دیگری برخوردار بوده‌است. امام خمینی (ره) در خصوص ظهور انقلاب مردم ایران عنوان می‌کنند: « تردید نیست‏ که‏ این‌یک تحفه الهی و هدیه غیبی بوده که از جانب خداوند منان بر این ملت مظلوم غارت‌زده عنایت شده است.» (صحیفه امام؛ ج۲۱، ص۴۰۲ ) همچنین می‌فرمایند: «فرق است مابین انقلاب اسلامی ایران با انقلاب‌های دنیا، انقلاب‌های دنیا بی‌استثنا  برای ایمان نیست برای خدا نیست. انقلاب ایران برای خداست و از اول هم برای خدا بوده است. الله‌اکبر بوده است و تا آخر هم همین است.» (صحیفه امام؛ ج ۱۶، ص ۹۱). بنابراین امام (ره) با تأکید بر معنویت و گرایش به خداوند و ایمان آن را عنصر اصلی و شکل‌دهنده به انقلاب اسلامی ایران معرفی می‌نمایند. همین ویژگی را مقام معظم رهبری در کلامشان موردتوجه قرار داده و عنوان فرمودند: « امام رضوان‌الله تعالی علیه انسان بزرگی بود از جهات مختلف ازجمله ازلحاظ دانش و معرفت دینی. پشتوانه ایجاد این نظریه و تحقق این نظریه معرفت عمیق او به اسلام بود. اسلام را می‌شناخت و می‌دانست که حاکمیت اسلامی مربوط به پیام اصلی اسلام است و اعتقاد عمیق او به مردم. امام به مردم و توانایی‌ها و عزم آن‌ها اعتقاد داشت. خاطره‌ها داریم. سال ۴۱ یک روز در درس بحث را به مسائل جاری کشاندند و گفتند اگر ما دعوت کنیم مردم این بیابان قم را پر خواهند کرد. کسی فکر نمی‌کرد بتوان مردم را با چنین کاری همراه کرد.» 
 مردم‌سالاری دینی و انتخابات پیش رو 
با پیروزی انقلاب اسلامی استکبار و استبداد که باعث‌وبانی رواج فرهنگ غربی و ضددینی در ایران بودند، ریشه‌کن شدند و مبارزه با استکبار جهانی به بخش جدایی‌ناپذیر نظام تازه شکل‌گرفته جمهوری اسلامی تبدیل شد. نه‌تنها مبارزه با جلوه‌های استکبار در ایران بلکه در منطقه و جهان، الگوی رفتاری ایران در عرصه بین‌المللی بود. تغییر الگوهای رفتاری، ارج نهادن به ارزش‌های دینی و مذهبی و اجرای احکام اسلامی در کشور، تمامی جلوه‌هایی از پذیرش اصل حاکمیت دین بر کشور از سوی مردم انقلابی بود. حاکمیت شکل‌گرفته از این عناصر به‌زعم رهبر معظم انقلاب راز پیروزی‌های بزرگ در طول چهار دهه اخیر است: « اما مسئله جمهوریت و مردم‌سالاری و اعتبار رأی مردم؛ این هم مسئله مهمی است. از دو منظر باید به این نگاه کرد؛ یک منظر جنبه اعتقادی است که قضیه حق و مسئولیت هست یک منظر هم امکان تحقق حاکمیت دین هست که بدون مردم قابل تحقق نیست.» 
در چنین بستری، تمامی ارزش‌ها و آرمان‌ها قابل تحقق است. اسلام و مردم باید در کنار یکدیگر تعریف شوند و هر تعریفی غیرازاین در کلام امام و رهبر معظم انقلاب اسلامی ناشدنی است. امام خمینی در همین زمینه می‌فرمایند:
 « اگر تمام آزادی‌ها را به ما بدهند و تمام استقلال‌ها را بدهند، بخواهند قرآن را از ما بگیرند، ما نمی‌خواهیم و بیزار هستیم، از آزادی منهای قرآن، ما بیزار هستیم، از استقلال منهای اسلام.» (امام خمینی (ره)، کشف‌الاسرار، تهران، سال ۱۳۶۳، ص ۳۲۹) یکی از مهم‌ترین بخش‌های سخنرانی رهبر معظم انقلاب در روز ۱۴ خرداد امسال نیز دقیقا مبتنی بر همین اندیشه بود: « گره‌گشای مشکلات کشور همین است که ما اسلام را رعایت کنیم و مردم درصحنه حضورداشته باشند. این‌که می‌فرمود نه یک کلمه کم نه یک کلمه زیاد، معنا ندارد. نه اسلام بدون جمهوری و نه جمهوری بدون اسلام. هیچ منافاتی هم با هم ندارند.» 
عبور ایران از چهار دهه توطئه، خیانت، کودتا، جنگ، تحریم‌های ظالمانه سنگین اقتصادی، تهدیدات نظامی و فشارهای بین‌المللی گویای حقیقت الهی بودن ذات مردمی و اسلامی حرکت مردم ایران در این دوره بوده است. بسیاری از این فشارها و توطئه‌ها به‌راحتی می‌توانست بسیاری از ملت‌ها را از پای درآورد و تسلیم استکبار جهانی سازد ولی مسیری که مردم ایران انتخاب کرده‌اند یک مسیر الهی است و در این راه کمک‌های الهی راه را برای ادامه تحرک جهانی انقلاب اسلامی همواره ساخته است.  ازاین‌رو است که مردم در تمامی بخش‌های نظام جمهوری اسلامی، پشتوانه اصلی محسوب می‌شوند و رهبر انقلاب بر مشارکت در انتخابات به‌عنوان عنصر اقتداربخش به ایران تأکید کردند. وظایف مردم و نظام در برابر یکدیگر کاملا معلوم است و رأی آگاهانه ملت در انتخابات پیش‌رو، به تقویت اندیشه مردم‌سالاری دینی می‌انجامد و بدون هیچ تردیدی همان‌گونه که ملت و نظام جمهوری اسلامی بحران‌های بسیاری خطیرتری را از سر گذرانده‌اند، از آزمون پیش رو نیز به‌راحتی عبور خواهند کرد.