محمدمهدی تقوی
در آستانه آغاز دوره جدید ریاست جمهوری آمریکا اغلب رسانه‌های دنیا صفحات و ستون‌های ویژه خود را به ارزیابی زمامدار آتی کاخ سفید اختصاص داده‌اند. البته درباره «جو بایدن» در همه این ارزیابی‌ها بر این نکته تأکید می‌شود که وی رئیس‌جمهوری است که با سودای «تغییر وجهه مخدوش آمریکای ترامپ در خارج و اصلاح مسیر مدیریت آمریکایی در داخل» آمده است. حریفان آمریکا نیز با این سؤال دست‌به‌گریبان هستند که بایدن چه چیزی را می‌خواهد آشکار کند. برای مردان کرملین سیاست‌های پیشین بایدن ـ بایدنِ سناتور و معاون رئیس‌جمهور ـ رنگی از تقابل داشته است. وی همواره در ۴ دهه اخیر مخالفت خود را با سیاست‌های کلیدی مسکو اعلام نموده. اما «بایدنِ رئیس‌جمهور برگزیده»، برای حل مشکلاتی مانند افغانستان و عراق گفته نیازمند کمک روسیه است اما این را هم گفته درعین‌حال از مباحث چالش‌انگیز گذشته مانند افزودن کریمه به خاک روسیه و پیوستن همسایگان روسیه به سازمان ناتو و گسترش سازمان آتلانتیک شمالی به‌سوی شرق، چشم‌پوشی نمی‌کند. این تناقض که شباهت عجیبی به رفتارهای ترامپ دارد، موجب سردرگمی روس‌ها شده است.نخبگان چین نیز تاکنون به تصمیم روشنی درباره دولت آینده آمریکا نرسیده‌اند؛ باآنکه روابط با چین برای آمریکا مهم است و در اقتصاد آمریکا هم دارای قدرت اثرگذاری زیادی است و بدترین دوران روابط «پکن ـ واشنگتن» هم در ۴ سال دوره ترامپ گذشت و قطعا در دیپلماسی، عادی شدن روابط با چینی‌ها جزء برنامه‌های رئیس‌جمهور منتخب آمریکا خواهد بود، اما پکن می‌خواهد موضوع تایوان، هنگ‌کنگ و تبت را پیش‌شرط عادی شدن روابط با جانشین ترامپ قرار دهد و این موارد را با روشی منطقی در دوره بایدن حل‌وفصل کند.معدل نگاه کشورهای مختلف و عصاره انتظار محافل جهانی این است که دولت بایدن از حصار سیاست‌های یک‌جانبه «عصر عجیب ترامپ» خود را رها کند و طبیعی است تا وقتی آثار و نشانه‌های تفکر دولت فعلی در دیپلماسی این کشور باقی است، حریفان آمریکا نیز با گارد بسته با بایدن روبه‌رو خواهند شد. شاید مهم‌ترین محوری که دلالت بر این دارد که سیاست بایدن همان آهنگ دوران اوباما را ـ البته با ذکاوت بیشتر و اجرای دقیق‌تر ـ دارد، نحوه مواجهه او با دو کشور افغانستان و عراق است. بایدن احتمالا همان روشی را برای مواجهه با این دو کشور پیش خواهد گرفت که اوباما دنبال می‌کرد. بایدن در زمان تبلیغات انتخابات، بارها به سیاست‌های نظامی ترامپ تاخته بود و حتی وعده داد در صورت رسیدن به ریاست جمهوری، تصمیم ترامپ به کاهش تعداد نظامیان آمریکایی در افغانستان را وتو می‌کند. حال باید منتظر ماند و دید شیوه رفتاری رئیس‌جمهور جدید آمریکا با موضوعات مختلف سیاست خارجی چگونه خواهد بود اما اینکه برخی افراد داخلی تصور می‌کنند بایدن، متفاوت از ترامپ است، بیشتر به رؤیا می‌ماند چون رژیم آمریکا همان آمریکاست.