وحید عظیم‌نیا
ظرفیت‌های تقنینی و نظارتی مجالس کشورهای مختلف در مسیر توسعه پايدار، هم‌گرایی سیاسی، اشتراك‌گذاری تجارب موفق و گسترش منافع مشترک طرفین این روزها در حال تقویت بوده و به عنوان ابزار مؤثر برای تأمین منافع ملی کشورهاست، از این رو مجلس شورای اسلامی نیز گام‌های بلندی در راستای احیا و تقویت دیپلماسی پارلمانی برداشته و در این مسیر رو به‌جلواست. سفر هیئت‌های پارلمانی کشورمان به کشورهای مختلف در این راستا قابل ارزیابی بوده و سفر دو روزه محمدباقر قالیباف به ترکیه نیز از جمله آنهاست.محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی به منظور  شرکت در شانزدهمین اجلاس اتحادیه بین‌المجالس کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی (PUIC) که با موضوعات محوری «فلسطین، مهاجرت و افغانستان» طی  روزهای ۱۸ و ۱۹ آذر ماه مصادف با ۹ و ۱۰ دسامبر در شهر استانبول به میزبانی مجلس ترکیه برگزار شد، عصر روز چهارشنبه ۱۷ آذر تهران را به مقصد آنکارا ترک کرد.
 در این سفر که بدرقه رسمی نايب رئیس دول مجلس، معاون پارلمانی رئیس جمهور و رئیس دیوان محاسبات کشور صورت گرفت، عادل نجف‌زاده رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و ترکیه، سارا فلاحی، ابراهیم رضایی و ابوالفضل عمویی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و رضانجفی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امورخارجه، محمدباقر قالیباف را همراهی کردند.
 تأکید بر  تقویت روابط تجاری ایران و ترکیه
رئیس مجلس شورای اسلامی پیش از عزیمت به ترکیه  در جمع خبرنگاران، گفت: این سفر به مدت  دوروز و به دعوت آقای شنتوپ رئیس مجلس ترکیه برای شرکت در اتحادیه بین‌المجالس کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی انجام می شود که در این مدت  دو روزه، رؤسای مجالس کشورهای اسلامی گردهم جمع شده تا در ارتباط با موضوع فلسطین و بحث مربوط به مهاجرت افغانستان در کشورهای اسلامی تبادل نظر صورت گیرد چرا که این موضوعات از جمله موضوعات جدی امروز منطقه بوده و فرصتی مناسب برای تبادل نظر در خصوص آن ها ایجاد شده است. وی با اشاره به سیاست خارجی جمهوری اسلامی مبنی بر اولویت دادن به گسترش روابط با کشور‌های اسلامی و منطقه، ادامه داد: این سفر فرصت مناسبی برای پیشبرد اهداف در چارچوب این سیاست است. در این سفر، گفت‌وگوها و ارتباطات دوجانبه پارلمانی بین ایران و ترکیه نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت. ایران و ترکیه دو کشوری هستند که زمینه توسعه روابط دوجانبه دارند. در حال حاضر مقدمات سند همکاری همه جانبه بین ایران و ترکیه در حال نهایی شدن است، لذا باید از این فرصت برای مذاکرات و هماهنگی ها استفاده شود. رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: طبیعتا ایران و ترکیه در روابط دوجانبه در سطح منطقه و بین المللی فرصت های مشترک بسیار زیادی دارند که می تواند اثرگذار باشد لذا بر همین اساس برنامه ریزی انجام شده تا با تجار ترکیه که در ایران سرمایه گذاری، تردد و ارتباط تجاری دارند نشستی برگزار شود، همچنین با تجار ایرانی مقیم ترکیه نیز نشستی برگزار خواهیم کرد. قالیباف ادامه داد:همکاری‌ در حوزه های اقتصادی و تجاری نیز از موضوعاتی هستند که مورد توجه ما بوده و هست و در این سفر نیز پیگیری خواهد شد. رئیس مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: امیدواریم این سفر منجر به توسعه همکاری ها مخصوصا دیپلماسی پارلمانی بین المجالس کشورهای اسلامی  به ویژه کشور ترکیه شود.باید بتوانیم از فرصت گروه های دوستی پارلمانی نیز برای تکمیل سیاست خارجی استفاده کنیم. امروز بیش از پیش نیازمند استفاده از این ظرفیت برای امنیت منطقه و امنیت بین الملل هستیم.
