گروه فرهنگی
ماه ذی‌الحجه، ماه حج است و کعبه. کعبه در معارف اسلامی دو مدلول دارد. یکی همان خانه باابهت زیبای چهارگوشه‌ای است که علامتی برای خداست و انسان از نگاه کردن به آن خسته نمی‌شود. معنای دیگرش نیز شخصیتی است که در بدو ورودش به دنیای خاکی کعبه برایش ترک برداشت و رسول‌الله صلوات‌الله‌علیه درباره‌اش می‌فرمایند: «مَثَلُ عَلِیٍّ فِیکُم ـ فِی هذِهِ الأُمَّةِ ـ کَمَثَلِ الْکَعْبَةِ الْمَسْتُورَةِ، النَّظَرُ اِلَیها عِبادَةٌ وَالْحَجُّ اِلَیها فَرِیضَةٌ».  مَثَل علی در میان شما (در میان این امت) مانند کعبه پوشیده است، که نگاه به آن عبادت و حج آن فریضه و تکلیف است. دختر پیامبر نیز می‌فرماید: «مَثَلُ الإِمامِ مَثَلُ الكَعبَةِ؛ إذ تُؤتى ولا تَأتی» عجب نیست که ماه ذی‌الحجه ماه ولایت باشد و ماه امیرالمؤمنین علیه‌السلام؛ چه او نیز کعبه است. کل جهان هستی یک بسم‌الله الرحمن الرحیم است و کعبه نقطه بای بسم‌الله؛ نقطه شروع؛ نقطه‌ای که زمین خدا ازآنجا از زیرآب بیرون آمد. کعبه بیت عتیق است؛ یعنی خانه آزاد. مؤمن نیز به‌عنوان مظهر لا اله الا الله از هر چه غیر خدا آزاد است و امیرالمؤمنین در اوج این آزادی است. اوج این ماه بی‌شک غدیر است که عید ولایت است. یوم‌الله مباهله نیز از روزهایی است که ولایت و فضیلت حضرت امیر در آن اثبات می‌گردد. مناسبت دیگری که مربوط به فضیلت و ولایت حضرت می‌شود، ابلاغ سوره مبارکه برائت یا سوره توبه است.  
عبدالله بن عباس،یار حضرت رسول و حضرت امیر و مفسر بزرگ جهان اسلام، معتقد است برای امیرالمؤمنین علیه‌السلام فضیلت۱۰‌گانه‌ای وجود دارد که دیگران را از آن نصیبی نیست. یکی از این فضائل، ابلاغ سوره برائت به مشرکین مکه است که به امر پروردگار، تنها پیامبر یا شخصی که از او یا همانند اوست شایستگی آن را داشت.
سخن گفتن از فضائل امیرالمؤمنین علیه‌السلام کاری است بس دشوار؛ چراکه رسول خدا صلّی الله علیه و آله در شأن و منزلت آن امام همام فرمود: «خداوند متعال برای برادرم علی بن ابی‌طالب، فضائلی قرار داده که جز خداوند متعال کسی نمی‌تواند آن‌ها را شمارش کند. هر کس به یکی از فضائل علی اقرار کند، خداوند گناهان گذشته و آینده‌اش را می‌بخشد، حتی اگر در روز قیامت به‌اندازه گناهان همه‌  جن و انس گناه کرده باشد.»
در عظمت امیرالمؤمنین همین بس که نبی مکرم اسلام فرمود: «هرکس یکی از فضائل او را درجایی بنویسد، تا زمانی که نشانه‌ای از آن نوشته به‌جا بماند، ملائکه برایش استغفار می‌کنند. هر کس به فضیلتی از فضائل علی گوش فرا دهد، خداوند گناهانی را که او با گوش خود مرتکب شده، می‌آمرزد؛ و هر کس به نوشته‌ای بنگرد که فضائل علی در او نوشته‌شده است، خداوند گناهانی را که او با چشمش مرتکب شده می‌بخشد.»
