محمد زاهدی مقدم
برای همه آرزو این است که قبر معلای سیدالشهدا را زیارت کنند. این بزرگترین توفیق است که عارف به حق اباعبدالله، بروی حرم. اما یک انسان تا کجا می‌تواند پیش برود که ثواب زیارت مزارش، هم‌سنگ ثواب زیارت امام حسین علیه‌السلام شود. یعنی بتوان از آن، ثواب زیارت حضرت امام حسین را امید داشت. این خیلی پاداش عظیمی است که به جناب عبدالعظیم اعطا شده. راز این پاداش باعظمت چیست و چگونه یک نفر می‌تواند باب‌الحسین شود؟ حسینی که خود باب الله است. 
اسلام و شریعت حقه شیعه مکتب حمایت است. یعنی خیمه‌ای است که با حمایت یک عمود برپا می‌شود و از این رو حمایت از آن عمود، خود عنصری حیاتی است. در تاریخ اسلام همواره خیمه، از عمود خیمه دم زده و او را معرفی کرده است. همواره رسول‌الله از امیرالمؤمنین دم زده و اعتقاد و اطباع از خود بدون اطباع از امیرالمؤمنین را مردود شمارده. اباعبدالله الحسین علیه السلام از قمر بنی هاشم ابالفضل العباس دم زده و به او فرموده بنفسی انت. این عبارت از لسان مبارک امام معصوم، تنها یک عبارت عاطفی نیست بلکه ما را به یک حقیقت راهنمایی و دلالت می‌کند. این جمله امام حسین به حضرت عباس، در واقع شکل دیگری از همان حسین منی و أنا من حسین حضرت رسول صلوات الله علیه است. امام حسین به برادر و علمدارش می‌گوید جانم به فدایت، چون علمدار نفس امام است، حامی اوست و موجب اقامه مسیر او. این امیرالمؤمنین علیه‌السلام که بار نبوت را بر دوش می‌کشد و این فاطمه زهرا سلام الله علیهاست که بار امامت حضرت امیر را بر دوش می‌کشد. این حلقه‌های واسط، شرط پذیرش منبع اصلی‌اند. تا ولایت علی علیه‌السلام پذیرفته نشود، نبوت رسول‌ خدا نیز پذیرفته نخواهد شد چه این ولایت ستون آن نبوت است. 
رابطه عالم دین با امام نیز به همین گونه است. عالم، حلقه واسطی است بین امام و جامعه. چه امام حاضر باشد و چه غایب، عالم دین از او نیابت دارد و تعظیم بی‌مثال عبدالعظیم قرار است همین حقیقت را به ما بنمایاند. عالم شیعه کسی است که متخلق به اخلاق دین است و از هر جهت خود را شبیه امام ساخته و علم آل محمد صلوات الله علیهم اجمعین را فرا گرفته و می‌تواند امور دینی مردم مسلمان شیعه را کفالت کند. وجود این عنصر، لازمه یک جامعه بزرگ شیعی است. جامعه‌ای که از یک شهر فراتر رفته و جغرافیایی وسیع را در بر گرفته است. 
شاه عبدالعظیم حسنی(۱۷۳-۲۵۲ ق)، مشهور به سیدالکریم، شخصیت بی‌بدیلی است که با چهار واسطه، به امام حسن مجتبی علیه‌السلام می‌رسد. ایشان عالمی زاهد، عابدی پرهیزگار، محدثی سترگ، امانت‌داری امین، راستگویی کریم و معتمدی مورد اعتماد جامعه شیعی بوده است. جایگاه وی به قدری والا بوده است که ستایش‌هایی از سوی اهل‌بیت علیهم‌السلام در شأن وی صادر شده است. ستایش‌هایی که جنس تعریف آن بیشتر در زمینه عالمیت، دیانت و وفاداری و دوستی سید عبدالعظیم حسنی می‌باشد. سیدالکریم، از جمله شخصیت‌های بزرگ شیعی است که حیات پنج امام را درک نموده و بیشترین بهره را از محضر امام جواد و امام هادی علیهماالسلام برده و احادیث زیادی از آنان نقل داده است.