 دیدار با تجار ایرانی در ترکیه در اولین برنامه محمدباقر قالیباف صبح روز پنج‌شنبه در نخستین برنامه خود در ترکیه با فعالان اقتصادی و تجار ایرانی فعال در این کشور دیدار کرد. وی در این دیدار با بیان این که براساس قانون اساسی با افتخار نماینده همه مردم ایران هستم، گفت: افتخار می کنم که از این جایگاه بتوانم صدای همه شما باشم و انجام وظیفه کنم. رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه با بیان اینکه براساس فرهنگ اسلامی و ایرانی، عزت و استقلال مفاهیم مهم و اساسی برای ایرانیان است و استقلال واقعی هزینه دارد در غیر این صورت دچار ذلت می‌شویم، تأکید کرد: البته هزینه داشتن استقلال، عزت و ایستادن مقابل زورگویی را باید همه بدهیم. وی در عین حال گفت: البته باید بپذیریم در برخی موارد در مسیر آرمان‌ هایمان به واقعیات توجه نکرده و در جاهایی که لازم بود برای رسیدن به قله موفقیت، مسیرهای دیگری را طی کردیم که منکر این اشکالات نیستیم اما درباره این اصل که همه باید مقابل زورگویی بایستیم تا عزت و استقلال کشور حفظ شود ذره‌ای نباید تردید کنیم. وی با بیان اینکه من نه به عنوان یک فرد پشت میزی بلکه به عنوان کسی که ۴۰ سال سابقه اجرایی دارد از مسائل و مشکلات شما در حوزه تجارت و فعالیت اقتصادی آگاه هستم، اظهار کرد: با وجود همه این مشکلات معتقدم که برای حل آن‌ها نیازمند دو هاب مالی و لجستیکی هستیم. قالیباف در همین زمینه افزود: گرچه آمریکا تحریم کرده است اما در مقابل تحولات و ظرفیت‌هایی که وجود دارد، این تحریم های آمریکا ضعیف بوده و آنقدر مؤثر نیست که ما نتوانیم با ایجاد هاب مالی و لجستیکی، مسائل تجاری مان را حل کنیم. رئیس قوه مقننه شرط حل این مشکلات را داشتن یک برنامه ریزی دقیق و هوشمندانه و اجرای گام به گام آن دانست و گفت: اگر این‌گونه عمل کنیم هم منافع اقتصادی افراد یعنی فعالان اقتصادی که حق آنهاست و هم منافع ملی کشور تأمین می شود و سبب عزت مردم می شود. وی اضافه کرد: با ایجاد هاب مالی و لجستیکی می‌توانیم در روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای مختلف از جمله کشورهای همسایه نظیر ترکیه شاهد ارتقای همکاری ها و شرایط بهتری باشیم. قالیباف همچنین تصریح کرد: البته به این نکته توجه کنیم که در مقوله تجارت دوجانبه نباید نگاه کوتاه مدت داشته باشیم و مثلا اگر تحریم‌ها رفع شد این مقوله کمرنگ شود بلکه باید در این مسئله نگاه بلند مدت مثلا۲۵ ساله داشته باشیم و حتی اگر تحریم‌ها رفع شد بازهم تلاش ما برای ارتقای تجارت دوجانبه ادامه یابد. وی اضافه کرد: این همان مسیری است که ما در ارتباط با کشورهایی نظیر چین و روسیه برای ارتقای روابط تجاری و اقتصادی طی می کنیم. رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان سخنان خود، تأکید کرد: کسانی که باید آن نقشه راه و تفاهمات و توافقات روی کاغذ را اجرایی کنند شما تجار و فعالان اقتصادی در بخش های مختلف هستید.
 ضرورت نهایی‌سازی سند همکاری تهران و آنکارا
رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین ظهر روز پنج‌شنبه ۱۸ آذرماه ضمن دیدار با مصطفی شنتوپ، رئیس مجلس ترکیه گفت: در این اجلاس و اجلاس های مشابه منطقه ای وبین المللی می توانیم برای حل مشکلات کشورهای اسلامی تلاش کنیم که البته این مسئله نیازمند بررسی های همه جانبه و همکاری های لازم پیش از اجلاس ها است. وی با بیان اینکه معتقدیم ایران و ترکیه می توانند با همکاری های نزدیک، اثرگذاری های خوبی در سطوح منطقه ای و بین المللی داشته باشند، اظهار داشت: نتیجه این همکاری ها را در اجلاس شهرداران کلانشهرها در زمانی که شهردار تهران بودم دیدم و اکنون نیز آمادگی‌ داریم همکاری های مشترک تعریف کنیم. قالیباف در ادامه اولویت دولت و مجلس ایران را توسعه همکاری با کشورهای همسایه و کشورهای اسلامی دانست و افزود: امیدوارم در آینده نزدیک توافق راهبردی دو کشور نهایی شده و نقشه راه توسعه روابط ایران و ترکیه تعیین شود چرا که بدون شک دو کشور می توانند با همکاری های نزدیک دو جانبه، نقش مؤثری در تحولات منطقه ای و بین المللی داشته باشند. رئیس قوه مقننه کشورمان تصریح کرد: منافع مشترک بسیاری میان دو کشور وجود دارد و با توجه به همین منافع و نقش مؤثر دو کشور، قدرت های خارجی، موافق با این همکاری ها و ارتقای روابط دو کشور نیستند. رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه با بیان اینکه مسئله ای در منطقه نیست که دو کشور در آن مؤثر نباشند، یادآور شد: ریشه دشمنی آمریکا با ایران و فشارهای اخیر بر ترکیه در فهم قدرت و جایگاه دو کشور و اثرگذاری ایران و ترکیه در منطقه است. رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان نقش گروه های دوستی پارلمانی ایران و ترکیه را درحل و فصل مسائل سوریه و عراق بسیار مهم دانست و بر فعال‌تر شدن آنها تأکید کرد.