ابن عباس، مفسر مشهور تاریخ اسلام بیان داشته است که در حق هیچ‌کسی، به‌اندازه علی علیه‌السلام، آیه نازل نشده است و تعداد آن بیش از سیصد آیه است. وی معتقد است برای امیرالمؤمنین علیه‌السلام ۱۰خصوصیت منحصربه‌فرد وجود دارد که هرکدام به‌تنهایی دلیل بربرتری و افضلیت آن حضرت بر دیگر صحابه پیامبر است. با توجه به مناسبت این ایام، در این مقال به یکی از این موارد اشاره می‌کنیم:
 نزول سوره برائت
آیات سوره برائت در اواخر سال نهم هجری بر پیامبر اسلام صلّی الله علیه و آله نازل شد. نگین انگشتر هستی مأموریت یافت تا در ماه ذی‌الحجه و هنگامی‌که اجتماع بزرگ مشرکان در مکه واقع می‌شود، آیات را به آنان ابلاغ کند.
رسول گرامی اسلام ابتدا ابوبکر بن ابی‌قحافه را فراخوانده و این مأموریت خطیر را به او واگذار کرد؛ ولی دیری نپایید که پیامبر، امیرالمؤمنین را فراخواند و به وی فرمود: به دنبال ابوبکر حرکت کن و هرکجا او را یافتی، نوشته را از او بازپس بگیر و آن را به‌سوی مردم مکه برده و بر آنان ابلاغ کن.
 ابلاغ سوره برائت
امیرمؤمنان علیه‌السلام در منطقه «جُحفه» به ابوبکر رسید و نوشته را از او گرفت. ابوبکر به‌ناچار به‌سوی مدینه بازگشت و به پیامبر گفت: آیا در حق من چیزی نازل‌شده که مرا از این مأموریت عزل کردید؟ نبی مکرم اسلام فرمود: نه؛ اما فرشته پروردگار؛ جبرئیل نزد من آمد و گفت: این مأموریت مهم را جز خودت یا مردی همچون تو نباید انجام دهد.
امام علی علیه‌السلام بعدازظهر روز عید قربان به مکه رسید و خود را فرستاده پیامبر صلّی الله علیه و آله معرفی کرد و آیات آغازین سوره توبه را برای مشرکین قرائت کرد.
 محتوای پیام رسول خدا
مأموریت امیرالمؤمنین علیه‌السلام تنها ابلاغ ۱۰ آیه از سوره برائت نبود؛ بلکه احکام دیگری نیز بر مشرکین ابلاغ شد که محتوای آن ازاین‌قرار است: «ازاین‌پس کسی حق ندارد عریان و برهنه طواف کند و هیچ‌یک از مُشرکین حق ندارند سال آینده به زیارت کعبه بیایند و هرکس از مشرکان که درگذشته با رسول خدا پیمان بسته است، اعتبارش چهار ماه است.»
 افضلیت امیرالمؤمنین علیه‌السلام
مأموریت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در ابلاغ سوره برائت، شاهد و گواهی است روشن بر مشترک‌ بودن جایگاه امیرالمؤمنین و پیامبر علیهما السّلام در ابلاغ وحی الهی؛ زیرا این مأموریت تنها ابراز برائت‌ از مشرکان نبود که وظیفه همه مؤمنان است، بلکه اعلام و ابلاغ احکام الهی جدید نیز بود.
همان‌گونه که ابن عبّاس بیان کرده است این واقعه نشان از افضلیت امیرالمؤمنین بر همه اصحاب پیامبر می‌باشد. اما سؤالی که مطرح می‌شود این است که چگونه می‌شود کسی که شایستگی ابلاغ تنها ۱۰ آیه از یک سوره را ندارد، به جایگاهی برسد که یکی از وظایف آن ابلاغ و تبیین تمام آیات قرآن به سرتاسر حکومت اسلامی است؟ 
فضائل دیگری که ابن عباس در این ۱۰ گانه برمی‌شمرد برای اغلب ما آشنا است. این فضائل عبارت‌اند از خوابیدن حضرت امیر به‌جای رسول‌الله و به جان خریدن خطر قتل، واقعه غدیر، سبقت اسلام حضرت بر دیگر مردان مسلمان، آیه تطهیر، حدیث منزلت و قیاس امیرالمؤمنین با هارون توسط پیامبر و بازماندن در خانه امیرالمؤمنین به سمت مسجد به‌عنوان تنها دری که بسته نشد و باقی فضائل.