عابد اکبری، کارشناس بین‌الملل
آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات‌متحده، در نامه‌ای که اوایل هفته جاری به محمد اشرف غنی ارسال نموده به رئیس‌جمهور افغانستان  هشدار داده که باید منتظر «پیامدهای فاجعه‌بار» باشد که طی روزهای آینده با آن رویارو خواهد بود و با یادآوری روزهای سخت دهه ۹۰میلادی برای جامعه افغانستان به‌نوعی تهدید نموده که در صورت عدم اجرای طرح صلح پیشنهادی مورد تأیید ایالات‌متحده، افغانستان با «عملیات بهاری طالبان» مواجه خواهد بود. همچنین در این نامه با لحن جدی و توهین‌آمیز هشدار داده شده که دولت جدید کاخ سفید نگران است که پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان «اوضاع امنیتی بدتر» شود و طالبان بتوانند مناطق بیشتری را به تصرف خود درآورند.جدای از ادبیات تحقیرآمیز این نامه که بازخوردهای منفی زیادی نیز بین نخبگان سیاسی افغانستان و جامعه مدنی این کشور به همراه داشت توجه به چند نکته ضروری به نظر می‌رسد.نخست اینکه علیرغم خاطرات تلخ مردم افغانستان از روزهای تیره دهه ۹۰ ؛ در سال‌های پس‌ازآن و با ورود نیروهای نظامی آمریکایی به این کشور نیز افغانستان هرگز روی آرامش به خود ندیده است و بنابراین تهدید اوضاع امنیتی بدتر در صورت عدم اجرای خواست سیاسی آمریکا صرفا زیاده‌خواهی‌های حاکمان این کشور بوده و به‌نوعی دخالت در حاکمیت مستقل سیاسی افغانستان تلقی می‌گردد.حافظه تاریخی مردم افغانستان مثل حافظه تاریخی کارگزاران سیاست خارجی ایالات‌متحده نیست و به‌طورقطع آن‌ها در خاطر دارند که  از ۷ اکتبر ۲۰۰۱ که اولین گروه سربازان آمریکایی وارد افغانستان شدند تاکنون جامعه افغانستان با کشته شدن ده‌ها هزار غیرنظامی همواره طی این دو دهه شاهد تداوم ناامنی و کشتار و گسترش تروریسم بوده است. افغانستان امروز به‌خوبی به این نکته واقف است که تصمیم‌گیری در مورد آینده صرفا می‌بایست در داخل این کشور و بر مبنای قانون اساسی افغانستان اتخاذ شود نه توصیه‌ها و تهدیدهای آمریکایی و همان‌گونه که رئیس‌جمهور غنی در مراسم گشایش شورای ملی افغانستان عنوان کرد «هر نهادی می‌تواند خیال و خوابی را در کاغذ بنویسد و به‌عنوان راه‌حل به مردم افغانستان توصیه کند و از این نوع کاغذها در گذشته نوشته، حال هم نوشته می‌شود و در آینده نیز نوشته خواهد شد اما وثیقه (سند) افغانستان قانون اساسی این کشور است و افغانستان به وثیقه دیگر ضرورت ندارد.»نکته دوم اینکه سال‌ها جنگ در افغانستان به نتیجه‌ای نرسیده و بهترین راه برقراری صلح در این کشور پایان جنگ و روی آوردن به مذاکره و گفت‌وگو است اما این گفت وگوها باید با محوریت دولت افغانستان باشد، هرچند طالبان و حامیان آمریکایی‌شان به موضوع روی خوش نشان ندهند. رهبری روند صلح می‌بایست به دست دولت افغانستان باشد. مکانیزم دست‌یابی به یک توافق عملی و تضمین‌کننده صلح پایدار، قطعا نیازمند تعامل و بازنگری در اهداف، رویه‌ها و  دیدگاه‌‌ها نسبت به مسائل کلان ملی است. در این صورت دولت به‌عنوان نماینده مشروع، رسمی و انعکاس‌دهنده دیدگاه‌‌ها و نظریات مجموعه‌‌های داخل نظام از قبیل گروه‌‌های قومی، احزاب سیاسی، نهادهای مدنی، رسانه‌ها و اقشار آسیب‌پذیر نظیر زنان، اقلیت‌‌ها و قربانیان جنگ، محسوب گردیده، مکلف است ضمن پیشبرد روند صلح و تعامل سازنده با طالبان، حساسیت‌ها و نگرانی‌های اصلی این مجموعه‌ها را نیز در نظر بگیرد. در چنین فضایی پس از خروج سربازان اشغالگر از افغانستان ارتش و نهادهای امنیتی کشور منحل نخواهد شد و حتی می‌توان امیدوار بود که طالبان سیاسی در ساختارهای حکومتی ادغام  و با حفظ اساس و ساختارهای کنونی، زمینه‌‌های معقول و منطقی برای ادغام و فعالیت سیاسی طالبان فراهم کند. نکته سوم اینکه جمهوری اسلامی ایران و افغانستان دو کشور اسلامی‌اند که دارای مشترکات عمیق و مهم فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و زبانی می‌باشند و ملت‌های این دو کشور روابط بسیار نزدیک و دوستانه باهم دارند و نزدیک به چهل سال است که تعداد قابل‌توجهی از مهاجرین افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند و آنان توقع دارند که ایران به‌عنوان میزبان جمع کثیری از افغانستانی‌ها در مورد تأمین صلح و امنیت در افغانستان بی‌تفاوت نبوده و از حقوق حقه ملت افغانستان در نشست‌های صلح حمایت‌های جدی به عمل آورد.استراتژی ایالات‌متحده در منطقه و به‌ویژه در خصوص افغانستان شکل‌گیری «دولت‌های فرومانده» است و به‌نوعی این استراتژی به ادامه روند ناامنی در منطقه خواهد انجامید. با توجه به تأثیر این روند ناامن کننده بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تلاش‌های دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در منطقه نیز همواره در راستای تقویت دولت‌های مرکزی در همه کشورهای منطقه ازجمله افغانستان، عراق و سوریه بوده و همواره حامی و پشتیبان نقش محوری این دولت‌ها درروند امنیت‌سازی و صلح بوده است.