 دیدار جمعی از سرمایه‌گذاران ترکیه‌ای با قالیباف
همچنین در ادامه حضور رئیس مجلس شورای اسلامی در ترکیه، تعدادی از مدیران عامل هلدینگ‌های بزرگ و سرمایه گذاران ترکیه‌ای در ایران با وی  دیدار و گفت‌وگو کردند. در ابتدای این دیدار مدیران عامل هلدینگ‌های اقتصادی و سرمایه گذاران ترکیه‌ای به بیان مسائل، مشکلات و پیشنهادات خود برای توسعه سرمایه‌گذاری‌ها پرداختند. قالیباف نیز در این دیدار با بیان اینکه مشکلاتی که در این جلسه مطرح شد قابل حل است، گفت: در دولت و مجلس اولویت را توسعه روابط با همسایگان و کشورهای اسلامی قرارداده‌ایم و این یک اراده جدی و محکم است و براین اساس مصمم هستیم تجارت دوجانبه را در اولویت قرار دهیم. رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به این مطلب که تجارت دوجانبه نباید فقط تا زمان رفع تحریم ها باشد، عنوان کرد: بلکه به دلایل متعدد، برنامه‌ریزی باید به نحوی باشد که حتی اگر تحریم ها برداشته شد نیز مسیر تجارت دوجانبه ادامه پیدا کند. وی ادامه داد: اکنون زمینه‌های بهتری برای‌توسعه روابط تجاری و اقتصادی فراهم است و به خصوص سیاست‌هایی که در برنامه توسعه هفتم گنجانده خواهد شد به این مهم کمک خواهد کرد. طبق اعلام خانه ملت، قالیباف در ادامه با اشاره به مسائل مطرح شده توسط سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی ترکیه، بیان داشت: مسائل و مشکلاتی که مطرح شد باید توسط گروه های دوستی پارلمانی دو کشور پیگیری شود تا برطرف شود. وی افزود: بررسی های من نشان می‌دهد جای خالی هاب لجستیکی و هاب مالی در روابط تجاری دو کشور احساس می شود و نبود آن در بروز این مشکلات مؤثر بوده و باید مقدمات ایجاد آن فراهم شود.
 دیدار سه‌جانبه رؤسای جمهور و مجلس ترکیه و قالیباف
 ظهر روز جمعه به وقت محلی، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور و مصطفی شنتوپ رئیس مجلس ترکیه با محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی که برای حضور در اتحادیه بین المجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در استانبول حضور دارد، دیدار و گفت‌وگو کردند.در این نشست رئیس جمهور ترکیه با اشاره به شرایط کرونا و اثرگذاری آن بر مراودات اقتصادی کشورها گفت: با این وجود همکاری‌های اقتصادی ایران و ترکیه در این مدت رشد کرده است. اردوغان همچنین با تأکید بر لزوم ارتقای روابط اقتصادی دوکشور ابراز امیدواری کرد که مذاکرات وین برای اجرای توافق هسته ای به شکل عادلانه‌ای به نتیجه برسد. رئیس جمهور ترکیه با اشاره به تحولات افغانستان و بحران مهاجران این کشور تأکید کرد: نهادهای بین‌المللی باید به ایران برای سروسامان دادن به مهاجران افغانستانی کمک کنند. وی همچنین ابراز امیدواری کرد که در آینده نزدیک به ایران سفر کند. در این دیدار که مصطفی شنتوپ رئیس مجلس ترکیه نیز حضور داشت،  قالیباف نیز با تأکید بر ارتقای همکاری های اقتصادی دوکشور گفت: سند جامع همکاری های دوکشور در حال نهایی شدن است که نمادی از اراده جدی برای توسعه روابط است. رئیس مجلس با اشاره به حمایت ایران از ابتکار ۳+۳ تأکید کرد: همه کشورهای حوزه قفقاز باید روابط خوبی با هم داشته باشند که این مهم می تواند به رشد و توسعه منطقه کمک کند. قالیباف درباره مذاکرات وین نیز تأکید کرد: قدرت های بزرگ باید یاد بگیرند که نباید اراده خود را به سایر کشورها تحمیل کنند و چنانچه احترام به منافع دیگران را بپذیرند،  توافق در دسترس است.