دوران حیات ایشان، یکی از سخت‌ترین دوران سیاسی تاریخ اسلام است. دورانی که خفقان، سرکوب و ویرانی، رعب‌آفرینی و وحشت، کشتار و نابودی، شاخصه‌های آن قلمداد می‌شد. سیّد همانند دیگر شیعیان سال‌ها تحت تعقیب دولت وقت بود و با اینکه سال‌ها در مدینه، بغداد و سامرا با تقیه می‌زیست و عقیده خود را پنهان می‌داشت اما در نهایت، مورد خشم شدید متوکل و معتز عباسی قرار گرفت. آزار و اذیت، خشونت و تهدید به قتل از سوی دستگاه سفاک معتز سبب شد تا عبدالعظیم حسنی به فرمان امام هادی علیه‌السلام به ری هجرت کند. پس از ورود به شهر ری، به سبب حضور عمّال حکومت عباسی در آن خطه، برای مدتی مخفیانه به حیات خود ادامه داد تا اینکه خبر او به شیعیان ری و اطراف آن رسید و آنان به دور سیّد جمع شده و با وی ارتباط برقرار کردند. او پس از سال‌ها مجاهدت علمی و تبلیغی بنابر نقلی به وسیله عمّال حکومتی به شهادت رسید و بنابر نقل دیگر، در سن ۷۹ سالگی به مرگ طبیعی از دنیا رفتند و در همان شهر مدفون شدند.
به نظر می‌رسد قول اول می‌تواند به حق نزدیک‌تر باشد زیرا شهر ری مقر استقرار عمال حکومتی بوده و آن‌ها مصمم بودند تا تحت فرمان دولت مرکزی سادات علوی را تحت تعقیب، شکنجه و قتل  عام قرار دهند و از آن جایی که مخفیگاه سیّد به مکانی برای آمد و شد شیعیان تبدیل شد، از این رو عمال حکومتی از سکونتگاه او مطلع شده و وی را به شهادت رساندند. از گذشته تاکنون مدفن او زیارتگاه عاشقان و دل‌سوختگانی است که پروانه‌وار به دور شمع وجودی او می‌چرخند و از فیوضات معنوی او بهره می‌برند. زیارتی که پاداش آن معادل زیارت قبر سیدالشهدا، امام حسین علیه السلام و مزد آن بهشت شمرده شده است
 علمیت و عالمیت سیدالکریم
روایات و احادیث وارد شده در کنار آثار باقی مانده از سیّد، حاکی از جایگاه علمی و معنوی ایشان دارد. برای شناخت این جایگاه، روایات ائمه علیهم‌السلام بهترین شاهد و سند بر این مدعا می‌باشد. در روایتی ابوتراب رویانی می‌گوید: شنیدم که ابوحماد رازی می‌گفت در سامرا بر امام هادی علیه‌السلام وارد شدم و از بعضی مسائل حلال و حرام پرسیدم. چون قصد وداع داشتم، حضرت فرمود: چنان‌چه در امور دینی در حلال و حرام، مسئله‌ای بر تو دشوار شد، از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی سؤال کن … . این جمله نشان می‌دهد که سید  به‌عنوان وکیل، مرجع تقلید و نایب امام هادی علیه‌السلام در منطقه شناخته شده بودند.
در کنار این تعاریف، دانشمندان زیادی نیز از علمیت و عالمیت او سخن به میان آورده و او را عالمی پرهیزگار، دانشمندی آگاه به امور دینی و محدثی بزرگ یاد کرده اند. علاوه بر این تعاریف، کتاب‌ها و روایاتی در منابع رجالی و حدیثی از ایشان نقل شده است که حاکی از مقام علمی سید دارد. کتب روایی بیش از صد روایت را از عبدالعظیم حسنی نقل داده‌اند. منابع رجالی نیز آثاری چون «خُطَب امیرالمؤمنین‌«، «یوم و لیله» و کتاب «عبدالعظیم حسنی» را برای ایشان ثبت و ضبط نموده‌اند.
بنابراین شاه عبدالعظیم حسنی تنها یک محدّث و راوی احادیث اهل‌بیت عليهم‌السلام نبوده است؛ بلکه از دانشمندان بزرگ خاندان رسالت بوده که پس از امامان معصوم علیهم‌السلام، توان پاسخ‌گویی به مسائل علمی را داشته و توانمندی علمی او مورد تأیید و تصدیق امام هادی علیه‌السلام قرار گرفته است.