ذم اثـر خنـثـی
گروه فرهنگی
رهبر انقلاب در دیدار با مسئولان سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه هنری ذیل توصیههایی به این سازمان، به مراقبت از تولید آثار خنثی و و بدون جهتگیری صحیح اشاره کردند. این مفهوم، شایسته تأمل و واکاوی است. خصوصا که ممکن است از این سخن رهبر انقلاب سوءبرداشتهای متعددی رخ دهد. مثلا آیا لازمه این سخن آن است که تمامی تولیدات هنری و رسانهای شعارها و ارزشهای ملی و دینی را با صدای بلند اعلام کنند؟ یا اینکه اثری که در ژانرهای مربوط به موضوعات دینی و ملی تولید نشده باشد ارزشی ندارد؟
در دفاع از این فرمایش رهبر انقلاب باید یادآور شد هنر متعهد، مفهوم جدیدی نیست. هنر و خاصه ادبیات متعهد به معنای تعهد سیاسی هنر و فعالیت هنرمند در راستای دفاع از مظلوم و مبارزه با ظالم، در پهنه ادب جهان و خصوصا از ابتدای قرن بیستم مطرح بوده است. معمولا وقتی گفته میشود ادبیات متعهد، نام ژان پل سارتر، روشنفکر فرانسوی به اذهان متبادر میشود. هنر متعهد، هنری است در مقابل مکتب هنر برای هنر. نمیتواند چشم و گوش خود را بندد و موضع سیاسی و اجتماعی و ملی نداشته باشد. اما آنچه رهبر انقلاب در این دیدار مطرح میکنند؛ الزاما هنر متعهد هم نیست. این فرمایش به یک آسیب در میان مجموعههای فرهنگی انقلابی و دیگر اهالی فرهنگ و هنر اشاره دارد. آن آسیب این است که برای جذب مخاطبان هرچه بیشتر، لازم است اثر رنگ و بوی جریان خاصی را نداشته باشد. در ابتدا لازم است روشن کنیم اینجا صحبت از اثر هنری است، نه یک تولید رسانهای. اثر هنری از اساس وظیفهاش این است که زیبایی یک مفهوم را به نمایش بگذارد. اصرار در خنثی بودن اثر هنری، با هدف اثر هنری ناهمخوان است. مثلا ما میدانیم که روحیه غالب رزمندگان دفاع مقدس، روحیه بسیجیها و جوانان دلداده اهل بیت و راه امام خمینی بوده است. حال برای اینکه سعی کنیم مخاطب امروز ارتباط بیشتری با اثرمان بگیرد، فیلمی تولید کنیم که در آن قهرمانان خط و ربط اعتقادی و سیاسی مشخصی ندارند. این کار اول آنکه تحریف تاریخ و حقیقت است. دوم آنکه دخالت مضمونی و محتوایی در اثر، زیبایی ناب آن را میکاهد و مخاطب هم با آن رابطه نمیگیرد. مثلا فیلم «موقعیت مهدی» برخلاف انتقاداتی که به آن میشد، از مهدی و حمید باکری، سپاهیهایی مؤمن و حزباللهی نشان میداد و دیدیم که مورد استقبال انبوه مخاطبان هم قرار گرفت. موقعیت مهدی اما شعارها را فریاد نکرد و به زور به خورد مخاطب نداد. فیلم دیگری هم داریم به نام «روز صفر» که قهرمان آن، هیچ برچسب اعتقادی خاصی را به خود نمیپذیرد. او حتی وقتی در پایان فیلم دیالوگهای ملیگرایانه میگوید، چندان شخصیت ملیگرایی به نظر نمیرسد و دیالوگها گویی روی شخصیت نمینشیند. اثر هنری وظیفه دارد از حق دفاع کند؛ هرگونه مصلحتسنجی در دفاع از این حق، دور شدن از حقیقت است. نمونه دیگر، فیلم منیر قیدی بود با عنوان «دسته دختران». این فیلم یک برساخت جنگ بود که بنا به مصالح جامعه امروز، ترکیبی تخیلی از شخصیتها را با رنگبندی متنوع تصویر کرده بود. اثر خنثی، خود نوعی دروغگویی است. خصوصا وقتی مجموعههای حاکمیتی و با پول نظام این آثار را تولید کنند، واضح است که توجیهی وجود ندارد. اما این سخن به این معنا نیست که تولید برنامهها و آثاری با موضوعاتی که ارتباط غیر مستقیم با ارزشهای ملی و دینی نداشته و موضوعاتی عام و تخصصی دارند، مشمول این نهی رهبر انقلاب میشوند.
آثار هنری , رهبر انقلاب , هنر
- دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط رسالت در وب منتشر خواهد شد.
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.